Bewering
Januari staat erom bekend de langste, donkerste en somberste maand van het jaar te zijn. De maandag van de laatste volledige week van januari zou de meest deprimerende dag zijn: Blue Monday. In 2023 valt Blue Monday op de derde maandag van het jaar, 16 januari. Maar waarop is dit begrip gebaseerd?
Factcheck
Een Koreaanse studie wijst uit dat op maandagen (iets) meer zelfdodingen plaatsvinden, vooral bij werkloze mensen. Maar het idee van een specifieke Blue Monday als de somberste dag van het jaar mist wetenschappelijke grond. Er komen wel een aantal onaangename zaken samen in deze periode van het jaar: grijs weer, korte dagen, mislukte nieuwjaarsvoornemens en geen vakantie in het vooruitzicht. Bovendien is maandag de eerste werkdag van de week.
Lees verder »Waar komt deze bewering vandaan?
Het concept Blue Monday of deprimaandag werd bedacht door de Britse psycholoog Cliff Arnall in 2005. Op deze ‘meest deprimerende dag van het jaar’ zou je stemming een dieptepunt bereiken. De oorzaak is een samenloop van gebeurtenissen, zoals:
- het doorgaans grijze weer in januari
- de korte en donkere dagen
- de goede voornemens van 1 januari die je (opnieuw) niet waarmaakt
- de vakantie die ver weg lijkt
- maandag als eerste dag van de werkweek
De bewering dat deze maandag de meest sombere is, is niet wetenschappelijk onderbouwd. Maar het idee wordt elk jaar opnieuw in de media gebracht en commercieel gebruikt. Zo wordt Blue Monday bijvoorbeeld ingezet om ontspanningsreizen te verkopen tijdens een doorgaans rustige periode, begin januari.
Is maandag echt zo’n deprimerende dag? We vonden één Koreaanse studie over de impact van weekdagen op het suïciderisico (1). De onderzoekers gingen na of bepaalde dagen een invloed kunnen hebben op de gemoedstoestand. Veel werknemers zijn immers dolgelukkig op vrijdag, wanneer het weekend nadert. De Koreaanse wetenschappers vroegen zich af of bepaalde werkdagen mensen ook ongelukkig maken.
Bron
(1) Kim E, Cho SE, Na KS, et al. Blue Monday Is Real for Suicide: A Case-Control Study of 188,601 Suicides. Suicide Life Threat Behav. 2019 Apr;49(2):393-400.
Hoe moet je dit nieuws interpreteren?
De wetenschappers analyseerden een Koreaanse gegevensbank met 188.601 zelfdodingen die plaatsvonden tussen 1997 en 2015:
- Ongeveer 72% van de slachtoffers was man, en 28% was vrouw.
- Opmerkelijk is dat 62% van de personen werkloos was, en de helft getrouwd.
- Exact 14,9% van de zelfdodingen gebeurde op een maandag, tegenover 12,6% op een zaterdag.
- Slechts 7% van de zelfdodingen vond plaats op een verlofdag.
Deze studie toont niet aan dat er een specifieke ‘Blue Monday’ bestaat, maar wel dat er (iets) meer zelfdodingen gebeuren op maandagen:
- Het verschil in aantal zelfdodingen tussen maandagen en zaterdagen bedroeg 4.411, een aanzienlijk verschil.
- Tussen maandagen en dinsdagen bedroeg dit verschil slechts 842 op 18 jaar tijd. Dinsdagen blijken dus ook sombere dagen ...
- De overgrote meerderheid van de zelfdodingen gebeurde bij mensen zonder werk. Het ging hier wel om Koreaanse gegevens.
Conclusie
Een Koreaanse studie wijst uit dat op maandagen (iets) meer zelfdodingen plaatsvinden, vooral bij werkloze mensen. Maar het idee van een specifieke Blue Monday als de somberste dag van het jaar mist wetenschappelijke grond. Er komen wel een aantal onaangename zaken samen in deze periode van het jaar: grijs weer, korte dagen, mislukte nieuwjaarsvoornemens en geen vakantie in het vooruitzicht. Bovendien is maandag de eerste werkdag van de week.
Referenties
Denk je aan zelfmoord en heb je nood aan een gesprek? Dan kan je terecht bij de Zelfmoordlijn op het nummer 1813 of via www.zelfmoord1813.be.