Een heupbreuk is een vaak voorkomend letsel op latere leeftijd. Sarah Chapman gaat op zoek naar betrouwbaar bewijs voor de behandeling en revalidatie van heupbreuken.
Een heupbreuk kan ernstige en langdurige gevolgen hebben, vooral bij ouderen. Er is een groter risico op sterfte, en overlevenden kunnen afhankelijk worden. Bij 40% van de personen met een heupbreuk treedt geheugenverlies, dementie, ondervoeding en broosheid op. Al deze factoren kunnen de prognose verslechteren.
Risicoprofielen zijn oude en broze mensen met meerdere aandoeningen, meestal met een of andere vorm van geheugenverlies. Blanke vrouwen lopen over hun hele leven een risico van 17,5% en blanke mannen 6%. De meesten moeten onder het mes om het risico op misvormingen te beperken en de revalidatie te versnellen.
Enkele literatuuroverzichten van Cochrane brengen het best beschikbare wetenschappelijke bewijs samen over verschillende aspecten van revalidatie na een heupbreuk. Een aantal hiervan worden ook gebruikt om klinische richtlijnen over de behandeling van heupbreuken te staven.
Multidisciplinaire revalidatie
Zorg en revalidatie na een heupbreuk gebeurt meer en meer door multidisciplinaire teams. Dit werd onderzocht in een Cochrane literatuuroverzicht van 13 studies. De patiëntpopulaties en behandelingen van deze studies verschilden sterk van elkaar, wat geen eenduidige conclusies toeliet over wat wel of niet werkt. Desondanks merkten Cochrane onderzoekers David Scott en Helen Handoll in 2011 op dat zowel dit overzicht als een meer algemeen, niet-Cochrane literatuuroverzicht een gecoördineerde, multidisciplinaire patiëntzorg ondersteunen. Hopelijk werden er sinds dit overzicht betere studies uitgevoerd, en laat het updatesysteem van Cochrane literatuuroverzichten toe om dit nieuwe bewijs op te nemen.
Hoe zorgen we best voor mensen met dementie?
Het Cochrane literatuuroverzicht over multidisciplinaire revalidatie wordt op dit moment geüpdatet, en ditmaal zullen mensen met dementie en een heupbreuk als een aparte groep worden geanalyseerd. Dit kan ons leren hoe we best omgaan met dementerenden, wat op dit moment nog niet echt duidelijk is. In de studies die momenteel worden opgenomen in het Cochrane literatuuroverzicht zijn mensen met dementie ondervertegenwoordigd, maar recent gebeurt dit meer en meer.
In 2015 werd een Cochrane literatuuroverzicht gepubliceerd dat specifiek keek naar revalidatie en zorgmodellen na een heupbreuk bij mensen met dementie. De onderzoekers konden geen conclusies trekken uit de beschikbare kleine, zwakke studies, die geen van allen specifiek ontworpen interventies voor mensen met dementie onderzochten.
Opnieuw mobiel worden
Mensen weer mobiel maken is een belangrijk onderdeel van revalidatie. Een Cochrane literatuuroverzicht toont aan dat er hierover een gebrek aan betrouwbaar bewijs is. De meest succesvolle programma’s focussen op intensieve, begeleide en volgehouden oefeningen. De kosteneffectiviteit en de optimale toepassing van deze interventies blijft echter onduidelijk. Zowel dit overzicht als het overzicht rond multidisciplinaire revalidatie werden uitgebreid met zorg na ontslag uit het ziekenhuis en worden op dit moment geüpdatet. Meer onderzoek is ook nodig naar interventies ter bevordering van sociaal en psychologisch herstel.
Voedingssupplementen
Soms zijn ouderen ondervoed op het moment dat ze hun heup breken, en eten ze vervolgens in het ziekenhuis niet goed. Ook dat aspect verdient onze aandacht. Een Cochrane literatuuroverzicht hieromtrent werd recent geüpdatet en bevat nu 41 studies met bijna 4.000 deelnemers. Het bewijs was van lage tot zeer lage kwaliteit, en bepaalde behandelingen werden slechts in enkele studies onderzocht. Het grootste deel van de studies (18) keek naar orale voedingssupplementen voor of net na een operatie. Deze studies lijken aan te tonen dat complicaties door supplementen (doorligwonden, verwarring en infecties) kunnen optreden in het jaar na de heupbreuk, zonder een duidelijk effect op sterfte.
Voorkomen is beter dan genezen
Naast beter bewijs over optimale revalidatie na een heupbreuk hebben we nood aan een betere valpreventie bij ouderen. De Cochrane bot, pees en spierblessures onderzoeksgroep publiceerde een overzicht over het voorkomen van valpartijen bij thuiswonende ouderen met sterk bewijs over de werkzaamheid van valpreventie*. Ook in deze studies zijn mensen met dementie ondervertegenwoordigd, een beperking die in nieuwe studies hopelijk wordt aangepakt.
*Meer informatie over het voorkomen van heupbreuken vindt u op www.valpreventie.be, het expertisecentrum val- en fractuurpreventie Vlaanderen.
