Wat is het?
Jicht is een reumatische ziekte waarbij urinezuurkristallen neerslaan in een gewricht (meestal de grote teen) en een ontstekingsreactie veroorzaken. Deze ontsteking geeft aanleiding tot een pijnlijk, rood, warm en opgezwollen gewricht. In de volksmond spreekt men ook van ‘het pootje’. Jicht komt voor bij mensen met gedurende lange tijd verhoogd urinezuur in het bloed. Ook nierproblemen en uitdroging kunnen jicht uitlokken.
Hoe vaak komt het voor?
Jicht komt voor bij 5 tot 28 per 1000 mannen en 1 tot 6 per 1 000 vrouwen. Het komt dus meer voor bij mannen dan bij vrouwen, vaak op middelbare leeftijd. Vrouwen voor de menopauze en mannen jonger dan 25 jaar krijgen zelden jicht.
Hoe kun je het herkennen?
Jicht begint vaak ’s nachts met een heel pijnlijke ontsteking van een gewricht. In 50 tot 70% van de gevallen gaat het om de grote teen, maar ook enkel, knie en andere voetgewrichten worden vaak getroffen. De ontsteking komt minder vaak voor in de gewrichten van het bovenlichaam. Blootstelling aan koude, fysieke belasting, alcohol of een maaltijd met veel 'purines' (zoals orgaanvlees, wild,…) kunnen een jichtaanval uitlokken.
Jicht gaat af en toe gepaard met lichte koorts. Het ontstoken gewricht is rood, dik en warm. Men verdraagt dan meestal geen aanraking op die plaats. Bij sommige mensen die al wat langer jicht hebben, vormt de opeenstapeling van urinezuurkristallen knobbels onder de huid.
Jicht wordt niet veroorzaakt door een bacteriële infectie. Dus als je een ontstoken gewricht hebt in de buurt van een wond, moet je zo snel mogelijk je arts raadplegen. Want het kan zijn dat een bacterie via de wond je lichaam is binnengedrongen en je gewricht aantast!
Hoe stelt je arts de aandoening vast?
Je arts zal je uitgebreid vragen stellen en onderzoeken. Hij wil weten of het de eerste keer is dat je een ontstoken gewricht hebt. Hij zal ook nagaan of je nog op andere plaatsen pijn of problemen hebt en of je medicijnen neemt, en eventueel je voedingspatroon met je bespreken. Recente infecties of tekenbeten kunnen van belang zijn. Het onderzoek dient om uit te sluiten of er wondjes zijn, om zeker te zijn dat het om een ontstoken gewricht gaat en om ook andere gewrichten te bekijken. Een algemeen onderzoek kan zinvol zijn.
Vaak gebeurt er een bloedonderzoek om het urinezuur te bepalen; doorgaans is het urinezuur bij jicht verhoogd, maar tijdens een acute aanval zijn de waarden vaak laag. Twijfelt men over de diagnose, dan wordt ook vocht uit het gewricht getrokken en microscopisch onderzocht.
Wat kun je zelf doen?
Bij een ontstoken gewricht raadpleeg je best snel je arts. Ondertussen kun je je behelpen met ijs en eventueel een pijnstiller zoals ibuprofen. Heb je vaak last van jichtopstoten, dan kan het nuttig zijn om op je voeding te letten. Vermijd dan orgaanvlees, vis en schaaldieren, wild, alcohol, suikerrijke frisdranken. Zij bevatten veel purine, dat bij afbraak urinezuur vormt. Door minder purinerijke voedingsmiddelen te gebruiken, kan men het urinezuurgehalte in het bloed doen dalen en de frequentie van jichtopstoten verminderen. Purine volledig vermijden is niet mogelijk, en ook niet zinvol.
Wat kan je arts doen?
Om de ontsteking tegen te gaan zal je arts je ontstekingsremmers voorschrijven. Indien mogelijk wordt het gewricht aangeprikt en kan er een cortisonepreparaat worden ingespoten. Heb je vaak last van jichtopstoten, dan is er ook medicatie die de aanvallen doet verminderen en uiteindelijk stoppen. Voor een jichtaanval worden andere medicijnen voorgeschreven dan voor een onderhoudsbehandeling.
Bronnen