De Wereldgezondheidsorganisatie raadt kunstmatige zoetmiddelen af

Waar komt dit nieuws vandaan?

Kunstmatige zoetmiddelen zijn scheikundige stoffen die vaak zoeter zijn dan bietsuiker. Daardoor hoeft er minder van gebruikt te worden.

• Zo bevat het eiwit aspartaam (te vinden in veel light frisdranken) bijvoorbeeld 400 kcal per 100 gram.
• Dat is hetzelfde als bij bietsuiker, maar het is 200 maal zoeter.

De nieuwssite Headtopics.com meldde op 17 mei dat kunstmatige zoetmiddelen volgens de WGO weinig effect hebben op het lichaamsgewicht en op de gezondheid (1). De keuze voor kunstmatige zoetstoffen in onder andere frisdranken zou op lange termijn zelfs schadelijk zijn voor de gezondheid.

Onderzoek naar kunstmatige zoetmiddelen

Een team van wetenschappelijke experten voerde voor de WGO een literatuurstudie uit om het gebruik van kunstmatige zoetmiddelen te evalueren (2).

• De experten vonden in totaal 45 interventiestudies en 64 waarnemende cohortstudies.
• Het lijvige verslag komt tot het besluit dat kunstmatige zoetmiddelen geen rol spelen bij de behandeling van overgewicht. Ze beperken evenmin het risico op diabetes en hartziekten.
• Het is belangrijk om te melden dat de WGO de aanbeveling als voorwaardelijk omschrijft. Dat betekent dat het bewijsmateriaal om kunstmatige zoetmiddelen te beperken niet overtuigend is.

Bron

(1) WHO waarschuwt voor gebruik van suikervervangers: waarom kunstmatige zoetstoffen niet zaligmakend zijn (headtopics.com) 17 mei 2023.

Hoe moet je dit nieuws interpreteren?

Wanneer je aandachtig het rapport van de WGO doorneemt, zie je dat interventiestudies doorgaans een gunstig effect aantonen bij kunstmatige zoetmiddelen ter vervanging van bietsuiker. Bij waarnemende studies is dat niet het geval.

Het probleem kan omschreven worden als gesloten en open energiesystemen.

• Interventiestudies tonen dat wanneer suiker vervangen wordt door kunstmatige zoetmiddelen, je minder calorieën opneemt (gunstig effect).
  • Het gevolg is dat je vermagert.
  • Daardoor vermindert ook je risico op diabetes en hartziekten.
  • Overgewicht is immers een risicofactor voor beide aandoeningen.
• In waarnemend onderzoek tellen wetenschappers geen calorieën, maar observeren enkel het effect.
  • Dan blijkt dat mensen die kunstmatige zoetmiddelen gebruiken, meer gaan eten.
  • Daardoor blijven ze toch evenveel calorieën opnemen en vermageren ze dus niet.
  • In werkelijkheid is er dan geen gewichtsverlies, en dus geen voordeel op het vlak van diabetes en hartziekten.
  • Waarnemend onderzoek toonde in het verleden al aan dat gebruikers van light- of zerodranken in het algemeen meer gewichtsproblemen hebben, omdat ze meer zoete voedingsmiddelen eten (3).
  • Kunstmatige zoetmiddelen toevoegen lost dus niets op.

Globaal gezien zijn kunstmatige zoetmiddelen niet schadelijk, maar ze lossen ook geen gezondheidsproblemen op. Je vermagert niet en je risico op diabetes en hart- en vaatziekten wijzigt niet. Kunstmatige zoetmiddelen zouden zorgen voor een blijvende drang naar zoete smaken.

Conclusie

De Wereldgezondheidsorganisatie stelt op basis van literatuurstudies dat kunstmatige zoetmiddelen geen rol spelen bij de behandeling van overgewicht en bij de beperking van het risico op diabetes en hartziekten. Dat komt doordat mensen die frequent kunstmatige zoetmiddelen gebruiken over het algemeen meer eten en meer drang hebben naar zoetigheden. Kunstmatige zoetmiddelen worden niet afgeraden omdat ze schadelijk zouden zijn, maar omdat hun gebruik niet leidt tot gewichtsverlies.

Referenties

(2) Use of non-sugar sweeteners: WHO guideline. Geneva: World Health Organization; 2023. Licence: CC BY-NC-SA 3.0 IGO

(3) Mullie P, Aerenhouts D, Clarys P. Demographic, socioeconomic and nutritional determinants of daily versus non-daily sugar-sweetened and artificially sweetened beverage consumption. Eur J Clin Nutr. 2012 Feb;66(2):150-5.