Wat is het?
Dyslipidemie betekent een afwijking in de hoeveelheid vetten in het bloed. De voornaamste zijn cholesterol en triglyceriden.
Teveel vetten in het bloed vormen een risico voor het ontwikkelen van schade aan de bloedvaten (slagaderverkalking). Hierdoor kunnen bloedvaten vernauwen en/of dichtslibben, waardoor het risico op hart- en vaatziekten vergroot.
Met screenen bedoelen we het systematisch opsporen van risico’s, afwijkingen of ziekten bij grote bevolkingsgroepen. Het gaat dus om preventief onderzoek met het doel ziekte te voorkomen en/of ziekte op te sporen in een vroegtijdig stadium en tijdig maatregelen te nemen.
We onderscheiden primaire en secundaire preventie:
- bij primaire preventie willen we bij gezonde mensen ziekte voorkomen;
- bij secundaire preventie is er al een ziekte aanwezig, maar willen we verdere schade voorkomen.
Wie moet worden gescreend?
In de eerste plaats screent men mensen met een sterk verhoogd risico op hart- en vaatziekten.
Dit zijn voornamelijk volgende groepen:
- personen met een verhoogd cholesterol door erfelijke belasting. Doorgaans zijn dat families (kinderen, broers en zussen) waar hart- en vaatziekten al op jonge leeftijd vaak voorkomen, namelijk bij mannen voor hun 55e en bij vrouwen voor hun 65e levensjaar. Ook jonge mensen met een cholesterolwaarde van meer dan 300 mg/dL, en hun naaste verwanten, horen bij deze groep.
- mensen die reeds een hart- of vaatziekte hebben, al dan niet door erfelijkheid.
- mensen met diabetes.
Hiernaast wordt de doelgroep uitgebreid naar dat deel van de bevolking dat ook nog andere risicofactoren vertoont. We denken dan vooral aan mensen met overgewicht, rokers, mensen met hoge bloeddruk en de familieleden van mensen met hart- en vaatziekten. Aangezien het hier om primaire preventie gaat, zal de nadruk liggen op gezonde voeding, beweging en goede levensgewoontes, eerder dan op medisch handelen.
Wat wordt er precies gescreend?
Je huisarts zal bij iedereen tussen 40 en 75 jaar het algemeen risico op hart- en vaatziekten bepalen. Door middel van het nagaan van de verschillende risicofactoren (bloeddruk, roken, voorkomen van hart- en vaatziekten in de familie,... )
Hiernaast kan er een bloedonderzoek gedaan worden met bepaling van de totale cholesterol, de (goede) HDL- en de (slechte) LDL-cholesterol, de triglyceriden, en vanaf 65 jaar ook de bloedsuiker.
Afhankelijk van het bekomen risico op hart- en vaatziekten en meer bepaald het risico om hieraan te overlijden, wordt beslist hoe vaak een volgend onderzoek nodig is. Bij mensen met een laag risico is een herevaluatie en bloedname om de 3-4 jaar voldoende. Bij mensen met een matig verhoogd risico wordt is jaarlijkse opvolging noodzakelijk. Bij mensen met een hoog risico (diabetes, hart- en/of vaatziekte doorgemaakt, meerdere risicofactoren, ...) wordt een persoonlijk plan van aanpak opgesteld.
Meer weten?
https://www.thuisarts.nl/cholesterol
https://www.hartstichting.nl/risicofactoren/gids-cholesterol
Bronnen
https://www.ebpnet.be
Domus Medica richtlijn ‘Globaal cardiovasculair risicobeheer’ (2007)