Kinesitherapie bij artrose van de heup en de knie

Aangepast op 11/02/2021 | Nagekeken op 11/02/2021

Wat is artrose?

Artrose is een degeneratieve aandoening van een of meerdere gewrichten.
- ‘Degeneratief’ betekent dat de kwaliteit van het kraakbeen in je gewricht afneemt en dat het kraakbeen dunner wordt.
- Daardoor komen de beenderen dichter op elkaar te zitten. Ze hebben minder ruimte om te bewegen en schuren als het ware tegen elkaar.
- Daardoor kan je je gewricht moeilijker bewegen.

Typische klachten van artrose zijn pijn en stijfheid.

Artrose kan elk gewricht van je lichaam aantasten, maar de aandoening treft het vaakst de heup en de knie.

De ernst en het verloop van de aandoening verschillen sterk van persoon tot persoon. Artrose evolueert doorgaans erg traag.

Meer informatie over artrose vind je in ons filmpje en in onze algemene patiëntenrichtlijn.

Welke factoren kunnen aanleiding geven tot artrose in de knie of de heup?

De kans dat je artrose in je heup en/of knie ontwikkelt, is groter als je:

wat ouder bent;
een erfelijke aanleg hebt;
een vrouw bent;
overgewicht hebt;
vroeger een letsel hebt opgelopen, bijv. een meniscusscheur;
schade of een probleem aan je gewrichten hebt, bijv. artritis;
je gewrichten regelmatig overbelast, bijvoorbeeld als je:
- veel moet tillen, hurken, knielen op je werk;
- een (top)sport beoefent, zoals voetbal of ballet.

Wat kan je zelf doen?

Mensen met artrose zijn vaak bang om te bewegen. Ze denken dat beweging hun klachten verergert. Dat klopt niet. Bewegen is net heel belangrijk, want het zorgt voor:

sterkere spieren;
een beter evenwicht;
een betere conditie;
minder pijn;
een betere levenskwaliteit.

De juiste dosis beweging

Als je last hebt van artrose, zijn je gewrichten stijf en pijnlijk. Daardoor heb je de neiging om ze zo weinig mogelijk te belasten, en dus minder te bewegen. Dat is geen goed idee, want door minder te bewegen:

verzwakken je spieren;
vermindert je conditie;
worden je gewrichten steeds strammer.

Wat je eerst nog wel kon, wordt daardoor steeds moeilijker. Maar met de juiste dosis beweging kan je dat proces omkeren:

Je bouwt de belasting stapsgewijs op, zonder je gewrichten te overbelasten.
Een kinesitherapeut kan je daarbij helpen (zie verder).

Niet overbelasten

Beweging en sport zijn gezond. Maar met klachten van artrose voel je dat je niet meer kan bewegen zoals voorheen.

Voel je na een belasting, zoals een intensieve oefening of langdurige arbeid, veel pijn? En houdt die pijn de dag erna nog aan? Dan is het waarschijnlijk niet zo verstandig om die activiteit te blijven doen. Een keertje overbelasten is niet zo erg. Doe je dat echter meerdere keren per week, dan gaan je klachten niet over.

Wat kan je samen met je kinesitherapeut doen?

Je kinesitherapeut kan veel voor jou betekenen. Hij kan samen met jou:

nagaan hoe je je klachten kan verlichten of verhelpen;
bekijken hoe je meer en vooral gepast kan bewegen.

Voorlichting

Je kinesitherapeut kan:

je uitleggen hoe artrose ontstaat:
- Artrose is een chronische aandoening.
- De kwaliteit van het kraakbeen in je gewricht vermindert: je kraakbeen wordt dunner.

enkele misverstanden over artrose uit de wereld helpen:
- Sommigen spreken van ‘gewrichtsslijtage’. Die benaming klopt niet, want gewrichten verslijten niet.
- Bij de term ’slijtage’ denken we vaak dat we er niets aan kunnen doen. Dat kan wel, onder meer door te blijven bewegen.

je helpen om de juiste dosis beweging in je dagelijkse routine in te passen;

toelichten dat elke persoon de klachten van artrose anders ervaart:
- Sommige mensen hebben weinig artrose in het gewricht, maar veel pijn.
- Anderen hebben veel artrose, maar voelen geen pijn.
- Een persoon met artrose kan afwisselende periodes met meer of minder klachten doormaken.

Wat de oorzaak ook is: weet dat je de pijn meestal kan verlichten, hoewel de artrose niet verdwijnt.

Oefentherapie

Je kinesitherapeut kan:

oefentherapie met je opstarten. Samen met jou stelt hij een haalbaar behandel- en beweegplan, afgesteld op jouw situatie en klachten, op volgens het FITT-principe:
- de frequentie van de training (F);
- de intensiteit van de training (I);
- de tijdsduur van de training (T);
- het type training (T).
je leren hoe je de aangepaste oefeningen veilig en correct kan uitvoeren.

Omgaan met klachten

Hoe je pijn ervaart, is persoonlijk. Pijn is niet alleen het resultaat van gewaarwordingen (pijnprikkels) vanuit je knie of heup. Ook de gedachten en gevoelens die je daarbij ervaart, hebben een invloed op hoe je de pijn beleeft:

Als je denkt dat elk ongemak in je gewricht ernstig is, zal je meer pijn ervaren.
Ben je er daarentegen van overtuigd dat bewegen net goed is voor je gewricht, dan zal je minder pijn ervaren.

De bedoeling is dat je actief blijft en kan blijven doen wat je graag doet. Daarom moet je leren om zo goed mogelijk met je klachten en activiteiten om te gaan. Je kinesitherapeut kan je daarin sturen en ondersteunen.

Nieuwe heup of knie?

Afhankelijk van je situatie, kan je een operatie voorkomen of uitstellen.

Soms is een operatie niet meer te vermijden. Je kinesitherapeut kan je daarop voorbereiden. Ook de behandeling voor en na de operatie kan hij verder opvolgen.

Meer info over een operatie bij artrose vind je in onze patiëntenrichtlijn.