Factcheck: Schurft kan ook zonder huidcontact worden doorgegeven

Waar komt dit nieuws vandaan?

In België is het aantal mensen met schurft (scabiës) verdubbeld in 5 jaar tijd. Om het probleem in kaart te brengen, bestelde minister Crevits een onderzoek bij het Instituut voor Tropische Geneeskunde, waarvan de resultaten in 2025 verwacht worden. Ondertussen is het uitkijken voor de symptomen van schurft: geweldige jeuk over het hele lichaam, behalve het aangezicht, die vooral ’s nachts optreedt en de slaap belemmert. Deze infectieziekte is op zich niet ernstig, maar de jeuk maakt ze wel zeer belastend.

Iedereen kan schurft krijgen. Toch leeft er een hardnekkig misverstand dat de infectie een gevolg is van een gebrekkige hygiëne. Dat leidt ertoe dat mensen vaak laattijdig hulp zoeken, en ondertussen anderen besmetten. Besmetting gebeurt doorgaans via:

• lichamelijk contact; 
• seksueel contact; 
• het delen van kledij.

Volgens dokter Wouter Dhaeze kan bij mensen met een verminderde immuniteit de schurftmijt zo massaal aanwezig zijn, dat je al besmet kan raken door simpelweg in dezelfde ruimte te zijn. Hij deed die uitspraak in de krant De Standaard van 15 december 2023 (1).

Bron

(1) Beckers, Karlien. Schurft in opmars: ‘Zelfs aan mijn arts durfde ik niet te zeggen waar ik overal uitslag had’. De Standaard, 15/12/2023. https://www.standaard.be/cnt/dmf20231215_91526137

Hoe moet je dit nieuws interpreteren?

Wat is schurft?

De schurftmijt, een spinachtige parasiet van hooguit een halve millimeter groot, graaft gangetjes in de bovenste huidlaag en legt daar eitjes. Eens de larven uitkomen, banen ze zich een weg naar het huidoppervlak. Dat gaat gepaard met enorme jeuk.

Besmetting met schurft bij lage immuniteit

Bij gewone schurft blijft het aantal schurftmijten meestal beperkt tot een tiental per persoon. Bij mensen met een verminderde immuniteit gaan de mijten zich veel sterker vermenigvuldigen, waardoor hun aantal kan oplopen tot duizenden en zelfs tienduizenden. Deze vorm van schurft wordt Noorse schurft genoemd, omdat de eerste uitbraak hiervan beschreven werd in Noorwegen.

Hoe meer mijten aanwezig zijn bij één persoon, hoe groter de kans dat ze terechtkomen bij iemand in de omgeving. In het geval van Noorse schurft is daar zelfs geen huidcontact voor nodig, omdat er massaal veel schurftmijten zijn. Daarom is deze vorm zeer besmettelijk. Personen met Noorse schurft ervaren minder jeuk, maar vertonen wel korstachtige huidletsels (2).

Noorse schurft komt veel minder voor dan gewone schurft. Hoe vaak is niet bekend, aangezien er geen meldingsplicht bestaat voor schurft.

Conclusie

Het aantal gevallen van schurft is verdubbeld in 5 jaar tijd. In de meeste gevallen treft men een tiental schurftmijten aan bij een besmet persoon, waardoor de besmettelijkheid beperkt blijft en bijvoorbeeld nauw lichamelijk contact nodig is om de parasiet door te geven. Personen met een verminderde immuniteit, waaronder mensen met kanker en hiv, kunnen echter een zeer besmettelijke vorm ontwikkelen. Daarbij kan één persoon tot duizenden en zelfs tienduizenden schurftmijten herbergen. Deze vorm, bekend als Noorse schurft, is zo besmettelijk dat nabijheid voldoende is om ook de infectie door te geven.

Referenties

(2) Richtlijn infectieziektebestrijding Vlaanderen – scabiës - schurft bij mensen (2020). https://www.zorg-en-gezondheid.be/sites/default/files/2022-04/Richtlijn_Scabies_2020.pdf