Wat is het?
Hersenontsteking (encefalitis) is een acute (d.w.z. een plotse) ontsteking van het hersenweefsel. Omdat de hersenvliezen in nauw contact staan met het hersenweefsel, zijn ze meestal ook ontstoken (meningitis).
De oorzaak is meestal een infectie veroorzaakt door een virus, zeldzamer door bacteriën. Mogelijke oorzaken zijn:
- het herpes simplex virus,
- het virus dat de waterpokken veroorzaakt (varicella zoster virus),
- het virus dat via een tekenbeet wordt overgedragen (tekenencefalitis),
- Borrelia bacteriën die via een tekenbeet worden overgedragen (Ziekte van Lyme),
- het Epstein-Barr virus (veroorzaker van mononucleosis infectiosa of klierkoorts),
- virussen die luchtweginfecties veroorzaken, zoals het adenovirus, influenza (griep) virussen.
Encefalitis kan ook een auto-immune aandoening zijn. Het lichaam maakt dan afweerstoffen aan tegen het eigen hersenweefsel, met een ontstekingsreactie tot gevolg.
Hoe kan je het herkennen?
Er zijn enerzijds klachten veroorzaakt door de infectie, en anderzijds tekens van aantasting van hersenweefsel.
De infectie veroorzaakt meestal milde griepachtige klachten zoals plotse hoofdpijn, pijnlijke gewrichten en spieren, vermoeidheid en koorts.
Aantasting van het hersenweefsel kan verschillende klachten veroorzaken, zoals:
- verminderd bewustzijn of verwardheid,
- abnormale slaperigheid,
- abnormaal gedrag (prikkelbaarheid en zeuren),
- niet meer goed kunnen spreken of lopen,
- stuipen,
- verlamming.
Wanneer gelijktijdig de hersenvliezen aangetast zijn (meningo-encefalitis) ontstaat nekstijfheid. Die stijfheid verhindert het kind om de kin tot op de borst te brengen. Dit teken kan echter ook volledig ontbreken.
Hoe stelt je arts de aandoening vast?
De diagnose van hersenontsteking gebeurt in de eerste plaats op basis van de klachten en tekenen die wijzen op een minder goede werking van het hersenweefsel.
Omdat dit een ernstige en complexe ziekte is, zal de arts je kind doorverwijzen naar het ziekenhuis voor verdere onderzoeken. Daar gebeurt meestal een ruggenprik en een bloedonderzoek. Aan de hand van de ruggenprik en het onderzoek van het hersenvocht kan men aantonen of het om een infectie gaat door een virus of een bacterie.
Bij sommige vormen van hersenontsteking vindt men in het bloed ook specifieke antistoffen. Is de ziekte al enkele dagen gevorderd, dan kunnen ook afwijkingen te zien zijn op een hersenscan.
Wat kan je arts doen?
De behandeling van hersenontsteking gebeurt meestal in het ziekenhuis. Bedrust is noodzakelijk. Verder wordt de oorzaak zo mogelijk behandeld.
Bij hersenontsteking door een virus start men doorgaans met antivirale middelen, ook al is de oorzaak nog niet helemaal zeker. Een vroege bestrijding van het herpes virus gaat gepaard met een grotere kans op herstel.
Antibiotica zijn aangewezen wanneer een bacteriële kiem de hersenontsteking veroorzaakt.
Een auto-immune encefalitis wordt behandeld met cortisone om de immuunreactie af te remmen.