Wat is trypanosomiase?
Trypanosomiase is een tropische infectie, veroorzaakt door een parasiet. In België is de aandoening zeldzaam: we zien ze enkel bij immigranten en reizigers die terugkomen uit landen waar de ziekte voorkomt. Er zijn twee varianten, die een andere parasiet als oorzaak hebben. Ze komen ook op verschillende continenten voor:
- Afrikaanse trypanosomiase, beter bekend als slaapziekte.
- Amerikaanse trypanosomiase, ook bekend als ziekte van Chagas.
Slaapziekte (Afrikaanse trypanosomiase)
De Afrikaanse variant (slaapziekte) komt voor in landen ten zuiden van de Sahara. Van deze variant bestaan er twee subtypes. Bij het ene type verloopt de ziekte sneller dan bij het andere. Je kan besmet raken door de steek van de tseetseevlieg.
De Afrikaanse variant verloopt in twee fases:
- In een eerste fase kan een zweertje ontstaan rond de steekplaats. Je kan je ook algemeen minder goed voelen. Je hebt dan bijvoorbeeld last van:
- koorts,
- vermagering,
- opgezette lymfeklieren,
- …
- Na enkele weken, maanden of zelfs jaren wordt het zenuwstelsel aangetast. Hoelang dat precies duurt, hangt af van het subtype. Het belangrijkste kenmerk is dat je overdag enorm slaperig wordt. Daar komt de naam ‘slaapziekte’ vandaan. Je kan ook last hebben van onverklaarbare agressie, lusteloosheid en verwardheid.
Ziekte van Chagas (Amerikaanse trypanosomiase)
De Amerikaanse variant (ziekte van Chagas) komt voor in Midden- en Zuid-Amerika. Je kan besmet raken door de uitwerpselen van een wants, die ook wel kissing bug genoemd wordt.
De ziekte van Chagas verloopt bij veel mensen zonder klachten. Als er wel symptomen zijn, zijn er twee fases:
- In de acute fase kan je last hebben van:
- koorts,
- gezwollen klieren,
- spierpijn.
- Soms ontstaat een klein zweertje op de plek van de beet, of zwelt je ooglid op.
- In de chronische fase kan de ziekte ernstiger worden. Er is dan schade aan het hart, de slokdarm en de dikke darm.
Wat kan je zelf doen?
Ga je op reis naar landen waar de ziekte voorkomt? Probeer dan insectenbeten te vermijden:
- Gebruik insectenwerende middelen zoals DEET.
- Slaap onder een muskietennet.
Wat kan je arts doen?
Slaapziekte en ziekte van Chagas zijn in een vroege fase goed te behandelen. Er bestaan snelle bloedtesten om de aandoening op tijd vast te stellen. Maar zonder behandeling sterven mensen vaak aan de ziekte.
De behandeling gebeurt het best in een gespecialiseerde dienst, zoals het Instituut voor Tropische Geneeskunde in Antwerpen. In de landen waar slaapziekte of ziekte van Chagas voorkomt, is de behandeling gratis beschikbaar via de Wereldgezondheidsorganisatie.
Meer weten?
- Instituut voor Tropische Geneeskunde: slaapziekte
- Wanda:
Bronnen
- https://www.ebpnet.be
- African Trypanosomiasis. BMJ Best Practice. Juli 2024.
- Chagas Disease. BMJ Best Practice. Juli 2024.
- African Trypanosomiasis. DynaMed. EBSCO Information Services. November 2021.