Mazelen, bof en rodehond

Laatst aangepast op 10/11/2025

Wat zijn mazelen, bof en rodehond?

Mazelen

Mazelen is een erg besmettelijke aandoening die wordt veroorzaakt door het mazelenvirus. Het virus verspreidt zich via kleine druppeltjes als iemand hoest of niest, of via contact met slijm of besmette oppervlakken.

De meeste mensen genezen zonder problemen, maar soms ontstaan complicaties zoals een middenoorontsteking of longontsteking.

Hersenontsteking en hersenvliesontsteking komen gelukkig zelden voor, maar kunnen blijvende schade veroorzaken en soms zelfs overlijden. Precies daarom is vaccinatie zo belangrijk.

Bof

Bof of ‘dikoor’ is een aandoening die veroorzaakt wordt door het bofvirus. Het virus verspreidt zich via speekseldruppels in de lucht en door direct contact met speeksel van een besmette persoon.

Typisch zijn de gezwollen speekselklieren ter hoogte van het oor. Het kan ernstige complicaties veroorzaken, zoals:

doofheid;
hersenontsteking;
hersenvliesontsteking;
ontsteking van de teelballen of eierstokken (dit kan soms onvruchtbaarheid tot gevolg hebben);
ontstekingen van de schildklier, alvleesklier en het hart.

Rodehond

Rodehond is een goedaardige aandoening bij kinderen die veroorzaakt wordt door het rubellavirus. Het wordt verspreid via de lucht door te hoesten of te niezen.

Het virus is gevaarlijk voor mensen die zwanger zijn en niet immuun zijn. Zij kunnen de ziekte doorgeven aan hun ongeboren kindje.

Als je tijdens de eerste vier maanden van je zwangerschap besmet raakt, kan dat gevolgen hebben voor je zwangerschap of voor de gezondheid van je baby. Er bestaat dan een verhoogd risico op een miskraam of een kindje dat met aangeboren problemen wordt geboren, bijvoorbeeld met:

gehoor- of zichtproblemen,
hartafwijkingen,
een ontwikkelingsachterstand.

Vaccinatie voor de zwangerschap voorkomt dat risico. Wil je zwanger worden? Ga dan na of je beschermd bent en laat je zo nodig vóór de zwangerschap vaccineren.

Ben je al zwanger en nog niet gevaccineerd? Dan wacht je beter tot na de bevalling om je te laten vaccineren.

Hoe vaak komen mazelen, bof en rodehond voor?

In veel westerse landen komen mazelen, bof en rodehond veel minder voor dan vroeger dankzij vaccinatie.

Toch werden in België en ook in andere Europese landen recent uitbraken van mazelen en bof gezien. Bij de overgrote meerderheid van de gevallen van mazelen ging het over niet-gevaccineerde kinderen of volwassenen, of over kinderen jonger dan 12 maanden (vóór de leeftijd van de eerste vaccinatie).

Hoe kan je mazelen, bof en rodehond herkennen?

Mazelen

De aandoening start met een loopneus, hoge koorts, hoest of een ontsteking ter hoogte van het oog. Vaak zijn er al kleine plekjes te zien aan de binnenkant van de wang nog voordat de huiduitslag begint.
Na enkele dagen verschijnt er een helderrode huiduitslag die begint achter de oren.
Nadien verspreiden de rode plekjes zich over het hele lichaam. Die plekjes kunnen samensmelten tot grotere vlekken en verdwijnen na ongeveer een week. Op lichtere huid ziet de uitslag er felrood uit, op donkere huid donkerrood of bruinachtig.

Bof

Bof, ook bekend als dikoor, veroorzaakt koorts met een zwelling van de grote speekselklier, aan één of beide kanten. Die klier zit achter je kaakbeen en voor je oor. Eten en slikken kunnen pijnlijk zijn.

Rodehond

De klachten bij rodehond zijn meestal mild en lijken op een verkoudheid.

Je kan een zwelling achter de oren of in de hals krijgen, dat zijn opgezette klieren.
Later ontstaat een fijne rode huiduitslag, die zich verspreidt van het gezicht naar het lichaam en de ledematen. De huiduitslag blijft 2 tot 4 dagen aanwezig.

Hoe stelt je arts mazelen, bof of rodehond vast?

Mazelen

De arts zal mazelen vermoeden bij een kind of volwassene die onvolledig of niet gevaccineerd is en last heeft van huiduitslag en koorts. Soms is het moeilijk het verschil te maken met meer voorkomende aandoeningen zoals huiduitslag als reactie op een geneesmiddel of door een infectie met andere virussen (bijvoorbeeld klierkoorts).

Bof

Er ontstaat een zwelling van de speekselklier voor het oor ter hoogte van één of beide wangen en er is koorts.

Rodehond

Er zijn veel virale infecties en bijwerkingen van geneesmiddelen waarvan de symptomen en tekenen lijken op die van rodehond. Het ziektebeeld is dus meestal onvoldoende om de diagnose te stellen.

