Wat is jicht?
- Jicht, of in de volksmond ‘het pootje’, is een ontsteking in een gewricht (artritis):
- meestal in je grote teen (zie afbeelding);
- soms in je enkel, je knie en andere voetgewrichten.
Lees verder onder de afbeelding
- De oorzaak is een ophoping van urinezuurkristallen. Die zijn afkomstig van te veel urinezuur in je bloed.
- Jicht komt af en toe samen voor met:
- een hoge bloeddruk;
- hart- en vaatziekten;
- een verminderde nierwerking.
Pseudojicht
Pseudojicht (chondrocalcinose) lijkt erg op jicht, maar:
- in plaats van urinezuurkristallen zijn kalkrijke kristallen de oorzaak van de ontsteking;
- treft meestal de gewrichten van je knie, pols, elleboog of enkel;
- komt vaker voor bij mensen met artrose;
- wordt uitgelokt door een inspanning, letsel of operatie.
De behandeling van jicht en pseudojicht is ongeveer dezelfde.
Hoe vaak komt jicht voor?
- Jicht komt voor bij 1 tot 2 op 100 personen.
- Het treft vaker mannen dan vrouwen.
- Naarmate je ouder wordt, heb je meer kans om jicht te ontwikkelen.
- Een eerste jichtaanval treedt bij mannen meestal op tussen 40 en 50 jaar.
- Bij vrouwen gebeurt dit pas na de menopauze.
Hoe kan je jicht herkennen?
- Het gewricht is ontstoken en:
- pijnlijk;
- rood;
- warm;
- gezwollen.
- De ontsteking verdwijnt meestal na een paar dagen tot enkele weken.
- De klachten van jicht verlopen in opstoten:
- De opstoten zijn heel pijnlijk.
- Ze beginnen altijd plots, binnen een dag, vaak ’s nachts.
- Soms heb je een licht verhoogde lichaamstemperatuur, maar nooit koorts.
- Je verdraagt dan meestal geen aanraking.
- Sommige mensen die al langer jicht hebben, ontwikkelen kleine witgele knobbels onder de huid.
- Dat komt door de opeenstapeling van urinezuurkristallen.
- Jicht is nooit het gevolg van een infectie met een bacterie.
- Heb je een ontstoken gewricht in de buurt van een wond? Raadpleeg dan zo snel mogelijk je arts.
- Een bacterie kan via de wond je lichaam binnendringen en je gewricht aantasten. Meestal voel je je dan ziek en heb je koorts.
Hoe stelt je arts jicht vast?
Je arts:
- vraagt je of:
- het de eerste keer is dat je een ontstoken gewricht hebt;
- je nog op andere plaatsen pijn of problemen hebt.
- onderzoekt je om andere oorzaken van een ontstoken gewricht uit te sluiten, zoals:
- een infectie;
- een tekenbeet;
- eventuele wondjes.
- kijkt ook je andere gewrichten na;
- laat een bloedonderzoek uitvoeren;
- Zo kan je arts het urinezuur in je bloed bepalen.
- Bij jicht is het gehalte aan urinezuur meestal verhoogd. Behalve tijdens een acute opstoot; dan zijn de waarden vaak laag.
- trekt eventueel een spuit vocht uit je gewricht.
- Dat vocht wordt onder de microscoop onderzocht.
Wat kan je zelf doen?
Heb je een ontstoken gewricht? Ga dan naar je arts. Blijf nooit met een gewrichtsontsteking lopen zonder dat je de oorzaak kent. Want de oorzaak kan een ernstige aandoening zijn.
Heb je jicht?
- Het is belangrijk om het ontstoken gewricht niet te veel te belasten. Twijfel je? Vraag dan raad aan je zorgverlener.
- Leg ijs op het ontstoken gewricht om de pijn te verlichten
- Als het nodig is, kan je ook pijnstillers nemen, zoals paracetamol of een niet-steroïdale ontstekingsremmer (NSAID), zoals ibuprofen of naproxen.
- Gebruik een NSAID in een zo laag mogelijke dosis en zo kort mogelijk. Zo verminder je het risico op bijwerkingen voor je maag, hart of nieren.
- Wil je een NSAID gebruiken? Vraag dan advies aan je zorgverlener.
Als je klachten beter worden, kan je het gewricht geleidelijk aan weer meer belasten.
Wat kan je doen om jichtaanvallen te voorkomen?
Niet iedereen met veel urinezuur ontwikkelt jicht, maar het risico is wel groter.
- Vermijd veel alcohol (zeker bier), orgaanvlees en zeevruchten.
- Eet minder vlees en suiker (zoals frisdrank of snoep).
- Melkproducten kunnen helpen om het risico op jicht te verlagen.
- Let op met plastabletten en overgewicht: die kunnen het risico verhogen.
Wat kan je arts doen?
Voorkomen
Om een jichtopstoot te voorkomen, kan je arts allopurinol voorschrijven:
- Allopurinol doet het urinezuur in je bloed dalen.
- Zo kan je de opstoten verminderen of doen stoppen.
Behandeling
Om jicht te behandelen, kan je arts:
- je medicatie voorschrijven:
- ontstekingsremmers (bijv. ibuprofen, cortisone);
- colchicine, als:
- ontstekingsremmers onvoldoende werken;
- je geen ontstekingsremmers mag nemen.
- zo nodig je gewricht aanprikken en er cortisone in spuiten.
Opvolging
- Neem je allopurinol?
- Dan controleert je arts regelmatig:
- je bloed;
- de werking van je nieren.
- Dan controleert je arts regelmatig:
- Loop je risico op hart- en vaatziekten?
- Dan volgt je arts je op, met aandacht voor:
- je gewicht;
- voldoende beweging;
- je bloeddruk;
- je bloedsuiker;
- de werking van je nieren;
- je cholesterol.
- Dan volgt je arts je op, met aandacht voor:
Meer weten?
- Thuisarts.nl: Ik heb jicht
- Reumanet: Jicht
- Reumanet: Pseudojicht
- Gebruik je medicijnen? Zoek eenvoudig betrouwbare informatie op FarmaInfo.