Watis het?
Het endocrien systeem bestaat uit de klieren die hormonen afscheiden in het lichaam (bv. schildklier, bijnieren). Endocriene tumoren zijn gezwellen die vanuit de cellen van deze klieren ontstaan, en overal in het lichaam kunnen voorkomen. Ze kunnen in de klier zelf groeien (primaire tumor), maar er kunnen ook stukjes van de tumor loskomen die met het bloed meestromen en zich op andere plaatsen nestelen. Dat noemen we uitzaaiingen. Als de tumor hormonen aanmaakt, noemen we hem functioneel. Is dat niet het geval, dan is de tumor niet-functioneel. We onderscheiden drie soorten: de neuro-endocriene tumoren, tumoren van de bijnieren en multipele endocriene tumoren.
Hoe vaak komt het voor?
Endocriene tumoren zijn zeldzaam. Neuro-endocriene tumoren van het maag-darmstelsel komen voor bij 8,4 op 100 000 mensen en die van de alvleesklier (pancreas) bij 1 op 100 000. Eén op 1 000 mensen met een hoge bloeddruk heeft een bijniertumor. Multipele endocriene tumoren zijn erfelijk, en komen dus bijna altijd voor in bepaalde families.
Hoe kun je het herkennen?
Neuro-endocriene tumoren zitten in het maag-darmstelsel of de alvleesklier. De symptomen kunnen lokaal of veralgemeend zijn. Lokale symptomen zijn bv. pijn in de buik, bloeding in het gezwel met zweten en bleekheid, obstipatie… Algemene symptomen zijn afkomstig van de hormonen die de tumor produceert, en zijn afhankelijk van het soort hormonen. Klachten kunnen zijn: diarree, blozen, kortademigheid, zweten, hartklachten, hongergevoel, bewustzijnsstoornissen, stuipen, zuurbranden, gewichtsverlies, verandering van de suikerspiegel….
Tumoren van de bijnieren kunnen aanleiding geven tot hoge bloeddruk, botontkalking (osteoporose), verhoging van de bloedsuiker, stoornissen in het zoutgehalte van het bloedserum e.d. Dat kan gepaard gaan met hoofdpijn, botpijn, zweten, verminderd bewustzijn, dorst en frequent plassen.
Multipele endocriene tumoren nestelen zich in meerdere klieren tegelijkertijd, bv. in de schildklier, bijschildklieren, bijnieren, alvleesklier en klieren van het maag-darmstelsel. De symptomen zijn geassocieerd aan alle betrokken organen.
Hoe stelt je arts de aandoening vast?
De diagnose is gebaseerd op gespecialiseerde bloed- en urineonderzoeken, en op CT- en MRI-scan (ook wel NMR genoemd).
Wat kan je arts doen?
De tumoren worden bij voorkeur operatief verwijderd. In geval van uitzaaiingen wordt de mogelijkheid van chemotherapie en/of bestraling onderzocht. De behandelingen gebeuren best in een gespecialiseerd centrum.