Leishmaniasis

Laatst aangepast op 24/07/2025

Wat is leishmaniasis?

Leishmaniasis is een (sub)tropische ziekte die wordt veroorzaakt door de Leishmania, een eencellige parasiet. Het wordt overgedragen op de mens via de steek van geïnfecteerde zandvliegen.

Er zijn drie belangrijke vormen:

cutane leishmaniasis (van de huid);
mucocutane leishmaniasis (van de huid en slijmvliezen, ook wel espundia genoemd);
viscerale leishmaniasis (van de ingewanden, ook wel kala-azar of zwarte koorts genoemd).

Waar komt leishmaniasis voor?

Leishmaniasis komt vooral voor in (sub)tropische gebieden, maar ook in Zuid-Europa. Als er gevallen zijn in België, gaat het altijd om mensen die besmet raakten in het buitenland.

Hoe kan je leishmaniasis herkennen?

Cutane leishmaniasis veroorzaakt huidletsels. Enkele weken tot maanden na besmetting ontstaat er ter hoogte van de steekplaats een korst, die uitgroeit tot een wonde of zweer die slecht geneest. Het huidletsel geneest spontaan na enkele maanden tot jaren, maar laat een litteken na.

Bij mucocutane leishmaniasis ontstaat er eerst een huidletsel in het gezicht dat spontaan geneest. Maanden tot jaren laten ontstaan er zweren op de slijmvliezen van de mond en/of neus. Die kunnen het hele gezicht vervormen.

Viscerale leishmaniasis veroorzaakt letsels ter hoogte van de ingewanden. Dit is de meest ernstige vorm. Maanden tot jaren na besmetting treden ernstige klachten op, zoals koorts, gewichtsverlies, bloedarmoede, diarree en buikpijn (door een vergrote milt en lever). Soms ontstaan donkere vlekken op de huid en gezwollen klieren. Zonder behandeling is de ziekte vaak dodelijk.

Hoe stelt je arts leishmaniasis vast?

Je arts onderzoekt je symptomen en vraagt of je recent op reis bent geweest naar een gebied waar leishmaniasis voorkomt.

Een bloedonderzoek kan nuttig zijn. De diagnose wordt meestal bevestigd door een stukje weefsel van je huidletsel in het laboratorium te onderzoeken.

Wat kan je zelf doen?

Er bestaat geen vaccin of medicatie om leishmaniasis te voorkomen. Zorg er dus voor dat je je voldoende beschermt tegen zandvliegen:

Draag huidbedekkende kledij.
Smeer de onbedekte huid in met insectenwerende sprays zoals DEET.
Slaap onder een muskietennet (bij voorkeur behandeld met insecticiden).

Wist je dat?
De zandvlieg steekt vooral ’s avonds en ’s nachts. Bescherm je dus ook tijdens je slaap.

Wat kan je arts doen?

Je arts verwijst je door naar een specialist.

Cutane leishmaniasis geneest meestal vanzelf. Soms wordt het lokaal behandeld.

Voor mucocutane en viscerale leishmaniasis is altijd medicatie nodig. Zonder behandeling is viscerale leishmaniasis bijna altijd dodelijk.

Meer weten?

Wanda (gezond op reis): Leishmaniasis

Bronnen

Content overnemen van Gezondheid en Wetenschap

Gezondheid en Wetenschap heeft het alleenrecht op de meeste gepubliceerde content. Onze artikels mogen dus niet overgenomen worden zonder onze schriftelijke toestemming.

Interesse in onze content? Neem contact op via info@gezondheidenwetenschap.be.