In het nieuws
Groot medisch nieuws: onderzoekers van het Universitair Medisch Centrum Utrecht hebben een vaccin ontwikkeld dat beschermt tegen ernstige infecties met RSV, een virus dat de luchtwegen aantast. Een keerpunt, vindt viroloog Johan Neyts (KU Leuven) in het Radio 1- programma De Wereld Vandaag.
Factcheck
Er is een vaccin op komst dat baby’s in hun eerste levensmaanden beschermt tegen RSV. Dat vaccin moet worden toegediend aan de moeder in het derde zwangerschapstrimester. De onderzoeksresultaten bij zwangere vrouwen zien er goed uit: het vaccin is veilig en vermindert het risico op ernstige RSV-infecties bij zuigelingen van 0 tot 6 maanden.
Lees verder »Waar komt dit nieuws vandaan?
De Leuvense viroloog Johan Neyts stak zijn enthousiasme over het nieuwe vaccin niet onder stoelen of banken in De Wereld Vandaag (1).
RSV of ‘respiratoir syncytieel virus’ is de meest voorkomende infectie van de bovenste luchtwegen bij zuigelingen en kleine kinderen.
- Zowat alle kinderen maken RSV door voor de leeftijd van 2 jaar.
- Het kan op elke leeftijd optreden, maar bij kleine kinderen kent de infectie vaker een ernstig verloop.
- Een kwart tot 40% van de kinderen met RSV ontwikkelt bronchiolitis, een infectie van de kleinste luchtwegvertakkingen (2).
- 1 tot 3% van de kinderen moet in het ziekenhuis worden opgenomen met ernstige ademhalingssymptomen.
Uit onderzoek blijkt dat baby’s in de eerste levensmaanden minder kans hebben om ernstig ziek te worden van RSV als zwangere vrouwen zich met een nieuw vaccin laten vaccineren (3).
- Het vaccin is nog niet beschikbaar, maar lijkt veilig en de eerste resultaten zijn positief.
- Of deze eenmalige vaccinatie voldoende is om de baby het hele eerste levensjaar te beschermen, moet uit verder onderzoek blijken.
Bron
Hoe moet je dit nieuws interpreteren?
Wetenschappers onderzochten het nieuwe RSV-vaccin in een dubbelblind onderzoek bij meer dan 7.000 zwangere vrouwen.
- De deelnemers kregen ofwel het vaccin ofwel een placebo.
- Ze kregen het vaccin in het derde trimester van de zwangerschap.
- De onderzoekers volgden de moeders en baby’s tot een jaar na de geboorte.
- De resultaten zijn positief.
- Het vaccin had geen ernstige bijwerkingen en kan veilig aan zwangere vrouwen worden gegeven.
- Bovendien bleek het vaccin effectief om ernstige RSV-infecties bij zuigelingen te voorkomen.
- Dat effect was het grootst in de eerste drie levensmaanden (82% minder ernstige infecties bij de baby’s waarvan de moeder het vaccin kreeg).
- Ook na zes levensmaanden werd er nog een duidelijk effect gezien (70% minder ernstige infecties).
- Deze percentages beschrijven relatieve risico’s.
- Het absolute risico op RSV bij een zuigeling is laag: om 1 geval te voorkomen, moeten ongeveer 80 moeders zich laten inenten.
De onderzoekers plaatsen zelf ook een aantal kanttekeningen bij hun onderzoek.
- Allereerst zijn zwangere vrouwen met een verhoogd risico op complicaties zoals vroeggeboorte niet meegenomen in het onderzoek.
- Die baby’s lopen vaak juist het grootste risico op een ernstig beloop van RSV.
- Bovendien is het onderzoek grotendeels uitgevoerd tijdens de coronapandemie.
- De quarantainemaatregelen remden toen niet alleen de verspreiding van SARS-CoV-2, maar ook van andere luchtwegvirussen zoals het RSV.
- Mogelijk is het effect van vaccinatie duidelijker als er meer kinderen met het virus in aanraking komen.
Het vaccin is inmiddels goedgekeurd door het Europees geneesmiddelenagentschap.
Conclusie
Er is een vaccin op komst dat baby’s in hun eerste levensmaanden beschermt tegen RSV. Dat vaccin moet worden toegediend aan de moeder in het derde zwangerschapstrimester. De onderzoeksresultaten bij zwangere vrouwen zien er goed uit: het vaccin is veilig en vermindert het risico op ernstige RSV-infecties bij zuigelingen van 0 tot 6 maanden.
Referenties
- (3) Beate Kampmann, Shabir A. Madhi, Iona Munjal et al. Bivalent prefusion F vaccine in pregnancy to prevent RSV illness in infants. N Engl J Med 2023; 388:1451-1464