Marleen Finoulst Verschenen op 22/05/2020

In het nieuws

Katje Lee, een straatkat meegebracht uit Peru door een Belgische studente, doet veel stof opwaaien. Sommige experten willen de kat doen inslapen, terwijl ze wel gevaccineerd was tegen hondsdolheid voor afreis. Lopen mensen hier gevaar voor de ziekte en kunnen ze gevaccineerd worden?

Factcheck

Hondsdolheid of rabiës is een zeer ernstige virusziekte die zo goed als altijd dodelijk afloopt. Er bestaat geen behandeling, maar wel een vaccin. De rabiësvaccinatie is vrij complex. Ze bestaat uit twee delen: een eerste set van 2 injecties, en, pas na een verdachte beet of krab, een tweede reeks injecties. Dit vaccin is niet breed beschikbaar en wordt enkel aanbevolen aan bepaalde risicogroepen.

Lees verder »

Waar komt dit nieuws vandaan?

Hondsdolheid of rabiës is een dodelijke virusziekte die sinds 2001 niet meer voorkomt in België. Dat hebben we te danken aan strenge voorzorgsmaatregelen. Zo mag een dier uit een land waar nog hondsdolheid voorkomt, zoals Peru, niet zomaar worden ingevoerd. Het moet eerst gevaccineerd worden, en na 30 dagen moet met een bloedafname gecontroleerd worden of er antistoffen aanwezig zijn. Vervolgens moet het dier nog eens 90 dagen in quarantaine blijven in het thuisland alvorens het getransporteerd mag worden.

Lee, het katje dat voor veel ophef zorgde, was wel gevaccineerd in Peru, maar werd er vervolgens niet in quarantaine gehouden. Daarom wil de overheidsinstantie FAVV (Federaal Agentschap voor de Voedselveiligheid) het katje voor alle zekerheid laten inslapen. Daarmee volgt ze de internationaal geldende richtlijnen (1).

Bron

(1) http://www.favv-afsca.be/thematischepublicaties/_documents/2016-03-31_HONDSDOL_nl.pdf

Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?

Overdracht van hondsdolheid

Rabiës is een zoönose: dat betekent dat het een ziekte is die kan overgaan van dier op mens. De overdracht van het virus (Lyssavirus) gebeurt wanneer speeksel van een besmet dier in contact komt met een huidwondje of met slijmvliezen van een mens. Driekwart van alle besmettingen bij de mens verloopt via een hondenbeet, vandaar de naam hondsdolheid. Maar ook katten, apen, vleermuizen, vossen, wolven en andere zoogdieren kunnen deze Lyssavirussen herbergen. Een beet, een krab of een lik op de slijmvliezen (zoentjes geven aan een besmet dier) volstaat om de ziekte over te brengen.

Ziekteverloop

Wanneer een persoon besmet wordt met dit virus, duurt het meestal 20 tot 90 dagen (en uitzonderlijk nog langer) alvorens hij zich ziek voelt. Hondsdolheid begint met vage griepachtige symptomen, gevolgd door het typisch beeld met slikproblemen en speekselvloed. Drinken lukt niet meer. De persoon belandt in een coma en overlijdt zo goed als altijd. Hondsdolheid is dodelijk en er is geen behandeling. Gelukkig bestaat er een vaccin!

Bij besmette dieren kent deze ziekte een gelijkaardig verloop. Door de lange klachtenvrije eerste fase kunnen dieren, die schijnbaar gezond zijn, het virus al overdragen op mensen.

Jaarlijks overlijden wereldwijd ongeveer 55.000 mensen aan hondsdolheid.

(Preventieve) vaccinatie en risicogroepen

De vaccinatie tegen rabiës bestaat uit twee delen:

  • een preventieve reeks inspuitingen (2 injecties in 7 dagen), die het immuunsysteem ‘voorbereiden’ om snel antistoffen te vormen bij een verdachte beet, lik of krab;
  • een reeks van 4 of 5 spuiten die zo snel mogelijk na contact met een verdacht dier moeten toegediend worden (zeker voor er symptomen optreden).

Deze vaccinatie wordt normaal goed verdragen (1 op 10 personen heeft wat last op de prikplaatsen of ontwikkelt tijdelijk lichte koorts). Dit bijzondere vaccin is niet altijd beschikbaar en wordt hoofdzakelijk toegediend via reisvaccinatiecentra, bijvoorbeeld aan het Instituut voor Tropische Geneeskunde in Antwerpen. Aan sommige mensen wordt het wel aanbevolen, bijvoorbeeld:

  • boswachters;
  • dierenartsen;
  • vrijwilligers die vleermuizen beschermen;
  • mensen die regelmatig of gedurende langere tijd verblijven in gebieden waar het rabiësvirus geregeld voorkomt.

Conclusie

Hondsdolheid of rabiës is een zeer ernstige virusziekte die zo goed als altijd dodelijk afloopt. Er bestaat geen behandeling, maar wel een vaccin. De rabiësvaccinatie is vrij complex. Ze bestaat uit twee delen: een eerste set van 2 injecties, en, pas na een verdachte beet of krab, een tweede reeks injecties. Dit vaccin is niet breed beschikbaar en wordt enkel aanbevolen aan bepaalde risicogroepen.

Referenties

Gezondheid en Wetenschap duidt samen met het Centrum voor de Evaluatie van Vaccinaties van de Universiteit Antwerpen de berichtgeving in de (sociale) media over vaccinaties. Bekijk het dossier hier.

Gerelateerde richtlijnen
Eerste hulp
Gerelateerde nieuwsberichten
Vond je dit artikel nuttig?
Content overnemen van Gezondheid en Wetenschap

Gezondheid en Wetenschap heeft het alleenrecht op de meeste gepubliceerde content. Onze artikels mogen dus niet overgenomen worden zonder onze schriftelijke toestemming.

Interesse in onze content? Neem contact op via info@gezondheidenwetenschap.be.

Ook interessant

Nieuwsbrief

Schrijf je in voor onze nieuwsbrief