In het nieuws
Een lezer maakte ons attent op volgende krantenkop: Drinken tijdens de zwangerschap is gevaarlijker voor de baby dan het roken van tabak of cannabis. Blootstelling aan alcohol zou leiden tot gedragsproblemen.
Factcheck
Drinken tijdens de zwangerschap kan leiden tot problemen bij kinderen. Op basis van deze studie kan echter niet worden geconcludeerd hoeveel kinderen gedragsproblemen ontwikkelen en vanaf hoeveel glazen alcohol.
De effecten van roken in de zwangerschap werden in deze studie niet onderzocht, maar de schade voor de foetus door roken is wel uitvoerig aangetoond in andere studies.
Lees verder »Waar komt dit nieuws vandaan?
Vorsers in Denemarken bekeken het verband tussen binge-drinken tijdens de zwangerschap en de aanwezigheid van psychische problemen bij 7-jarige kinderen (1). Wanneer iemand op één avond of gelegenheid ten minste 5 glazen alcohol dronk werd dat gerekend als binge-drinken. Moeders die tijdens de eerste drie maanden of tijdens de laatste 3 maanden van de zwangerschap binge-dronken, werden vergeleken met moeders die dit tijdens de zwangerschap niet hadden gedaan. De onderzoekers bekeken 4 psychische problemen: gedragsproblemen, emotionele problemen, hyperactiviteit en relaties met leeftijdgenoten.
De resultaten werden op twee manieren geanalyseerd. Allereerst door twee probleemgebieden te combineren: hyperactiviteit samen met gedragsproblemen en emotionele problemen samen met relaties met leeftijdgenoten. Daarna werden de vier problemen apart bekeken. Het bleek nu dat kinderen van moeders die binge-dronken hoger scoorden op psychische problemen. Dit was alleen gevonden op één van de combinatieschalen. Het gemiddelde was 2% verhoogd bij kinderen van moeders die in de eerste periode binge-dronken en 21% bij kinderen van moeders die in de laatste drie maanden binge-dronken. Er werden geen verschillen gevonden op de andere combinatieschaal of wanneer de 4 psyische problemen aparte werden geanalyseerd. De hogere score was ook aanwezig bij kinderen van moeders die slechts één of tweemaal binge-dronken. Het effect van roken van tabak of cannabis werd in deze studie niet onderzocht.
Bron
(1) Niclasen J, Nybo Andersen A-M, Strandberg-Larsen K, Teasdale TW. Is alcohol binge drinking in early and late pregnancy associated with behavioral and emotional development at age 7 years? Eur Child Adolesc Psychiatry 2014; Jan. DOI 10.1007/s00787-013-0511-x
Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?
Hoewel dit een grootschalig onderzoek was, met in totaal 37 315 moeders en kinderen en de vorsers de resultaten corrigeerden voor mogelijk verstorende factoren zoals de opleiding van de moeder, leeftijd, roken en psychische problemen bij de moeder, zijn er een aantal redenen waarom de conclusies eerder zwak zijn.
Allereerst was de groep vrouwen die alleen in het derde trimester binge-dronk klein; dit waren slechts 94 vrouwen. Ten tweede werd de vragenlijst over psychische problemen ingevuld door de ouders zelf. Bovendien zijn de resultaten alleen relatief weergegeven en wordt niets gezegd over wat een hogere score betekent voor een kind. Ten derde is de hoeveelheid alcohol voor binge-drinken in dit onderzoek relatief hoog. In Denemarken bevat een standaard glas 12 gram alcohol terwijl dit in andere landen in Europa ongeveer 10 gram is. De vorsers spraken van binge-drinken bij 5 glazen alcohol of meer terwijl dit in België 4 glazen is. Dit is de eerste keer dat er aanwijzingen zijn dat alcohol in de laatste drie maanden van de zwangerschap extra schadelijk is. Deze studie zou moeten worden herhaald in een andere groep vrouwen om de conclusie sterkter te maken.
Er zijn geen andere studies gevonden naar het moment in de zwangerschap waarop vrouwen alcohol dronken. Een recente meta-analyse, waar ze de resultaten van 34 studies hebben gecombineerd, onderzocht de relatie tussen de hoeveelheid alcohol die werd gedronken tijdens zwangerschap en ontwikkelingsproblemen bij kinderen (2). Ze keken naar mild gebruik, matig gebruik en binge–drinken.
Hun conclusie sluit aan bij eerdere bevindingen dat binge-drinken tijdens de zwangerschap een negatief effect heeft op het leervermogen van kinderen. Matig drinken tijdens de zwangerschap (minder dan 6 glazen per week) heeft mogelijk een negatief effect op het gedrag van kinderen. Het gaat om een dosisrespons-relatie, dat betekent: hoe minder men drinkt, hoe kleiner het effect.
Conclusie
Drinken tijdens de zwangerschap kan leiden tot problemen bij kinderen. Op basis van deze studie kan echter niet worden geconcludeerd hoeveel kinderen gedragsproblemen ontwikkelen en vanaf hoeveel glazen alcohol.
De effecten van roken in de zwangerschap werden in deze studie niet onderzocht, maar de schade voor de foetus door roken is wel uitvoerig aangetoond in andere studies.
Referenties
2. Flak AL, Su S, Bertrand J, Denny CH, Kesmodel US, Cogswell ME. The association of mild, moderate, and binge prenatal alcohol exposure and child neuropsychological outcomes: a meta-analysis. Alcohol Clin Exp Res. 2014 Jan;38:214-26. doi: 10.1111/acer.12214.