Acute maxillaire sinusitis

Verschenen op 12/11/2019

Wat is het?

Sinussen zijn holtes in de schedelbeenderen die in verbinding staan met de neus. Mensen hebben er 4 paar: de voorhoofdsinussen, de kaaksinussen, de zeefbeensinussen en de wiggebeensinussen. Ze zijn bekleed met een slijmvlies. Ze hebben mogelijk meerdere functies: ze maken de schedel lichter, ze zijn een uitbreiding van het neusslijmvlies en misschien spelen ze een rol bij de klankvorming van het stemgeluid.

Een maxillaire sinusitis is een ontsteking van het slijmvlies van de kaaksinus. Als die minder dan 12 weken bestaat spreken we over een acute maxillaire sinusitis. Wanneer ze langer dan 12 weken duurt, noemen we het een chronische maxillaire sinusitis.

Oorzaken

De oorzaak is bijna altijd een infectie van de bovenste luchtwegen (neus, keel, middenoor, hoofdluchtpijp) door virussen. Soms komt daar een bijbesmetting met bacteriën bovenop. Het komt meer voor bij mensen met neusallergie en chronische rhinitis, bij aanwezigheid van neuspoliepen, bij afwijkingen van het neustussenschot, bij infecties van de tandwortel en zeldzamer bij de aanwezigheid van een vreemd voorwerp in de neus (vooral bij kinderen).

Hoe vaak komt het voor?

Ongeveer 0.5-5 % van alle infecties van de bovenste luchtwegen resulteren in een acute maxillaire sinusitis.

Hoe kun je het herkennen?

Na een banale verkoudheid ontstaat er pijn rond de ogen en aan de wangen. De pijn neemt toe bij vooroverbuigen. Soms straalt hij uit naar de bovenste tanden. Er is etterige neusloop, en de neus kan dicht zitten. Er is dikwijls langdurige ochtendhoest. Soms is de reuk tijdelijk verdwenen. Bij een bacteriële infectie is er dikwijls koorts.

Hoe stelt je arts de aandoening vast?

Je arts stelt de diagnose meestal op basis van de klachten. Er worden geen routine technische onderzoeken uitgevoerd. Bij verkoudheden die langer dan 10 dagen aanslepen of telkens weer opflakkeren en gepaard gaan met etterige neusloop en koorts, denkt de arts steeds aan een sinusitis.

Bij twijfel aan de diagnose, bij hoge koorts en in geval van ernstig ziektegevoel kan je arts verdere technische onderzoeken aanvragen. Zo kan een röntgenonderzoek (RX) de aanwezigheid van vocht/slijm in de sinussen uitsluiten. De aanwezigheid van vocht/slijm wijst echter niet altijd op een sinusitis.
Bij wie de arts toch aan de hand van beeldvorming de uitgebreidheid van de aandoening en dus de verdere behandeling wil bepalen, is de beste keuze een CT-scan. Dit kan nodig zijn bij het vermoeden van complicaties of de evolutie naar chronische sinusitis. De straling is bij dit onderzoek wel aanzienlijk hoger dan bij een gewone röntgenfoto.

Wat kun je zelf doen?

Aangezien virussen de meeste infecties van de bovenste luchtwegen veroorzaken, kan je de evolutie rustig afwachten.

De sinusitis wordt immers meestal door hetzelfde virus veroorzaakt en geneest spontaan.

Wat kan je apotheker doen?

Je apotheker kan je raad geven over de juiste ontzwellende neusspray (bijv. xylometazoline, oxymetazoline, …) en het correcte gebruik ervan uitleggen. Deze sprays verminderen alleen de klachten, ze hebben geen invloed op het genezingsproces. We raden aan om ze zo kort mogelijk te gebruiken, maximaal gedurende 5 dagen of enkel 's nachts, omdat ze bijwerkingen hebben. Ze geven namelijk vaak aanleiding tot een zogenaamd reboundeffect: als ze uitgewerkt zijn, zwelt het slijmvlies meer op dan tevoren. Hierdoor blijf je deze middelen gebruiken en raak je er nog moeilijk vanaf.
Neussprays met cortisone (bijv. mometasone) kunnen soms ook nuttig zijn om de ontsteking te onderdrukken en indien allergie in het spel is. Deze sprays mogen, in tegenstelling tot ontzwellende neussprays, wel langdurig gebruikt worden. Ze zijn echter pas maximaal werkzaam na 3-10 dagen. Houdt de behandeling dus even vol. Mogelijke bijwerkingen van deze middelen is irritatie van de neus, niesaanvallen na toediening, soms neusbloedingen (enige tijd na de start van de behandeling). Je kan dan best enkele dagen stoppen met de spray. De oorzaak is vaak een onjuist gebruik: men moet van het neustussenschot weg sprayen. Voor het langduriger gebruik van neussprays met cortisone vraag je wel best advies aan je arts. Weet ook dat ze enkel terugbetaald worden met een voorschrift van je arts.
Pijnstillers kunnen nuttig zijn om klachten zoals hoofdpijn, spier- en gewrichtspijn te verlichten. De voorkeur gaat uit naar paracetamol (dafalgan®).
Zoutspoelingen kunnen ook helpen om de neusklachten te verminderen.

Wat kan je arts doen?

Bij acute sinusitis zijn antibiotica doorgaans niet aangewezen. Meestal geeft de arts een behandeling die de symptomen verlicht, bijvoorbeeld pijnstillers zoals paracetamol, ontstekingsremmers en neussprays die het neusslijmvlies ontzwellen.
In geval van een ernstige rinosinusitis met veel pijn, koorts en ernstig algemeen ziek zijn, kan de arts toch overwegen om antibiotica te starten. Om evolutie naar een chronische aandoening te voorkomen, overweegt de arts eveneens antibiotica bij personen met milde tot matige rinosinusitis die 7 tot 10 dagen na de start van de symptoomverlichtende behandeling nog geen verbetering ondervinden. Nochtans blijft het ook hier beter om spontane verbetering af te wachten, gezien niet aangetoond is dat antibiotica het risico op een chronische sinusitis of andere complicaties verminderd.
Indien je arts tekenen van complicaties opmerkt zoals roodheid en zwelling in het aangezicht, oogafwijkingen of hersenprikkeling, stuurt hij/zij je meteen door naar een specialist.