bewerkt door Marleen Finoulst Verschenen op 05/01/2022

In het nieuws

Voor het eerst in twintig jaar is er in de Verenigde Staten een nieuw medicijn tegen de ziekte van Alzheimer goedgekeurd. Het geneesmiddel zou niet alleen de symptomen, maar ook de ziekte zelf afremmen. Toch is het volgens experten geen wondermiddel, integendeel. In Europa werd het middel nu afgekeurd, wegens onbewezen werking. 

Factcheck

Aducanumab, het nieuwe veelbesproken medicijn tegen de ziekte van Alzheimer, werd goedgekeurd voor de Amerikaanse markt. In Europa werd het echter niet goedgekeurd en is het dus niet beschikbaar. De werkzaamheid en de veiligheid zijn onvoldoende bewezen. Het middel vermindert wel de hersenletsels in het brein van mensen met alzheimerdementie, maar dat heeft geen duidelijke impact op de symptomen. In het beste geval wordt de ziekte een heel klein beetje afgeremd bij een beperkte groep patiënten die het geneesmiddel minstens anderhalf jaar innemen. Het nieuws geeft valse hoop aan mensen en families met de ziekte van Alzheimer.

Lees verder »

Waar komt dit nieuws vandaan?

Op 7 juni maakte de Amerikaanse voedsel- en medicijnautoriteit (FDA) bekend dat het geneesmiddel aducanumab wordt toegelaten tot de Amerikaanse markt als behandeling voor de ziekte van Alzheimer. Die uitspraak is vrij onverwacht: een adviescommissie had zich eerder negatief uitgesproken over het medicijn, omdat er twijfel is over de werkzaamheid en veiligheid.

Op 17 december maakt het Europese Geneesmiddelenagentschap EMA bekend dat aducanumab niet wordt toegelaten op de Europese markt, omdat de werkzaamheid onvoldoende is aangetoond en de veiligheid niet gegarandeerd is (1). De firma die het middel ontwikkeld heeft, laat het daar niet bij en diende meteen een nieuwe aanvraag in bij EMA.

Aducanumab werkt tegen het zogenaamde amyloïd-bèta-eiwit, dat zich opstapelt in de hersenen van mensen met alzheimerdementie. Dat eiwit wordt in verband gebracht met het ontstaan van de ziekte.

  • Vijf jaar geleden bleek uit onderzoek dat aducanumab de klachten van dementie zou afremmen.
    • Vervolgonderzoek kon dat niet bevestigen. Daarom werd het stopgezet.
  • Nog later kwam de fabrikant met het nieuws dat uit aanvullende gegevens zou blijken dat het medicijn toch zou kunnen werken.
    • Die laatste gegevens zijn nog steeds niet gepubliceerd.

Bij wat wel bekend is, zijn belangrijke kanttekeningen te plaatsen:

  • Aducanumab blijkt in hoge dosering, bij een beperkte groep patiënten in een vroeg stadium van de ziekte van Alzheimer, de achteruitgang lichtjes te vertragen.
    • Op een scorelijst voor klachten van dementie hadden patiënten die aducanumab kregen na 1,5 jaar een achteruitgang van ongeveer 1,38 punten (op een schaal van 0 tot 18).
    • Patiënten die een placebo (nep-medicijn) kregen, hadden een achteruitgang van ongeveer 1,77 punten.
    • Een klein voordeel van 0,39 punten op 1,5 jaar is in de praktijk mogelijk niet eens merkbaar. Daarvoor is een verschil van minimaal 1 tot 2 punten nodig.
  • Maar liefst 35% van de patiënten kreeg mogelijk ernstige bijwerkingen van het medicijn.
  • Het medicijn moet elke maand via een infuus worden toegediend.
Bron

(1) https://www.ema.europa.eu/en/documents/smop-initial/refusal-marketing-authorisation-aduhelm-aducanum...

Hoe moet je dit nieuws interpreteren?

Al decennia wordt vruchteloos gezocht naar werkzame medicijnen tegen dementie, en in het bijzonder tegen de ziekte van Alzheimer, de belangrijkste oorzaak van dementie. Elk nieuwsbericht over mogelijke medicijnen haalt meteen de wereldpers.

De FDA heeft aangegeven dat de fabrikant verder onderzoek moet doen, ook nu het medicijn al is toegelaten tot de Amerikaanse markt:

  • Als uit dat vervolgonderzoek blijkt dat de werkzaamheid toch tegenvalt of de bijwerkingen te ernstig zijn, dan kan het medicijn weer van de markt worden gehaald.
  • Ook moet nog meer duidelijk worden over de praktijk en kosten van de maandelijkse daghospitalisatie om het medicijn toe te dienen.

De toelating van aducanumab op de Amerikaanse markt wordt in Europa niet gevolgd. Het geneesmiddel werd niet goedgekeurd door het Europees Geneesmiddelenagentschap (EMA) wegens onbewezen werkzaamheid en vragen over de nevenwerkingen. Bovendien kost het medicijn zeer veel geld (28.200 dollar per jaar per patiënt).

Conclusie

Aducanumab, het nieuwe veelbesproken medicijn tegen de ziekte van Alzheimer, werd goedgekeurd voor de Amerikaanse markt. In Europa werd het echter niet goedgekeurd en is het dus niet beschikbaar. De werkzaamheid en de veiligheid zijn onvoldoende bewezen. Het middel vermindert wel de hersenletsels in het brein van mensen met alzheimerdementie, maar dat heeft geen duidelijke impact op de symptomen. In het beste geval wordt de ziekte een heel klein beetje afgeremd bij een beperkte groep patiënten die het geneesmiddel minstens anderhalf jaar innemen. Het nieuws geeft valse hoop aan mensen en families met de ziekte van Alzheimer.

Referenties

Is er een nieuw medicijn tegen alzheimer? • Dokter Media

Gerelateerde richtlijnen
Gerelateerde nieuwsberichten
Vond je dit artikel nuttig?
Content overnemen van Gezondheid en Wetenschap

Gezondheid en Wetenschap heeft het alleenrecht op de meeste gepubliceerde content. Onze artikels mogen dus niet overgenomen worden zonder onze schriftelijke toestemming.

Interesse in onze content? Neem contact op via info@gezondheidenwetenschap.be.

Ook interessant

Nieuwsbrief

Schrijf je in voor onze nieuwsbrief