Koppen in het voetbal veroorzaakt soms hersenschade

Waar komt dit nieuws vandaan?

Veel voormalige professionele voetballers uit Vlaanderen zijn overleden aan de gevolgen van dementie. Opvallend is dat ze allemaal goed waren in koppen. De Pano-reportage van 18 maart 2024 gaat daar dieper op in.

In Schotland wordt al een tijd onderzoek gedaan naar de hersenen van overleden voetballers. Dat heeft geleid tot strenge maatregelen over koppen in het Britse en Schotse voetbal. In afwachting van internationale richtlijnen heeft Voetbal Vlaanderen besloten om koppen te verbieden voor kinderen onder de 9 jaar, maar experts denken dat dat niet genoeg is om hersenschade door koppen te voorkomen. Ze willen strengere regels, ook voor kinderen ouder dan 9 jaar.

Onderzoekers benadrukken dat er meer onderzoek nodig is om goed te begrijpen hoe gevaarlijk koppen voor de hersenen is en of het dementie veroorzaakt. In afwachting daarvan raden ze aan om kinderen en jongeren minder te laten koppen en voetballers bewust te maken van de risico’s.

Bron

(1) Pano, Philippe, I., Van Driessche, V. Na Pano over gevaren van koppen in het voetbal: experten pleiten voor strengere maatregelen. VRT NWS. 20 maart 2024.

Hoe moet je dit nieuws interpreteren?

Tot nu toe keek onderzoek vooral naar de gevaren van koppen bij professionele voetballers, die natuurlijk regelmatig koppen. Daaruit blijkt wel degelijk dat regelmatig koppen hersenschade kan veroorzaken (2, 3). Maar over de gevaren voor amateurspelers bestaat nog maar weinig onderzoek (1, 2).

Onderzoek bij amateurvoetballers

Een nieuwe Amerikaanse studie onderzocht voor het eerste de hersenen van jonge, mannelijke amateurvoetballers. De amateurs werden twee jaar opgevolgd. Hun hersenen werden met een scan nagekeken en ze voerden twee keer een geheugentest uit: aan het begin van de studie en na twee jaar. De onderzoekers zagen uiteindelijk hersenschade bij de voetballers die regelmatig kopten en minder in de groep van voetballers die weinig kopten (4).

Gevolgen op lange termijn

Of koppen uiteindelijk tot dementie leidt, is moeilijker te achterhalen. Dat komt doordat we niet precies weten hoe vaak de voetbalspelers tijdens hun sportieve leven koppen én omdat er veel tijd zit tussen het koppen en het overlijden van de spelers. Daarom zijn de resultaten van bestaand onderzoek vaak onduidelijk, wat het dan weer lastig maakt om met zekerheid te kunnen zeggen of koppen ook op lange termijn schadelijk is voor je hersenen en tot dementie kan leiden. Om dat verband goed te kunnen vaststellen, zouden voetbalspelers jarenlang moeten worden gevolgd (2).

De Amerikaanse studie volgde de amateurspelers twee jaar op. Dat is alvast een goede start om meer te weten te komen over het risico van koppen op lange termijn. Let op: dit onderzoek vertelt niks over het risico op dementie, maar helpt wel om er meer over te weten te komen. Verder kunnen we uit dit onderzoek jammer genoeg geen conclusies trekken voor álle (amateur)voetballers, omdat ze alleen jonge mannen onderzochten (4).

Voorzichtig zijn

Omdat we onvoldoende weten wat de gevolgen van koppen zijn op lange termijn, maar de resultaten verontrustend lijken, roepen experts op tot voorzichtigheid. Het voorste deel van onze hersenen ontwikkelt zich tot we ongeveer 23 jaar zijn. Daarom vinden ze dat restricties tot 9 jaar onvoldoende zijn. Ze pleiten ervoor om ook voor adolescenten strengere regels rond koppen in te voeren (1).

Conclusie

Opvallend veel profvoetballers zijn overleden aan dementie. Bestaand onderzoek legt een verband met veelvuldig koppen. Op basis daarvan is het moeilijk om uitspraken te doen over het risico van koppen bij amateurvoetballers. Om te achterhalen of koppen bij alle voetballers het risico op dementie vergroot, is meer onderzoek nodig. In afwachting van zo’n onderzoek pleiten experts voor strengere regels, zowel bij kinderen als adolescenten.

Referenties

• (2) Peek K, Duffield R, Cairns R et al. Where are We Headed? Evidence to Inform Future Football Heading Guidelines. Sports Med 2023;53(7):1335-1358.
• (3) Batty GD, Frank P, Kujala UM et al. Dementia in former amateur and professional contact sports participants: population-based cohort study, systematic review, and meta-analysis. EClinicalMedicine 2023;61:102056.
• (4) Columbia Department of Radiology. Soccer Heading Linked to Measurable Decline of Brain Structure and Function Over Two Years.