In het nieuws
In de realityreeks The Kardashians laat Kim Kardashian een SPECT-hersenscan maken bij de populaire psychiater dr. Daniel Amen. Op basis van die scan zegt hij dat ze ‘niet gestrest, niet angstig en niet depressief’ is en geen hoog risico op alzheimer heeft. Hij wijst ook op ‘gaten’ in haar scan door lage activiteit in het voorste deel van haar hersenen. Dat wijst volgens hem op chronische stress en lagere stressbestendigheid.
Conclusie
SPECT-scans kunnen zinvol zijn bij sommige neurologische aandoeningen, zoals dementie, epilepsie en beroerte. Maar ze zijn totaal onbruikbaar om psychische aandoeningen vast te stellen, stress te meten of iemands persoonlijkheid of alzheimerrisico te ‘lezen’. Dokter Amen is een charlatan die SPECT-scans gebruikt om mensen te overtuigen veel geld neer te tellen voor wetenschappelijk klinkende onzin. Wie zich zorgen maakt over zijn mentale gezondheid heeft meer aan een degelijk gesprek en bewezen behandelingen dan aan kleurrijke, misleidende hersenplaatjes.
Lees verder »Waar komt dit nieuws vandaan?
Op de website van Today, een Amerikaanse tv-show, lezen we op 28 november 2025 hoe dr. Daniel Amen de hersenscan van Kim Kardashian interpreteert (1). Dr. Amen wijst ‘gaten’ op de scan aan als zones met lage doorbloeding, koppelt dat aan chronische stress en waarschuwt dat haar frontale hersenen ‘minder actief dan normaal’ zijn, waardoor studeren moeilijker zou worden. Tegelijk zegt hij dat Kardashian geen hoog risico heeft op alzheimer en niet angstig of depressief is, maar net uitzonderlijk positief en dat ze een mooi stel hersenen heeft.
Dr. Daniel Amen is een Amerikaanse psychiater die populair is op sociale media en de commerciële keten Amen Clinics uitbaat (2). Daar worden hersenscans (meer bepaald SPECT-scans) verkocht als hulpmiddel om allerlei psychische aandoeningen en fenomenen vast te stellen: ADHD, depressie, angst, verslaving, autisme, trauma, verschillende persoonlijkheidskenmerken en zelfs ‘hersentypes’. Dat lijkt indrukwekkend, maar wijkt volledig af van wat wetenschappelijke richtlijnen en studies zeggen over het gebruik van hersenscans.
Bron
Hoe moet je dit nieuws interpreteren?
Een kleurrijke 3D-scan van je hersenen oogt modern en lijkt heel nauwkeurig. Toch zegt zo’n beeld veel minder over de werking van je hersenen dan dr. Amen suggereert.
SPECT: wat is het, hoe werkt het en waarvoor wordt het gebruikt?
SPECT (voluit single photon emission computed tomography) is een techniek om de doorbloeding in je hersenen in kaart te brengen. Via een prik krijg je een radioactieve stof toegediend. Die stof volgt de bloedstroom in de hersenen. De scanner maakt er een 3D-beeld van (3).
In de geneeskunde worden SPECT-scans vooral gebruikt bij neurologische aandoeningen, bijvoorbeeld om verschillende vormen van dementie te helpen onderscheiden, doorbloedingsstoornissen na een beroerte te beoordelen of om een hersentumor beter in beeld te brengen.
Zelfs in die gevallen is een SPECT-scan hoogstens een aanvullende test, naast andere onderzoeken. Het is dus nooit bedoeld als algemene gezondheidsscan van je brein.
Diagnose van psychische aandoeningen
Psychische aandoeningen zoals depressie, angststoornissen, ADHD of posttraumatische stress worden niet met een scan vastgesteld, maar via een combinatie van:
- uitgebreide gesprekken over klachten en voorgeschiedenis;
- observatie van gedrag;
- vragenlijsten en eventueel info van mensen uit je omgeving;
- eventueel bijkomend onderzoek om andere oorzaken uit te sluiten (bijvoorbeeld bloedonderzoek).
In de praktijk worden hersenscans zoals SPECT, fMRI, PET of eeg niet gebruikt om rechtstreeks een diagnose zoals depressie, ADHD of angststoornis te stellen.
Waarom SPECT en andere hersenscans hiervoor niet gebruikt kunnen worden
De American Psychiatric Association bekeek alle studies over hersenbeeldvorming in de psychiatrie (4). Hun besluit: er is vandaag geen enkele betrouwbare test voor psychische aandoeningen.
Bovendien:
- SPECT meet de doorbloeding op één moment. Die doorbloeding schommelt sterk door slaap, cafeïne, medicatie, bloeddruk, stress en activiteiten. Uit één momentopname kan je dus niet afleiden of iemand chronische stress heeft.
- Studies op grote groepen mensen vinden soms verschillen in gemiddelde activiteit, bijvoorbeeld in de prefrontale cortex (belangrijk voor aandacht, plannen en impulscontrole), maar de verschillen tussen mensen zijn groot en patronen overlappen sterk tussen ‘ziek’ en ‘gezond’. Deze resultaten zeggen dus niets over individuele patiënten.
- De ‘gaten’ die dr. Amen aanwijst, tonen relatief lagere doorbloeding, geen echte gaten. Dat kan je niet vertalen naar uitspraken als ‘je bent niet depressief’, ‘je kan minder goed tegen stress’ of ‘je hebt geen verhoogd risico op alzheimer’.
- Ook met andere, soms meer geavanceerde technieken, zoals eeg en fMRI, zie je hetzelfde: ze zijn nuttig voor onderzoek op groepsniveau, maar niet betrouwbaar om bij één persoon een diagnose te stellen. Toch worden ook in België commerciële eeg-tests aangeboden om ADHD ‘objectief’ aan te tonen. Dat werd onder meer in een Pano-reportage kritisch belicht.
Kort gezegd: uit hersenscans zoals een SPECT-scan kan je niet zien of iemand depressief of angstig is, hoeveel stress iemand heeft, of welk risico op alzheimer iemand loopt.
Conclusie
SPECT-scans kunnen zinvol zijn bij sommige neurologische aandoeningen, zoals dementie, epilepsie en beroerte. Maar ze zijn totaal onbruikbaar om psychische aandoeningen vast te stellen, stress te meten of iemands persoonlijkheid of alzheimerrisico te ‘lezen’. Dokter Amen is een charlatan die SPECT-scans gebruikt om mensen te overtuigen veel geld neer te tellen voor wetenschappelijk klinkende onzin. Wie zich zorgen maakt over zijn mentale gezondheid heeft meer aan een degelijk gesprek en bewezen behandelingen dan aan kleurrijke, misleidende hersenplaatjes.