Wat is het?
Bij een hernia of breuk puilt ergens in het lichaam een inhoud door een gat in een wand naar buiten. Dit is bijv. het geval als vetweefsel of darmen door een gat in de buikwand naar buiten komen. Bij kinderen komt dit regelmatig voor en betreft het bijna altijd een aangeboren defect in de afsluiting. Hernia’s bij kinderen kunnen voorkomen ter hoogte van de bovenbuik, de lies, het dijbeen en rond de navel. Over het algemeen zijn hernia’s niet gevaarlijk. Als er echter een stuk weefsel vast komt te zitten in de breuk en de bloedtoevoer afgesloten wordt, kan het weefsel afsterven. Dit wordt inklemming genoemd.
Buikwandbreuken komen voor op de middenlijn tussen de navel en het borstbeen waar de rechte buikwandspieren aan elkaar aanhechten. Er is dan een gat tussen de buikspieren, waardoor wat vet naar buiten puilt en een voelbare zwelling veroorzaakt. Enkel door het doorbuigen van de aanhechting kan ook een zwelling ontstaan, maar van een echte hernia spreekt men in dat geval niet.
Vlak boven de navel kan een hernia ontstaan door uitpuiling van vetweefsel, dat vaak niet teruggeduwd kan worden. Deze hernia is weinig gevaarlijk, maar zal niet vanzelf genezen. Een echte navelbreuk is de meest voorkomende hernia bij kinderen en geneest meestal vanzelf. Hoe kleiner de breuk, hoe langer men kan afwachten en hoe groter de kans dat het gat vanzelf sluit. Er treden weinig complicaties op bij navelbreuken.
Bij liesbreuken is er een verbinding tussen de buikholte en de lies. Deze verbinding is normaal, omwille van de foetale ontwikkeling (o.a. indaling van de teelballen), maar ze sluit meestal rond de geboorte. Zo kan een stuk darm, buikvlies of een eierstok in het lieskanaal vast komen te zitten. Dit kan pijnlijk zijn, en bij ongeveer een kwart van de kinderen is er sprake van inklemming. Bij jongens kan deze verbinding ook vochtophoping veroorzaken tot aan de teelbal, wat men een waterbreuk of hydrocoele noemt. Dit geeft meestal weinig klachten en geneest vanzelf.
Een dijbeenbreuk is heel zeldzaam bij kinderen. Hierbij puilt er weefsel door het dijbeenkanaal, een verbinding waardoor bijv. ook de grote bloedvaten voor het been lopen. Een zwelling is voelbaar iets onder de lies.
Hoe vaak komt het voor?
Hernia’s komen regelmatig voor bij kinderen, en zijn meestal ongevaarlijk.
Een navelbreuk komt voor bij ongeveer 10% van de pasgeborenen, en nog vaker bij baby’s die te vroeg geboren worden.
Een liesbreuk komt voor bij een paar procent van de kinderen, vaker bij jongens en vaker aan de rechterkant. 1 op de 10 kinderen heeft een liesbreuk aan beide kanten. Inklemming van een liesbreuk komt het vaakst voor bij baby’s jonger dan 12 maanden oud.
Een waterbreuk komt voor bij 1 op de 10 jongens, wisselend in ernst en grootte.
Hoe kan je het herkennen?
Een hernia geeft een zwelling op een ongewone plaats. Deze zwelling kan er continu zijn of komen en gaan. De omvang kan veranderen mettertijd en kan bijv. bij huilen of uitstrekken groter worden.
Een hernia geeft vaak geen klachten en het risico op inklemming is heel klein. Soms veroorzaakt een hernia pijn, een reden om over te gaan tot behandeling.
Hoe kan je arts de aandoening vaststellen?
De arts luistert naar het verhaal van de ouders, stelt vragen en probeert de zwelling vast te stellen tijdens een klinisch onderzoek. Daarna bekijkt hij of hij de zwelling kan terugduwen. Dit kan bij een ingeklemde breuk pijn veroorzaken.
Soms moet de arts de grootte van het gat dat de hernia veroorzaakt onderzoeken, bijv. bij een navelbreuk. Hij probeert hiervoor met de wijsvinger door het gat te duwen.
Om een waterbreuk te bevestigen, schijnt de arts met een lichtje door de zwelling van de teelbal: gezien de zwelling enkel uit vocht bestaat, zal het lichtje hier doorheen schijnen.
Wat kan je arts doen?
Hernia’s geven niet altijd klachten. Sommige breuken moeten in elk geval operatief worden behandeld, zoals een hernia boven de navel, een dijbeenbreuk en een liesbreuk. Een breukoperatie wordt over het algemeen uitgevoerd in een dagkliniek en na behandeling komt de klacht zelden terug.
Andere breuken, zoals een navelbreuk, moeten enkel geopereerd worden als ze pijn of inklemming veroorzaken, of als ze nog steeds aanwezig zijn boven de leeftijd van 4 jaar en er vraag naar behandeling is.
Bij een ingeklemde liesbreuk moet het ingeklemde weefsel bevrijd worden voordat het afsterft. Dit kan de arts soms met de hand doen, in andere gevallen is een urgente operatie nodig.
Bij een waterbreuk wordt enkel geopereerd bij grote vochtophopingen en functionele last, als de waterbreuk zich voor het eerst ontwikkelt na de vroege jeugd of optreedt bij een kind ouder dan 4 jaar.
Meer weten?
https://www.thuisarts.nl/navelbreuk/ik-heb-navelbreuk
https://www.thuisarts.nl/liesbreuk/ik-heb-mogelijk-liesbreuk
Bronnen