Antibioticaresistentie is een belangrijke, maar niet de belangrijkste doodsoorzaak

Waar komt dit nieuws vandaan?

Deze week, van 18 tot 24 november, vraagt de Wereldgezondheidsorganisatie aandacht voor antibioticaresistentie. Het is de World Anti Microbial Resistance Awareness Week. Een mondvol voor een erg belangrijk probleem: steeds meer bacteriën worden resistent tegen antibiotica.

• Dat betekent dat antibiotica niet meer werken, waardoor meer mensen sterven door infecties die niet meer behandeld kunnen worden.
• Een van de oorzaken is het overbodig gebruik van antibiotica.
• Daarom onderneemt de overheid actie om het voorschrijfgedrag van artsen aan te passen.
  • Wie te veel antibiotica voorschrijft, zal daarop gewezen worden.
  • In een later stadium kunnen eventueel sancties volgen.
  • Voor de bevolking wordt de website Praat over antibiotica gelanceerd.

Antibioticaresistentie is een ernstig probleem dat moet aangepakt worden. Dat het wereldwijd de belangrijkste doodsoorzaak zou zijn, zoals minister Vandenbroucke op de website van Knack van 18 november stelt (1), klopt evenwel niet helemaal.

Bron

(1) Knack.be. Nieuwe indicatoren moeten verkeerd gebruik antibiotica terugdringen. 18 november 2023. https://www.knack.be/nieuws/gezondheid/nieuwe-indicatoren-moeten-verkeerd-gebruik-antibiotica-terugdringen/

Hoe moet je dit nieuws interpreteren?

In 2022 publiceerde het vakblad The Lancet een overzichtsstudie over de wereldwijde impact van antibioticaresistentie op sterfte, ziekenhuisopnames en gerelateerde kosten in 204 landen voor het jaar 2019 (2).

• Deze grootschalige studie had betrekking op 471 miljoen patiëntendossiers.
• Uit de verzamelde gegevens berekenden de onderzoekers dat er in 2019 naar schatting 4,95 miljoen overlijdens wereldwijd geassocieerd kunnen worden met antibioticaresistentie.
  • Daarvan kunnen 1,27 miljoen gevallen rechtstreeks gelinkt worden aan bacteriële infecties die niet meer konden behandeld worden omdat de bacteriën resistent geworden waren tegen antibiotica.
  • Antibioticaresistentie eist de hoogste tol in Zwart-Afrika en de laagste in Australië.

De tol van antibioticaresistentie is hoe dan ook hoog en kan vergeleken worden met die van hiv en malaria. Veruit de belangrijkste doodsoorzaken wereldwijd zijn echter:

• hartaandoeningen,
• beroertes,
• chronische obstructieve longziekten,
• lage luchtweginfecties,
• longkanker,
• dementie,
• diabetes,
• nierziekten (3).

Antibioticaresistentie staat niet in de top 10 van meest voorkomende doodsoorzaken. De nummer 1, ischemische hartaandoeningen, eiste in 2019 naar schatting 8,9 miljoen levens wereldwijd.

Conclusie

Steeds meer bacteriën worden antibioticaresistent. Dat betekent dat de infecties die ze veroorzaken, niet meer kunnen behandeld worden. Daardoor sterven jaarlijks enkele miljoenen mensen wereldwijd aan infecties. Om dat tegen te gaan, moeten we veel zuiniger omspringen met antibiotica. Om zijn boodschap kracht bij te zetten, stelde Minister Vandenbroucke dat antibioticaresistentie de belangrijkste doodsoorzaak is wereldwijd. Die uitspraak is echter niet helemaal correct. Er sterven meer mensen door hart- en vaatziekten en kanker.

Referenties

• (2) Antimicrobial Resistance Collaborators. Global burden of bacterial antimicrobial resistance in 2019: a systematic analysis. Lancet 2022;399:629-655
• (3) WHO. The top 10 causes of death. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/the-top-10-causes-of-death#:~:text=The%20top%20glob...