Om een betrouwbare diagnose te stellen, kan je arts enkele tests uitvoeren, zoals een bloedonderzoek, keel- of neuswisser. Bij ernstige klachten of twijfel kan je arts je doorverwijzen naar een specialist in infectieziekten.

Wat kan je zelf doen?

Vaccinatie bij kinderen

Je kan je kind beschermen tegen mazelen, bof en rodehond door het gratis te laten vaccineren:

De eerste prik wordt gegeven als je kindje 1 jaar oud is. Dat gebeurt bij Kind en Gezin.
Sinds oktober 2025 krijgen kinderen de tweede prik als ze 2 jaar zijn. Dat gebeurt opnieuw bij Kind en Gezin. Vroeger kregen kinderen die prik op 10- tot 13-jarige leeftijd door de schoolarts van het CLB (Centrum voor Leerlingenbegeleiding). De tweede prik werd vervroegd om nieuwe uitbraken van mazelen tegen te gaan.

Op allesovervaccineren.be kan je opzoeken wanneer jouw kindje de tweede prik krijgt.

Je kan de vaccins ook laten toedienen door je huisarts of kinderarts.

Bescherm je kind tegen mazelen, bof en rodehond door het te laten vaccineren © Canva

Vaccinatie bij volwassenen

Ben je na 1970 geboren en kreeg je minder dan twee prikken tegen mazelen, bof en rodehond? Vraag dan aan je huisarts of je nog een inhaalvaccinatie nodig hebt. Die prik is gratis in Vlaanderen. We weten dat vooral 30- tot 40-jarigen soms niet volledig beschermd zijn, omdat de tweede dosis pas later werd ingevoerd.

Wil je zwanger worden en ben je niet (volledig) gevaccineerd tegen rodehond? Laat je dan vóór de zwangerschap vaccineren. Wacht daarna minstens één maand voor je zwanger raakt.

Je vaccinatiestatus kan je controleren via Mijn Gezondheid en/of in je vaccinatieboekje. Vraag zo nodig hulp aan je huisarts.

Ga je op reis? Controleer dan voor je vertrekt je vaccinatiestatus, best ruim op voorhand. Sommige landen kennen nog grote uitbraken. Op de website Wanda vind je info over waar er momenteel uitbraken van mazelen zijn.

Bij een besmetting

Denk je dat jij of je kind mazelen, bof of rodehond heeft? Bel dan eerst je arts in plaats van meteen naar de wachtkamer te gaan. Zo voorkom je dat anderen besmet raken.

Pas de volgende hygiënemaatregelen toe:

Hoest of nies in je elleboog.
Gebruik papieren zakdoeken en gooi die meteen weg na gebruik.
Was vaak je handen met zeep en water.
Blijf thuis bij koorts en/of uitslag en houd afstand van kwetsbare personen zoals baby’s, zwangere personen en mensen met een verminderde weerstand.
Verlucht regelmatig de ruimte waar je je bevindt.
Draag een masker over je mond en neus als je buitengaat of in contact komt met anderen.

Breng ook steeds de school of kinderopvang op de hoogte, zodat iedereen goed kan samenwerken.

Wat kan je arts of zorgverlener doen?

Mazelen, bof en rodehond zijn virale infecties. Behandeling met antibiotica heeft dus geen zin. Rust en eventueel paracetamol tegen pijn en koorts kunnen verlichting geven. In de meeste gevallen gaat de ziekte vanzelf voorbij. Bij complicaties kan opname in een ziekenhuis noodzakelijk zijn.

Je arts moet elk geval van mazelen melden aan het Departement Zorg, zodat een uitbraak snel kan worden opgevolgd. In Brussel en Wallonië moet ook rodehond gemeld worden. Bij ‘meer weten?’ vind je een filmpje met meer info over de meldplicht van besmettelijke ziektes en de ondersteuning die Departement Zorg biedt.

Ben je werknemer in de zorg? Dan zal je vaccinatiestatus mee worden opgevolgd door de arbeidsgeneeskundige dienst van je werkgever.

Meer weten?

Op de website van Kind en Gezin vind je meer praktische info over:
Op allesovervaccineren.be vind je meer info over de vervroeging van de tweede prik tegen mazelen, bof en rodehond.
Surf naar FarmaInfo.be voor betrouwbare informatie over vaccins.
Controleer je vaccinaties op mijngezondheid.be.
Luister naar onze podcast over vaccinatie.
Bekijk het filmpje van Departement Zorg over de meldplicht van besmettelijke ziektes:

Bronnen

Content overnemen van Gezondheid en Wetenschap

Gezondheid en Wetenschap heeft het alleenrecht op de meeste gepubliceerde content. Onze artikels mogen dus niet overgenomen worden zonder onze schriftelijke toestemming.

Interesse in onze content? Neem contact op via info@gezondheidenwetenschap.be.