Wat is het?
Een slijmbeurs (bursa) is een zakje dat een soort smeervloeistof bevat, en dat zich op plaatsen bevindt waar pezen over een harde onderlaag zoals bot bewegen. De slijmbeurs beschermt die pezen tegen abnormale wrijving en druk. Meestal liggen ze in de buurt van grote gewrichten zoals heup, knie, elleboog en schouder.
Er zijn twee soorten slijmbeurzen: oppervlakkige en diepe. Diepe slijmbeurzen zijn al bij de geboorte aanwezig, de oppervlakkige ontstaan pas nadien. In totaal heeft een mens gemiddeld 156 slijmbeurzen, verspreid over het hele lichaam.
Bij plotse overmatige druk (door ongeval) en bij aanhoudende druk (door beroep) kan een ontstekingsreactie optreden. In dat geval lijd je aan een aseptische (of niet-besmette) acute of chronische slijmbeursontsteking of bursitis. Dit komt meestal voor ter hoogte van de knie en van de elleboog.
Een bursitis van de elleboog ontstaat meestal na plots stoten of na langdurig steunen (studenten).
Een bursitis van de knie wordt veroorzaakt door een ongeval (stoten of vallen) of een langdurige irritatie zoals lang zitten op de knie. Daarom noemt het ook wel eens patersknie.
Een slijmbeurs kan ook besmet worden met bacteriën door een wondje of een infectie in de buurt. In dat geval spreken we van een septische bursitis.
Soms is er geen oorzaak voor een slijmbeursontsteking. Dat noemen we dan een primaire bursitis.
In zeldzame gevallen ligt reuma of jicht aan de basis van een bursitis.
Hoe vaak komt het voor?
Omdat slijmbeursontstekingen vaak geklasseerd worden onder de algemene noemers ‘knieklachten’ of ‘elleboogletsels’, zijn er geen precieze cijfers bekend over het aantal gevallen.
Wel weten we dat de frequentie toeneemt met de leeftijd, en dat het meer voorkomt bij mannen dan bij vrouwen. De laatste jaren neemt het aantal gevallen toe.
Hoe kun je het herkennen?
De voornaamste kenmerken zijn ontsteking en functiebeperking:
- Ontsteking herken je aan 4 tekenen: roodheid, plaatselijke warmte, pijn en zwelling.
- Functiebeperking betekent dat bepaalde bewegingen, zoals plooien of strekken, moeilijker worden of zelfs niet meer kunnen.
Een slijmbeursontsteking ter hoogte van de elleboog ziet eruit als een zakje dat aan de punt van de elleboog hangt.
Bij een slijmbeursontsteking van de knie ontstaat een zwelling, meestal juist boven of onder de knieschijf.
Hoe stelt je arts de aandoening vast?
De klachten en het uitzicht zijn meestal duidelijk. Het stellen van de diagnose is dus niet moeilijk.
De arts zal wel steeds trachten een onderscheid te maken tussen een besmette (septische) en een niet-besmette (aseptische) slijmbeursontsteking. Hiervoor is een punctie van de slijmbeurs nodig.
Bij een traumatische (acute) bursitis is er vooral bloed aanwezig in de slijmbeurs.
In geval van een infectie is er naast bloed ook etter aanwezig.
Bij een chronische ontsteking, reuma of jicht levert de punctie eerder een gelige, heldere vloeistof op.
In het laboratorium wordt alles verder onderzocht.
Wat kun je zelf doen?
Vermijd langdurige druk op ellebogen en knieën. Steun niet te lang op je ellebogen.
Als je voor je beroep veel op de knieën moet zitten, gebruik dan liefst kniebeschermers. Dit geldt ook voor sporters met een groot valrisico zoals (rol)schaatsers, keepers...
Een ontsteking voelt altijd warm aan. Afkoelen met ijs op de warme plek is daarom zeker nuttig.
Nemen de roodheid en zwelling snel toe of heb je lichte koorts, dan is er kans op een infectie. Raadpleeg dan zo snel mogelijk je arts.
Wat kan je arts doen?
Punctie van de aangedane slijmbeurs is niet alleen nuttig voor de juiste diagnose, maar gedeeltelijk ook voor de behandeling. Hierdoor vermindert immers de druk in de slijmbeurs en ook de pijn.
Bij chronische bursitis zuigt men de slijmbeurs leeg en spuit men er een cortisonepreparaat in. Deze procedure herhaalt men, zo nodig, na 2-4 weken.
Blijft de ontsteking terugkomen en ongemakken veroorzaken, dan kan de slijmbeurs chirurgisch verwijderd worden.
Bij (vermoeden van) een septische slijmbeursontsteking start men onmiddellijk antibiotica op in hoge dosis. Een ziekenhuisopname kan nodig zijn om de antibiotica toe te dienen via een infuus
Bij reuma of jicht ten slotte word je meestal verwezen naar een reumatoloog voor een aangepaste behandeling.
Meer weten?
- https://www.thuisarts.nl/slijmbeursontsteking-van-knie
- https://www.thuisarts.nl/slijmbeursontsteking-elleboog