Endometriose: kijk uit voor overdiagnose en overbehandeling

Waar komt dit nieuws vandaan?

Het KCE-rapport Hoe endometriosezorg in België verbeteren? (1) doet een aantal aanbevelingen die worden toegelicht in De Standaard van 4 april 2024. Uit het rapport blijkt dat endometriose een zeer gecompliceerde aandoening is, met een zeer wisselende impact op de levenskwaliteit en de vruchtbaarheid. De diagnose is niet eenvoudig. Dat is een van de redenen waarom veel vrouwen met endometriose zich onbegrepen voelen.

Gezondheid en Wetenschap en de Vlaamse huisartsenvereniging Domus Medica verwelkomen de aanbevelingen die het KCE formuleert om de zorg voor endometriose (en de klacht chronische bekkenpijn) gestructureerd aan te pakken om zo vrouwen met endometriose sneller en efficiënter te diagnosticeren. Ook in andere Europese landen ontstaan er actieplannen rond endometriose.

Toch vinden we het belangrijk om kritisch te blijven kijken naar de uitkomsten van die verhoogde alertheid en de aangeboden zorg die daarmee gepaard gaat. Elke aangeboden behandeling, ook een behandeling die via een goed georganiseerd systeem zou worden aangeboden, moet de levenskwaliteit van zoveel mogelijk vrouwen met endometriose effectief verbeteren. Daarom is, zoals ook het rapport van het KCE vermeldt, een goede opvolging van de genomen maatregelen noodzakelijk.

In het rapport ligt de focus heel sterk op diagnose en therapie. Veel richtlijnen over endometriose benadrukken echter dat er nog veel niet geweten is over endometriose en dat de wetenschappelijke onderbouwing van sommige behandelingen zeer beperkt is.

Bron

(1) KCE. Hoe endometriosezorg in België verbeteren?

Hoe moet je dit nieuws interpreteren?

Gezondheid en Wetenschap en Domus Medica vragen dat er ook aandacht besteed wordt aan de mogelijke nadelige effecten van de geplande maatregelen, namelijk de gevolgen van overdiagnostiek en overbehandeling.

Meer is niet altijd beter

Italiaanse experten pleiten er in een recent beschouwend artikel voor om het aantal interventies in het kader van endometriose te beperken: meer is niet altijd beter, zo stellen ze (2). Een van hun tien adviezen waarschuwt om vooral niet te snel chirurgisch in te grijpen, als de buikpijn min of meer onder controle is met medicatie. Een operatie moet je vermijden, tenzij het echt niet meer gaat. Ook na een operatie kunnen endometrioseletsels terugkomen en een volgende operatie verloopt in de regel moeizamer.

Daarom moet het potentiële voordeel en het potentiële nadeel van iedere voorgestelde medische handeling goed doorgesproken worden.

Wanneer naar de dokter?

Het is tevens onontbeerlijk dat vrouwen op jonge leeftijd (op school bijvoorbeeld) worden geïnformeerd over pijnlijke maandstonden en wanneer ze best wel of niet een dokter raadplegen. Uit een bevraging van 42.000 Nederlandse vrouwen blijkt dat 85% maandelijks last heeft van pijnlijke maandstonden (3). De meesten daarvan hebben geen endometriose. 

Ons zorgsysteem kan overbelast raken als veel vrouwen met pijnlijke maandstonden nu vrezen voor endometriose en naar de dokter gaan. Dat kan leiden tot onnodige onderzoeken en behandelingen.

Conclusie

Het is belangrijk dat er meer aandacht komt voor endometriose, maar we moeten te allen prijze vermijden dat dat leidt tot een onverantwoorde toename van medische en chirurgische procedures. Nu wordt de indruk gewekt dat dokters geen oren hebben naar deze klachten. Dat is een erg eenzijdige kijk op de zaak. Zelfs als we de aandacht van het artsencorps optimaliseren, zal medisch ingrijpen niet altijd leiden tot een oplossing voor deze complexe aandoening. Die nuance missen we een beetje in het rapport.

Referenties

• (2) ETIC Endometriosis Treatment Italian Club. When more is not better: 10 'don'ts' in endometriosis management. An ETIC* position statement. Hum Reprod Open. 2019;2019(3):hoz009.
• (3) Schoep E, Nieboer T, van der Zanden M et al. The impact of menstrual symptoms on everyday life: a survey among 42,879 women. Am J Obstet Gynaecol 2019;220(6):569.e1–569.e7.