Bijkomende bescherming voor kwetsbare mensen die met mazelen in contact komen

Waar komt dit nieuws vandaan?

Op 27 juni 2025 verschenen de nieuwe richtlijnen die de Hoge Gezondheidsraad (HGR) opstelde, naar aanleiding van een opvallende toename van het aantal gevallen van mazelen. Dit jaar zijn er al meer dan 178 gevallen, vooral jonge, niet-gevaccineerde kinderen (1). Bijna de helft daarvan moest worden opgenomen in het ziekenhuis (2).

De HGR geeft met de richtlijnen praktische handvaten voor artsen om snel te handelen na mogelijke blootstelling aan mazelen bij kwetsbare groepen die (nog) niet gevaccineerd zijn, zoals jonge baby’s, zwangere personen en mensen met een verzwakt immuunsysteem.

Bron

(1) Hoge Gezondheidsraad. Post-expositieprofylaxe (PEP) tegen mazelen. 27 juni 2025.

Hoe moet je dit nieuws interpreteren?

De nieuwe richtlijnen komen er op een moment dat mazelen zich weer aan het verspreiden is, onder andere door een dalende vaccinatiegraad in België en uitbraken in het buitenland.

In deze omstandigheden kan PEP belangrijke bescherming bieden voor kwetsbare groepen, al blijft vaccinatie de enige structurele oplossing.

PEP staat voor post-expositieprofylaxe: een behandeling om te voorkomen dat je ziek wordt nadat je aan een virus bent blootgesteld. Bij mazelen zijn er 2 vormen van PEP:

• het MMR-vaccin (tegen mazelen, bof en rodehond): geschikt voor mensen zonder immuniteit, op voorwaarde dat het binnen 72 uur na blootstelling wordt toegediend;
• immunoglobulines (IVIG): beschermende antistoffen, uit het bloed van donoren, die via een infuus worden toegediend aan wie geen vaccin mag krijgen. Deze moeten binnen 6 dagen na blootstelling worden toegediend.

Voor wie is PEP bedoeld?

PEP wordt aanbevolen voor mensen met een verhoogd risico op ernstige complicaties van mazelen en die om medische redenen of omwille van hun leeftijd buiten het standaardvaccinatieschema vallen:

• Baby’s jonger dan 6 maanden: Deze kinderen zijn nog te jong voor het MMR-vaccin. Als de moeder onvoldoende beschermd is, wordt IVIG aanbevolen.
• Baby’s van 6 tot 11 maanden: Hoewel deze groep geen deel uitmaakt van het gebruikelijke vaccinatieschema, kunnen zij het MMR-vaccin krijgen als PEP. Als dat niet kan of als het te laat is, is IVIG een alternatief.
• Zwangere personen zonder duidelijke immuniteit: Zij mogen geen levend verzwakt vaccin zoals MMR krijgen. Voor deze groep wordt IVIG binnen de 6 dagen na blootstelling aanbevolen.
• Mensen met een ernstige immuunstoornis: Zij mogen ook geen levend verzwakt vaccin krijgen of ze reageren er mogelijk onvoldoende op. Als PEP is IVIG dan aangewezen.
• Kinderen en volwassenen zonder (volledige) vaccinatie: Zij kunnen nog beschermd worden door het MMR-vaccin, als het toegediend wordt binnen de 72 uur.

Wetenschappelijk bewijs

Het wetenschappelijk bewijs voor de werkzaamheid van PEP is sterk. Bijvoorbeeld:

• Een grootschalige overzichtsstudie bevestigt dat zowel het MMR-vaccin als IVIG een infectie met mazelen na blootstelling doeltreffend kunnen voorkomen, met een geschatte effectiviteit van 76 tot 100% voor immunoglobulines en 83 tot 100% voor het vaccin (3).
• Een recente overzichtsstudie benadrukt dat het MMR-vaccin de voorkeur heeft bij niet-gevaccineerde personen, indien toegediend binnen de 72 uur (4).
  • Wanneer vaccinatie niet mogelijk is, bijvoorbeeld bij baby’s, zwangere personen of mensen met een verzwakt immuunsysteem, wordt IVIG binnen de 6 dagen aanbevolen. IVIG biedt dan een snellere maar duurdere en complexere bescherming.
  • De werkzaamheid hangt af van de dosis, het tijdstip van toediening en de omstandigheden waarin iemand aan mazelen is blootgesteld.

Conclusie

Ben je zelf of is je kind in contact gekomen met iemand met mazelen, ben je niet beschermd en loop je een extra risico op ernstige complicaties? Neem dan snel contact op met je arts. Die kan samen met jou beslissen om een vaccin of antistoffen toe te dienen, om het risico op complicaties te beperken. Het is een extra wapen in de strijd tegen mazelen, maar vaccinatie blijft de beste bescherming.

Referenties

• (2) Departement Zorg. Mazelengevallen blijven toenemen in Antwerpen en Limburg. 2 juni 2025.
• (3) Montroy J, Yan C, Khan F, Forbes N, Krishnan R, Tunis M, Salvadori MI. Post-exposure prophylaxis for the prevention of measles: A systematic review. Vaccine 2025;47:126706.
• (4) Do LAH, Mulholland K. Measles 2025. N Engl J Med 2025.