In het nieuws
De stad Ronse kampt met PFAS-vervuiling. Die is wellicht gelinkt aan haar rijke textielverleden. Op 15 oktober 2025 meldde VRT NWS dat de stad aan de alarmbel trekt, omdat het eerder toegezegde grootschalige bloedonderzoek bij de bewoners niet door dreigt te gaan.
Conclusie
Bloedonderzoek naar PFAS is op dit moment nuttig om het probleem van de vervuiling onder de aandacht te brengen. In het kader van wetenschappelijk onderzoek kunnen we bijvoorbeeld zien of er in een bepaalde streek meer mensen met hogere waarden zijn dan in andere streken. Maar het heeft weinig zin om als individu je bloed te laten onderzoeken op PFAS, omdat er nog te veel onzekerheden bestaan over de impact op de gezondheid. De betekenis van een hogere waarde is op dit moment niet duidelijk. Bovendien zijn er geen manieren om PFAS uit je lichaam te verwijderen.
Lees verder »Waar komt dit nieuws vandaan?
PFAS (per- en polyfluoralkylstoffen) zijn chemische stoffen die sinds de jaren 1940 gebruikt worden voor heel wat verschillende industriële producten, bijvoorbeeld in waterdichte kledij, anti-aanbaklagen en verzorgingsproducten.
Het probleem is dat PFAS nauwelijks afbreekt in het milieu en zorgt voor een toenemende vervuiling van het water en de bodem. Via de voedselketen komt het bij de mens terecht. PFAS zit overal, maar in sommige gebieden is de vervuiling groter, zoals in Zwijndrecht en Ronse. De mate van PFAS-vervuiling kan worden opgespoord in het bloed. In vervuilde gebieden hebben mensen hogere PFAS-waarden.
In Zwijndrecht wordt de 3M-fabriek geviseerd. In 2021 konden mensen die in een straal van 5 km rondde 3M-fabriek wonen, hun bloed laten onderzoeken op PFAS-waarden. Ronse, waar ook veel PFAS-vervuiling zit, zou ook zo’n bloedonderzoek krijgen. Dat werd beloofd in 2023. Maar het bloedonderzoek dreigt nu niet door te gaan. Patrice Dutranoit, de lokale schepen van milieu, uitte daarover zijn misnoegdheid, zo meldde VRT NWS op 15 oktober (1). Veel ongeruste Ronsenaars lieten hun bloed ondertussen zelf testen op PFAS.
Bron
(1) Houck G. Ronse doet noodoproep na wegvallen PFAS-bloedonderzoek: ‘Zelfs bij heel jonge kinderen verhoogde waarden’. VRT NWS. 15 okt 2025.
Hoe moet je dit nieuws interpreteren?
Je bloed laten testen heeft weinig zin
In een nieuwe aanbeveling schrijft het Federaal Kenniscentrum van de Gezondheidszorg (KCE) dat het weinig zin heeft om je bloed te laten testen op PFAS-vervuiling (2). Het KCE onderzoekt de zaak grondig en geeft de volgende redenen:
- Er is geen overeenstemming tussen laboratoria over de methode die het best gebruikt wordt om PFAS te meten in het bloed: er zijn verschillende methodes in omloop die uiteenlopende resultaten geven bij eenzelfde bloedstaal.
- Het is op dit moment niet duidelijk vanaf welke PFAS-waarden in het bloed er gezondheidsschade kan optreden.
- Er is nog steeds geen duidelijk verband aangetoond tussen PFAS-vervuiling en bepaalde gezondheidsproblemen. Studies daarover spreken elkaar tegen.
- Als je een hoge PFAS-waarde hebt in je bloed, weet je niet welk risico je loopt en kan je daar niks aan doen. Het is ook niet te achterhalen waar die PFAS vandaan komt.
Wat moet er dan wel gebeuren?
Er moet eerst geïnvesteerd worden in wetenschappelijk onderzoek, om een antwoord te vinden op de volgende vragen:
- Welke effecten heeft PFAS op de gezondheid?
- Wat is de beste methode voor een PFAS-bepaling in het bloed?
- Vanaf welke waarde is PFAS schadelijk voor de gezondheid?
Bloedonderzoek moet deel uitmaken van wetenschappelijk onderzoek, maar individuele bepalingen met uiteenlopende tests hebben op dit moment geen zin. De vervuiling is vooral afkomstig van de industrie en daar moet iets aan gedaan worden.
Wat kan je zelf doen?
Wil je ondertussen toch zelf iets doen, omdat je bezorgd bent? Dan geeft het Steunpunt Milieu & Gezondheid nog de volgende specifieke tips (3):
- Gebruik keukengerei in roestvrij staal of gietijzer, of alternatieve (keramische) antikleefpannen.
- Wees voorzichtig bij oververhitting en wanneer je pannen met een antiaanbaklaag gebruikt.
- Breng oude antiaanbakpannen/-potten naar het containerpark als ze bekrast of beschadigd zijn.
- Gebruik waterafstotende producten waar geen PFOS/PFOA in zit voor bijvoorbeeld schoenen en jassen. Gebruik deze producten enkel buitenshuis.
- Verlucht voldoende als je nieuwe woonaccessoires gebruikt, zoals bijvoorbeeld nieuwe tapijten of gordijnen.
Conclusie
Bloedonderzoek naar PFAS is op dit moment nuttig om het probleem van de vervuiling onder de aandacht te brengen. In het kader van wetenschappelijk onderzoek kunnen we bijvoorbeeld zien of er in een bepaalde streek meer mensen met hogere waarden zijn dan in andere streken. Maar het heeft weinig zin om als individu je bloed te laten onderzoeken op PFAS, omdat er nog te veel onzekerheden bestaan over de impact op de gezondheid. De betekenis van een hogere waarde is op dit moment niet duidelijk. Bovendien zijn er geen manieren om PFAS uit je lichaam te verwijderen.