Wat is het?
Allergie is een overdreven afweerreactie van het lichaam tegen onschadelijke stoffen. Bij een eerste contact wordt het lichaam in een soort van alarmtoestand gebracht (gevoelig gemaakt), waardoor het overdreven reageert bij volgende contacten. Een allergische reactie gaat gepaard met bijvoorbeeld huiduitslag of een piepende ademhaling. Bij contacteczeem volgt een abnormale huidreactie na contact met een lichaamsvreemde stof (allergeen).
Er zijn twee soorten contacteczeem, de 'onmiddellijke' en de 'vertraagde' vorm:
- Bij de onmiddellijke vorm treden de symptomen op van zodra de huid in contact komt met het allergeen, bvb. latex, runderhaar en groenten.
- Bij de vertraagde vorm treden de symptomen pas op nadat de huid gedurende weken of maanden enkele keren in contact is gekomen met het allergeen, bvb. nikkel, rubber, lijm en bepaalde parfums. Zo kan iemand enige tijd zonder probleem een juweel dragen om dan op een bepaald moment toch een allergische reactie te ontwikkelen.
Het ziektemechanisme van contacteczeem is ingewikkeld. In principe is de huid een zeer sterke barrière van het lichaam voor de buitenwereld. In de huid zitten speciale cellen die vreemde stoffen opnemen en ze als het ware tonen aan de witte bloedcellen. Als deze verdedigers van het lichaam de vreemde stof herkennen als ongevaarlijk, treedt er geen reactie op. Maar als ze daarentegen de stof herkennen als lichaamsvreemd dan ontstaat contacteczeem.
Hoe vaak komt het voor?
Contacteczeem is een veelvoorkomende huidaandoening. In Nederland treft dit naar schatting meer dan 1% van de bevolking. Vermoedelijk zijn de cijfers in Vlaanderen van dezelfde grootteorde. Exacte cijfers hebben we niet.
Hoe kun je het herkennen?
Het belangrijkste symptoom is jeukende huiduitslag. Eczeem herken je aan de rode zone op de plaats waar de huid in contact kwam met het allergeen. Er zijn vaak ook bultjes, blaasjes, korstjes en/of schilfers.
Huideczeem kan zowel droog als nat zijn. Bij natte huideczeem zit er vocht op de eczeemzone. Die droogt na verloop van tijd op en vormt een vlies of korst.
Zoals de naam het zegt, treden bij contacteczeem de symptomen op op plaatsen waar de huid in contact kwam met het allergeen. Dat kunnen zijn:
- gezicht en hals (cosmetica, oorbellen, halssnoer…);
- oksels (deodorant);
- pols en hand (uurwerk, armband, handschoenen, gereedschap…);
- borstkas en heupen (bh-sluiting, broeksriem…);
- billen (gebruik van zalf of suppo's tegen aambeien);
- benen en voeten (leder, kleurstoffen, rubberen laarzen, producten tegen schimmels en zweetvoeten…).
Hoe stelt je arts de aandoening vast?
Meestal volstaan het verhaal en de verschijningsvorm om de diagnose te stellen. Eczeemletsels hebben een vrij typisch uitzicht.
Maar in sommige gevallen is het moeilijker om de oorzakelijke factor te vinden. Soms kan je arts aan de hand van specifieke vragen wel achterhalen wat de trigger is.
Bij twijfel zijn bijkomende tests nodig. Dan wordt nagegaan op welke stof de huid overgevoelig reageert.
Een voorbeeld van zo'n test is een plakproef waarbij met speciale pleisters een aantal vaak voorkomende allergenen op de huid worden aangebracht. Zo ziet men op welke stof de huid een eczeemreactie vertoont.
Soms vindt men het allergeen gewoon niet. Gelukkig is de behandeling in vele gevallen dezelfde, waardoor men niet altijd de oorzaak hoeft te kennen. In dat geval is het dan wel moeilijker om preventieve maatregelen te nemen om contact met het allergeen te vermijden.
Wat kun je zelf doen?
Het beste wat je kunt doen is het uitlokkende allergeen vermijden. Dat is helaas niet altijd mogelijk.
Zorg ervoor dat je huid in goed conditie is. Een droge huid is gevoeliger voor prikkels. Daarom is het aangewezen een vochtinbrengende crème te gebruiken. Let wel op want sommige crèmes bevatten op zich ook allergenen (bvb. parfums). Kies dus een zo neutraal mogelijke hydraterende crème, zonder toegevoegde kleurstoffen, bewaarmiddelen en parfums.
Wat kan je arts doen?
Na het stellen van de diagnose, zal je arts je meestal een crème of zalf met cortisone voorschrijven. Cortisone onderdrukt de ontstekingsreactie en zorgt ervoor dat de huid de kans krijgt om te genezen. Gebruik deze crèmes niet te lang. Langdurig gebruik maakt de normale huid broos, wat op zich dan weer mogelijk aanleiding geeft tot eczeem.
Daarnaast krijg je doorgaans een hydraterende crème voorgeschreven om je huid blijvend te verzorgen.
Tegen de jeuk kan de arts je een anti-allergisch middel voorschrijven.
In uitzonderlijke gevallen kan cortisone in pilvorm nodig zijn.
Geven al deze middelen onvoldoende resultaat, dan kunnen in samenspraak met een dermatoloog (huidarts) andere behandelingen worden overwogen, zoals met geneesmiddelen die inwerken op het immuunsysteem.