In het nieuws
In Sint-Niklaas kwam een koppel tachtigers zwaar ten val nadat de trappers van hun elektrische fietsen in elkaar haakten. Geen van beiden droeg een helm. Ze liepen beiden zware verwondingen op aan het hoofd. Volgens spoedarts Pascal Vanelderen van het Ziekenhuis Oost-Limburg in Genk heb je met een fietshelm 60 tot 80 procent minder kans op een zwaar hersenletsel wanneer je een ongeval krijgt.
Factcheck
Wetenschappelijk onderzoek onderbouwt de uitspraak van spoedarts Vanelderen in Het Belang van Limburg: een fietshelm vermindert het risico op ernstige hoofdletsels met 60 tot 80%. Dat lager risico geldt voor fietsers van alle leeftijden, met zowel gewone als elektrische fietsen.
Lees verder »Waar komt dit nieuws vandaan?
Mensen fietsen steeds meer en rijden ook meer kilometers. Zeker sinds de opkomst van de elektrische fiets. Een fietshelm dragen is niet verplicht, hoewel hoofd- en hersentrauma’s de grootste risico’s vormen bij een val. Volgens spoedarts Pascal Vanelderen heb je met een fietshelm 60 tot 80 procent minder kans op een zwaar hersenletsel wanneer je een ongeval krijgt. Dat zegt hij in Het Belang van Limburg, waarbij hij ervoor pleit om de fietshelm te verplichten (1).
De discussie over de verplichting van de fietshelm raakt maar niet beslecht. Volgens tegenstanders heeft de helm geen invloed op de overleving bij een fietsongeval. Daarnaast gaan mensen mogelijk roekelozer fietsen of zouden bij een verplichting te veel mensen afhaken en opnieuw de auto nemen.
Bron
(1) Spoedarts ZOL pleit voor verplichte fietshelm. Het Belang van Limburg 5 juni 2023. https://www.hbvl.be/cnt/dmf20230602_94122170
Hoe moet je dit nieuws interpreteren?
Het effect van een fietshelm op hoofd- en hersenletsels bij een ongeval is uitgebreid onderzocht.
In de Verenigde Staten, bijvoorbeeld, beschikken onderzoekers over gegevens van 67 miljoen fietsers die samen jaarlijks 15 miljard uren fietsen.
- Ieder jaar verongelukken zo’n 900 fietsers.
- Meer dan 500.000 fietsers komen terecht op een spoedgevallendienst.
- Daarvan heeft een derde een ernstig hoofdtrauma.
- Cohrane deed een overzichtsonderzoek met betrekking tot 5 studies. Daaruit bleek dat een fietshelm:
- het risico op een ernstig hoofd- of hersenletsel vermindert met 65 tot 88%;
- het risico op een letsel van het aangezicht vermindert met 65% (2).
- De onderzoekers besloten dat een fietshelm het hoofd beschermt bij een ongeval.
- Dat is onafhankelijk van factoren zoals de snelheid, leeftijd, het type fiets, de soort aanrijding of het al dan niet betrokken zijn van een auto in het ongeval.
Een recentere overzichtsstudie bevestigt duidelijk het gunstige effect van een fietshelm op het risico op ernstige en fatale hoofdwonden: een helm dragen vermindert het risico met 69 en 65% (3).
- In deze studie gingen onderzoekers ook na of fietsers zich roekelozer gedragen wanneer ze een helm dragen.
- Dat bleek niet het geval.
- Bij fietsers die in groep fietsen, is het vooral de groep die het risicogedrag bepaalt.
Een fietshelm vermindert het risico op een schedelbreuk met 80%, zo blijkt uit biomechanische testen die fietsongevallen met en zonder helm stimuleren (4).
Conclusie
Wetenschappelijk onderzoek onderbouwt de uitspraak van spoedarts Vanelderen in Het Belang van Limburg: een fietshelm vermindert het risico op ernstige hoofdletsels met 60 tot 80%. Dat lager risico geldt voor fietsers van alle leeftijden, met zowel gewone als elektrische fietsen.
Referenties
- (2) Thompson DC, Rivara FP, Thompson R. Helmets for preventing head and facial injuries in bicyclists. Cochrane Database Syst Rev. 2000;1999(2):CD001855. doi: 10.1002/14651858.
- (3) Olivier, J. & Creighton, P. Bicycle injuries and helmet use: A systematic review and meta-analysis. Int. J. Epidemiol. 46, 278–292 (2017).
- (4) Wang, F. et al. Evaluation of the head protection effectiveness of cyclist helmets using full-scale computational biomechanics modelling of cycling accidents. J. Saf. Res. 80, 109–134 (2022).