Factcheck: Het is niet aangetoond dat pasta koud eten reeks kankersoorten met meer dan 60% vermindert

Waar komt dit nieuws vandaan?

Door de transformatie van sommige suikers wanneer pasta (en rijst) afkoelen, zou zogenaamd resistent zetmeel ontstaan: een molecule die zich anders gedraagt in de darmen en waaraan een aantal gezondheidseffecten worden toegeschreven. 

• Dat resistent zetmeel is onverteerbaar: het kan niet worden afgebroken door onze enzymes in de dunne darm.
• Daardoor komt dit zetmeel in de dikke darm terecht, waar het onder invloed van darmbacteriën wordt gefermenteerd. Het zijn die fermentatieproducten die gezondheidsvoordelen zouden bieden.

De krant Het Nieuwsblad van 13 november had hierover de volgende krantenkop: ‘Waarom je pasta of rijst beter koud eet: "Vermindert reeks kankersoorten met meer dan 60 procent."' Het artikel citeert een Britse voedingswetenschapper die deze uitspraak deed op basis van een onderzoek (1).

• In het onderzoek ging een internationaal team onderzoekers na of resistent zetmeel bescherming kon bieden tegen kanker (2). 
  • De onderzoekers voerden een interventiestudie uit. Daarbij kregen 463 deelnemers supplementen met 30 gram resistent zetmeel en 455 deelnemers met gewone vezels.
  • Tijdens de opvolging van meer dan twee jaar was er geen verschil in darmkanker in beide groepen. Er was wel een daling van andere kankers, waaronder maagkanker en pancreaskanker met 60%. 
• De onderzoekers besloten dat 30 gram resistent zetmeel per dag zou kunnen beschermen tegen een aantal kankers.

Bron

(1) Vandenweghe, Hanne. Waarom je pasta of rijst beter koud eet: “Vermindert reeks kankersoorten met meer dan 60 procent”. Het Nieuwsblad, 13 november 2023.

Hoe moet je dit nieuws interpreteren?

Bij de studie kunnen we een aantal kanttekeningen maken: 

• In de berichtgeving rond deze studie wordt nergens vermeld dat alle deelnemers leden aan het lynchsyndroom. 
  • Het lynchsyndroom is een erfelijke genetische aandoening die het risico op een aantal kankers verhoogt. 
  • Dezelfde onderzoekers beweerden een jaar eerder, op basis van een studie, dat bananen de kans op een aantal kankers met de helft zouden verminderen. Ook hier deden ze enkel onderzoek bij mensen met het syndroom van Lynch.
  • We weten niet of dit ook geldt voor mensen zonder deze erfelijke aanleg voor kanker.

• Een portie van 30 gram resistent zetmeel, die de deelnemers dagelijks kregen voorgeschoteld, is al een behoorlijk portie.
  • Voedingsmiddelen rijk aan resistent zetmeel, zoals bijv. havermout, bevatten ongeveer 4 gram per 100 gram. 
    

• De onderzoekers vermelden dat resistent zetmeel in de dikke darm gefermenteerd wordt door bacteriën, waarbij onder andere boterzuur geproduceerd wordt. Dat zou de vorming van kankercellen afremmen.
  • Het is eigenaardig dat darmkanker, waarbij de darmwand rechtstreeks in contact komt met deze fermentatieproducten, dan niet afgeremd wordt.

• Deze door de industrie gesponsorde studie heeft nog een eigenaardigheid: er waren 105 darmkankers, met een mooie verdeling tussen de interventiegroep en de controlegroep: geen verschil dus. Verder ging het om zeer kleine aantallen kankers.
  • Er was slechts één geval van maagkanker in de interventiegroep, tegen 3 in de controlegroep.
  • Voor dunnedarmkanker was dit 1 en 7; voor galbaaskanker 0 en 3; en voor pancreaskanker 3 en 8. Het straffe resultaat van 60% minder kanker zou dus zelfs toeval kunnen zijn.

• Tot slot moet je opletten met afkoelen van pasta of rijst. 
  • Sommige bacteriën groeien in bijvoorbeeld pastagerechten die te lang buiten de koelkast staan. Die bacteriën kunnen een voedselvergiftiging veroorzaken. 
  • Het Vlaams Instituut Gezond Leven geeft hierover de volgende tip: Laat warme gerechten die niet langer dan 2 uur bij kamertemperatuur op tafel staan. Wat over is, blijft enkele dagen goed in de koelkast. In de diepvries zelfs enkele maanden. Meer bewaartips vind je hier.

Conclusie

Resistent zetmeel is een onverteerbare molecule die ontstaat wanneer pasta of rijst wordt afgekoeld. Er worden allerlei gezondheidsvoordelen aan toegeschreven, zoals minder risico op een aantal kankers. Dat zou blijken uit een internationale interventiestudie, uitgevoerd bij personen met het syndroom van Lynch. Dat syndroom is een erfelijke aandoening waarbij personen meer risico lopen op een aantal kankers. Je kan deze resultaten niet zomaar veralgemenen. Bovendien hebben we heel wat bedenkingen bij de studie, die overigens nergens koude pasta vermeldt.