In het nieuws
Een nieuwe studie toont aan dat koffie drinken tijdens de zwangerschap het risico op autisme bij het kind doet stijgen. Cafeïne is een stimulerend middel dat de bloeddruk kan verhogen. Volgens dit onderzoek zou cafeïne in de hersenen van de foetus kunnen interfereren met de normale ontwikkeling, die belangrijk is voor verschillende cognitieve en gedragsfuncties.
Factcheck
Een Chinese studie vond een verband tussen blootstelling aan cafeïne tijdens de zwangerschap en het voorkomen van autisme bij ratten. Op basis daarvan kan je geen uitspraken doen voor de mens. Een zwangere vrouw mag gerust één tot twee koppen koffie drinken per dag. Volgens de Hoge Gezondheidsraad ligt de grens tijdens de zwangerschap op 300 mg cafeïne per dag.
Lees verder »Waar komt dit nieuws vandaan?
Volgens de nieuwssite Daily Mail zou het risico op autisme stijgen door koffie in de zwangerschap (1). Zelfs een minimale inname zou het slaap- en bewegingspatroon van de foetus in de latere stadia van de zwangerschap verstoren.
De studie
Chinese wetenschappers gingen het verband na tussen cafeïne tijdens de zwangerschap en het voorkomen van autisme (2). Baby’s van vrouwen die veel koffie dronken tijdens de zwangerschap zouden een lager geboortegewicht hebben, wat op zijn beurt gelinkt zou zijn aan een verhoogd risico op autisme.
Het onderzoek gebeurde op Wistar-ratten. Dat zijn albinoratten die speciaal gekweekt worden voor onderzoek. De eerste stam werd in 1906 ontwikkeld.
De mannelijke en vrouwelijke ratten werden elke avond samen in een kooi gezet voor ‘u-weet-wel’. Nadien werden de zwangere ratten in twee groepen verdeeld: een controlegroep en een cafeïnegroep. De laatste groep kreeg tien dagen lang 120 mg cafeïne per kilogram lichaamsgewicht.
De nakomelingen van de ratten werden onder andere getest op sociale vaardigheden. Zo werden de ratjes in een labyrint gestoken met twee mogelijke doelen: een vreemd voorwerp en een vreemde rat. De tijd die de ratjes bij de vreemde rat doorbrachten, werd geregistreerd en gold als maat voor sociaal gedrag.
Conclusie van het onderzoek: de ratjes die in de baarmoeder meer blootgesteld werden aan cafeïne vertoonden meer gedragsstoornissen. Volgens de onderzoekers verhoogt cafeïne tijdens de zwangerschap dus het risico op autisme.
Bron
Hoe moet je dit nieuws interpreteren?
Bij mensen met autisme verwerken de hersenen informatie op een andere manier (3). In Vlaanderen leven ongeveer 42.000 mensen met een of andere vorm van autisme. Bij 1 geboorte op de 150 is er sprake van autisme. Autisme komt veel vaker voor bij jongens dan bij meisjes. Er is echter weinig bewijs dat autisme vaker voorkomt dan vroeger (3).
Het verband tussen cafeïne en autisme is zeker niet aangetoond in deze studie. Er is meer onderzoek nodig alvorens een strengere norm voor cafeïne op te stellen in de preventie van autisme.
Om eerlijk te zijn: deze elegante studie is interessant, maar ik zou als zwangere vrouw hiervoor mijn dagelijks bakje troost niet laten staan. Voor vrouwen in de vruchtbare leeftijd die zwanger willen worden of zwanger zijn, raadt de Hoge Gezondheidsraad van België aan om niet meer dan 300 mg cafeïne per dag in te nemen (4).
De hoeveelheid cafeïne in koffie kan sterk wisselen: van 60 tot 200 mg. Dat hangt onder andere af van hoe sterk je de koffie zet. Als advies geldt daarom om niet meer dan twee kopjes koffie per dag te drinken tijdens de zwangerschap.
Conclusie
Een Chinese studie vond een verband tussen blootstelling aan cafeïne tijdens de zwangerschap en het voorkomen van autisme bij ratten. Op basis daarvan kan je geen uitspraken doen voor de mens. Een zwangere vrouw mag gerust één tot twee koppen koffie drinken per dag. Volgens de Hoge Gezondheidsraad ligt de grens tijdens de zwangerschap op 300 mg cafeïne per dag.
Referenties
- (2) Wang T, Zhang S, Luo M, et al. Prenatal caffeine exposure induces autism-like behaviors in offspring under a high-fat diet via the gut microbiota-IL-17A-brain axis. Ecotoxicol Environ Saf. 2024 Jan 1;269:115797.
- (3) Autisme | Vlaamse Vereniging Autisme (autismevlaanderen.be)
- (4) Gebruik van cafeïne in voedingsmiddelen – advies van de Hoge Gezondheidsraad