In het nieuws
Volgens Gary Brecka, een Amerikaanse ‘fitfluencer’ met miljoenen volgers op TikTok, Instagram en YouTube, kan je een depressie oplossen met voedingsmiddelen rijk aan tryptofaan. Volgens Brecka wordt een depressie veroorzaakt door een tekort aan serotonine en wordt serotonine voor 90% in de darmen gemaakt, op basis van tryptofaan.
Conclusie
Een depressie wordt veroorzaakt door een complexe interactie van genetische, lichamelijke, psychologische en omgevingsfactoren. Een verstoring in het neurotransmittersysteem serotonine speelt ook een rol, maar vormt slechts een stukje van de puzzel. Je kan niet stellen dat een depressie veroorzaakt wordt door een tekort aan serotonine.
Lees verder »Waar komt dit nieuws vandaan?
Serotonine is een boodschapperstof in de hersenen (een neurotransmitter) die een rol speelt bij stemming en emoties. De meeste antidepressiva zijn serotonine-heropname-remmers (SSRI’s): ze zorgen ervoor dat er meer serotonine in de hersenen beschikbaar blijft. Dat vermindert bij een aantal mensen de depressieve klachten. Vandaar het idee dat een depressie veroorzaakt wordt door een tekort aan serotonine.
De belangrijkste bouwsteen van serotonine is het aminozuur tryptofaan. Dat halen we uit onze voeding. In de darm wordt ook serotonine geproduceerd: het stimuleert de darmbewegingen.
Volgens Gary Brecka en andere influencers is een depressie het gevolg van een serotoninetekort (1). Je kan dat oplossen met voeding rijk aan tryptofaan, zoals bananen, eieren, noten of gevogelte. Daardoor zal de darm meer serotonine produceren. Dat ‘darm-serotonine’ zou, volgens deze fitfluencer, langs zenuwbanen naar de hersenen migreren en daar je tekort en dus je depressie oplossen.
Bron
Hoe moet je dit nieuws interpreteren?
Misvatting
Het is een populaire misvatting dat een depressie veroorzaakt wordt door een verstoring in neurotransmittersystemen in de hersenen, waaronder serotonine, dopamine en noradrenaline. Die hypothese ontstond in de jaren 1960-1970 met de vaststelling dat sommige antidepressiva de beschikbaarheid van die stoffen in de hersenen verbetert. Vooral serotonine kreeg daarbij veel aandacht. De serotoninehypothese was een aantrekkelijke manier om aan mensen met een depressie uit te leggen wat er met hen aan de hand was.
De verklaring bleek te simplistisch en werd achterhaald door onderzoek. Een overzichtsonderzoek uit 2023 vindt bijvoorbeeld geen overtuigend bewijs dat een tekort aan serotonine, noch aan de bouwstof tryptofaan, een negatieve impact heeft op de stemming (2). Om de diagnose depressie te stellen, wordt ook nooit een serotoninebepaling gedaan.
Toch is niet uitgesloten dat een verstoring in bepaalde neurotransmittersystemen een rol speelt bij depressie, maar de realiteit is complex en nog deels onopgehelderd.
Darm-serotonine raakt niet in je hersenen
Serotonine komt zowel in de hersenen als in de darm voor. Fitfluencer Brecka heeft een punt als hij zegt dat 90% van alle serotonine in de darm zit. Dat darm-serotonine kan echter niet in de hersenen geraken, omdat het niet door de bloed-hersenbarrière kan.
De bloed-hersenbarrière is een filtersysteem tussen de bloedsomloop en de hersenen. Het zorgt ervoor dat bepaalde stoffen in het bloed niet zomaar in de hersenen geraken. Darm-serotonine hoort daarbij. Het heeft dan ook geen enkele zin om tryptofaanrijke voeding te eten tegen een depressieve stemming (3).
Conclusie
Een depressie wordt veroorzaakt door een complexe interactie van genetische, lichamelijke, psychologische en omgevingsfactoren. Een verstoring in het neurotransmittersysteem serotonine speelt ook een rol, maar vormt slechts een stukje van de puzzel. Je kan niet stellen dat een depressie veroorzaakt wordt door een tekort aan serotonine.