Wat is Evidence-Based Medicine?
Evidence-Based Medicine (EBM) is geneeskunde gebaseerd op wetenschappelijke bewijzen. Maar hoe komen we aan die bewijzen?
Waarneming alleen is niet voldoende. In zuiderse landen wordt bijv. veel wijn gedronken. Er komen ook minder hartinfarcten voor. Betekent dit dat wijn hartinfarcten kan voorkomen? Geenszins! Beide kenmerken komen samen voor in dezelfde landen, maar er is geen oorzaak-gevolgrelatie. De oorzaak van het feit dat er minder hartinfarcten voorkomen is niet dat er veel wijn gedronken wordt. Er zijn immers nog veel andere kenmerken die ook voor zuiderse landen gelden. Ze gebruiken bijv. ook veel olijfolie en de mensen hebben er licht andere erfelijke kenmerken dan wij.
Het belang van vergelijkende studies
Wetenschappelijk bewijs wordt enkel verkregen door het opzetten van vergelijkende studies. In dergelijke studies worden grote groepen mensen die een bepaald kenmerk vertonen vergeleken met even grote groepen mensen die het kenmerk niet vertonen.
We zouden bijv. gedurende 5 jaar kunnen nagaan hoeveel hartinfarcten er voorkomen in een groep van 10.000 mensen die veel wijn drinken, en hoeveel infarcten in een even grote groep personen die geen wijn drinken. Op deze manier baseren we ons m.a.w. niet alleen op waarnemingen, maar onderzoeken we specifieke zaken bij een grote groep mensen met een welbepaald kenmerk (bijv. wijn drinken), en vergelijken we die met een even grote groep mensen zonder dat kenmerk (bijv. geen wijn drinken).
Dubbelblind onderzoek
Op dezelfde manier kunnen we een nieuw geneesmiddel testen door het gedurende een bepaalde periode toe te dienen aan een groep personen met een bepaalde aandoening, en de effecten ervan te vergelijken met die bij een even grote groep personen die een nepmiddel kregen. Om zo’n onderzoek helemaal objectief te maken, mogen de artsen noch de proefpersonen weten of ze het geneesmiddel dan wel het nepmiddel krijgen. Dit noemen we een dubbelblind onderzoek.
Evidence-Based Medicine (EBM) baseert zich enkel op gegevens die door dergelijke vergelijkende studies werden verkregen. Op basis van die gegevens wordt een advies opgesteld over welke onderzoeken en behandelingen de wetenschappers het eens zijn. Die worden dan als eerste keuze aangeraden, zowel aan artsen als aan patiënten.
Centrum voor Evidence-Based Medicine (Cebam)
Het Centrum voor Evidence-Based Medicine (Cebam) is een medisch-wetenschappelijk instituut dat artsen en andere zorgverstrekkers helpt en aanmoedigt om in hun dagelijkse praktijk evidence-based te werken. Daartoe worden cursussen georganiseerd en EBM-richtlijnen gevalideerd die zorgverleners in hun praktijk kunnen gebruiken. Alle universiteiten werken mee aan Cebam, dat als Cochrane Belgium eveneens de internationale organisatie Cochrane vertegenwoordigt, een enorm netwerk van wetenschappers dat geneeskunde ontwikkelt gebaseerd op krachtig wetenschappelijk bewijs.
Via Gezondheid en Wetenschap wil Cebam Evidence-Based Medicine (EBM) toegankelijk maken voor patiënten. EBM-richtlijnen die voor artsen bestemd zijn, worden hertaald naar EBM-patiëntenrichtlijnen.
Zoals mensen recht hebben op zuiver drinkwater, hebben ze ook recht op zuivere gezondheidsinformatie.