Wat is het?
Syfilis:
- is een ernstige seksueel overdraagbare aandoening (soa);
- is een besmettelijke infectie van:
- de penis, de vagina, de anus of (soms) de mond;
- andere organen (in een latere fase).
- wordt veroorzaakt door de bacterie Treponema pallidum;
- kan zowel bij vrouwen als mannen voorkomen.
Besmetting kan gebeuren:
- via onveilige seks;
- van moeder op kind tijdens de zwangerschap.
Hoe vaak komt het voor?
- We zien een stijging van het aantal gevallen: van 0,4 op 100.000 inwoners in 2002 tot 8,3 op 100.000 inwoners in 2016.
- Syfilis wordt het vaakst vastgesteld bij:
- mannen tussen 20 en 59 jaar;
- vooral mannen die seks hebben met mannen.
Hoe kan je het herkennen?
Syfilis verloopt in verschillende fases. Per fase kan je andere klachten hebben.
Eerste fase
Het eerste symptoom:
- is een harde, pijnloze zweer (‘harde sjanker’):
- op de besmettingsplaats (penis of vagina, anus, mond);
- met gezwollen lymfeklieren in de buurt (lies- of halsstreek).
- treedt op:
- 3 tot 4 weken na besmetting;
- bij 1 op 3 gevallen (dus niet bij iedereen).
- geneest zonder behandeling binnen 3 tot 6 weken.
Tweede fase
Ongeveer 3 tot 6 weken na het ontstaan van de harde sjanker, heb je meer algemene klachten:
- griepachtige symptomen:
- gezwollen lymfeklieren;
- niet-jeukende vlekjes (‘roseolen’) op de:
- romp;
- armen;
- benen;
- handpalmen;
- voetzolen.
- parelgrijze wratjes rond de:
- anus;
- penis of vagina.
- haaruitval en typische kale plekken.
Sluimerfase
Tijdens de sluimerfase heb je geen klachten. De ziekte lijkt genezen, maar de bacterie is nog aanwezig in je bloed.
Derde fase
Eén op 3 personen met syfilis die niet behandeld werd, belandt in de derde fase. Dat kan vanaf 2 jaar tot zelfs 30 jaar na besmetting.
Tijdens deze fase worden verschillende organen aangetast:
- de huid:
- diepe, pijnlijke zweren (‘gummata’);
- het hart en de bloedvaten:
- de aders zetten uit of vernauwen;
- het ruggenmerg:
- de hersenen:
Hoe stelt je arts de aandoening vast?
- Via een bloedonderzoek kan je arts nagaan of je syfilis hebt. Het kan 3 tot 7 dagen duren voor je het resultaat krijgt.
- Gebeurt het bloedonderzoek in de eerste weken nadat je besmet raakte? Dan is het resultaat meestal vals-negatief:
- Dat betekent dat je syfilis hebt, maar de infectie nog niet opspoorbaar is.
- In dat geval:
- schraapt de arts een beetje weefsel af van de harde sjanker voor verder onderzoek;
- herhaalt de arts het bloedonderzoek op een later tijdstip.
- Bevestigen de onderzoeken dat je syfilis hebt?
- Dan raadt je arts je aan om je ook op andere soa’s te laten testen.
Wat kan je arts doen?
- Syfilis is goed te behandelen met antibiotica. Je krijgt:
- bij voorkeur penicilline-inspuitingen;
- in geval van penicillineallergie: een ander antibioticum.
- Je mag geen seks hebben tot 7 dagen na de behandeling.
- Het eerste jaar na de behandeling gebeurt om de paar maanden een controle van je bloed.
- Stelt je arts bij jou syfilis vast?
- Dan moet hij dat verplicht melden aan de overheid.
Wat kan je zelf doen?
- (Orale) seks met een condoom is nog steeds de veiligste manier om geen soa op te lopen.
- Denk je dat je een soa hebt? Neem dan contact op met je arts.
- Laat je in volgende gevallen regelmatig testen:
- Je wisselt vaak van sekspartner.
- Je hebt vernomen dat een bedpartner een soa heeft.
- Heb je syfilis? Dan moet(en) je sekspartner(s) zich ook laten behandelen:
- Breng je sekspartner(s) van de voorbije 3 tot 12 maanden op de hoogte (afhankelijk van de fase).
- Doe je dat liever niet? Bespreek dat met je arts. Hij kan de perso(o)n(en) anoniem inlichten.
- Bespreek je onzekerheden en vragen met je huisarts of gynaecoloog.
- Elke arts is gebonden aan het medisch beroepsgeheim: wat je hem toevertrouwt, behandelt hij discreet.
Meer weten?
- https://www.allesoverseks.be/syfilis
- https://www.thuisarts.nl/syfilis/ik-heb-syfilis
- https://www.partneralert.be/N/