Wat is depressie?
Kernsymptomen en andere klachten
Een depressie is een psychische aandoening waarbij je een of beide kernsymptomen hebt:
- je voelt je somber;
- je hebt geen interesse of plezier meer in alles wat je normaal graag doet.
Naast de kernsymptomen kunnen er nog andere klachten zijn, zoals:
- ongewilde gewichtstoename of onbedoeld gewichtsverlies;
- minder zin in seks;
- bijna dagelijkse slapeloosheid of slaperigheid;
- uitgesproken rusteloosheid of geremdheid;
- dagelijkse vermoeidheid of verlies van energie;
- gevoelens van waardeloosheid of schuldgevoel;
- dagelijks verminderd concentratievermogen of besluiteloosheid;
- terugkerende doodsgedachten.
De symptomen:
- merk je (bijna) dagelijks;
- zijn er tijdens het grootste deel van de dag;
- duren minstens 2 weken.
De klachten verstoren je dagelijks leven ernstig en zorgen ervoor dat je minder goed functioneert.
Zoek onmiddellijk hulp als je plannen hebt om een einde aan je leven te maken:
|
- Herken je de klachten bij jezelf? Contacteer dan je zorgverlener.
- Herken je de klachten bij iemand in je omgeving? Moedig die persoon dan aan om hulp te zoeken bij een zorgverlener.
Het kan zijn dat je bepaalde gevoelens herkent, maar dat ze van voorbijgaande aard zijn. We spreken dan over depressieve klachten. Daar heeft bijna iedereen weleens last van, zoals na het overlijden van een dierbaar persoon.
Oorzaak
Het is niet helemaal duidelijk waarom mensen een depressie ontwikkelen.
- Soms speelt een ingrijpende of nare gebeurtenis een rol.
- Erfelijkheid kan ook meespelen: als depressie voorkomt in je familie, is de kans groter dat je het ook ontwikkelt. Je hebt ook meer kans op een depressie als je:
- vroeger al een depressie of angststoornis hebt gehad;
- een lichamelijke aandoening hebt, zoals bijvoorbeeld diabetes of kanker.
Vormen van depressie
Een depressie wordt volgens de ernst ingedeeld in een lichte, matige of ernstige vorm.
Er zijn ook bijzondere vormen van depressie, waar we hier niet verder op ingaan:
- postnatale depressie: als je je depressief voelt na je bevalling;
- chronische depressie: een vorm van lichte tot matige, maar chronische depressie waarbij je klachten minstens twee jaar blijven duren;
- manische depressie of bipolaire stoornis: een stemmingsstoornis met als kenmerk afwisselende periodes van ernstige depressie en (hypo)manie;
- Sommige mensen voelen zich na een depressie opeens heel druk en vrolijk. Ze hebben veel energie, slapen weinig en denken dat ze alles aankunnen. Dat noemen we een manie.
- Herken je dit bij jezelf? Of merken anderen dit bij jou? Neem dan contact op met je zorgverlener.
- winterdepressie: als je minstens twee jaar na elkaar in de herfst of winter depressief wordt, maar je in de lente weer beter voelt;
- Je krijgt dan lichttherapie en soms ook medicatie.
- depressie door een lichamelijke aandoening, medicatie of middelen: soms wordt depressie uitgelokt door een lichamelijke aandoening, zoals dementie, parkinson of een traag werkende schildklier. Het kan ook komen door bepaalde medicatie, zoals cortisone, of door alcohol of drugs.
- Je arts zal hier bedacht op zijn en dit onderzoeken.
- De behandeling is dan ook hier op gericht.
Hoe vaak komt depressie voor?
Een depressie komt vaak voor. Uit een onderzoek bleek dat 15 op de 100 Belgen een depressie hadden in 2024. Het komt dubbel zoveel voor bij vrouwen als bij mannen.
Hoe stelt je arts depressie vast?
Je arts stelt je vragen over:
- hoe je je voelt;
- wat je klachten zijn.
Soms zijn er meerdere gesprekken nodig, zodat je arts goed begrijpt wat er aan de hand is.
Het is niet altijd makkelijk om een depressie te herkennen. Want de klachten kunnen lijken op andere psychische of lichamelijke aandoeningen. Daarom kan je arts extra onderzoek, zoals bloedonderzoek, voorstellen om andere oorzaken uit te sluiten.
Wat kan je zelf doen?
Wat kan je doen als je je zelf depressief voelt?
Zoek hulp
Zoek onmiddellijk hulp als je plannen hebt om een einde aan je leven te maken:
- noodnummer 112,
- zelfmoordlijn 1813 (telefoon of chat),
- huisarts (van wacht) 1733.
Blijf niet zitten met sombere gedachten of andere psychische klachten, maar zoek hulp. Een depressie is een aandoening die veel voorkomt. Het is niet iets om je voor te schamen of je schuldig over te voelen. Bij ‘Meer weten?’ vind je een overzicht van waar je terechtkan voor hulp, ook anoniem.
Neem je medicatie zoals voorgeschreven
Is medicatie een deel van je behandeling? Neem het dan zoals voorgeschreven. Pas nooit zelf je dosis aan of stop nooit zonder overleg met je arts.
Begrijp wat er met je gebeurt
Zoek informatie op over depressie. Dat kan je helpen om beter te begrijpen wat je doormaakt.
Herken waarschuwingssignalen
Leer de eerste tekenen van een nieuwe depressie herkennen.
Zorg goed voor jezelf
Als je je depressief voelt, is het vaak lastig om voor jezelf te zorgen. Stel jezelf geen te hoge eisen. In het begin richt je je best op de eenvoudige, praktische taken van het dagelijks leven. Stel haalbare doelen.
De volgende dingen kunnen je helpen om je wat beter te voelen:
- Praten
Vaak helpt het om erover te praten. Met je zorgverlener, maar ook met familie, vrienden of lotgenoten.
- Regelmaat:
Probeer regelmaat in je leven te houden door op vaste (normale) tijdstippen op te staan, te eten en naar bed te gaan.
- Gezond eten
Probeer gezond te eten volgens de richtlijnen van de voedingsdriehoek.
- Geen alcohol en drugs
Drink geen alcohol en gebruik geen drugs. Het verdooft de negatieve gevoelens voor een korte tijd. Maar op lange termijn staat het een goed herstel in de weg.
- Sociaal contact
Probeer om contact te blijven houden met vrienden of familie. Blijf niet alleen thuiszitten.
- Beweging en sport
Regelmatig bewegen verkleint je kans op een depressie. Als je aan een depressie lijdt, kan het je depressie ook verlichten. Ook al heb je er misschien geen zin in, er is bewijs dat beweging je stemming kan verbeteren.
Zorg voor regelmatige lichaamsbeweging, zoals fietsen, wandelen, lopen of andere sporten. Kies vooral een sport die je leuk vindt. Meer info kan je lezen bij ‘Meer weten?’.
- Werk/studie
Probeer als het kan (deeltijds) te blijven werken of studeren, bijvoorbeeld twee halve dagen per week. Bespreek dit eventueel met je huisarts of arbeidsarts
Wat kan je doen als iemand in je omgeving zich depressief voelt?
- Wees alert voor signalen: let op veranderingen in gedrag of stemming die kunnen wijzen op een depressie. Moedig de persoon aan om contact op te nemen met een zorgverlener.
- Wees alert voor signalen van zelfmoordgedachten: praat erover en moedig de persoon aan om contact op te nemen met een zorgverlener.
- Luister en steun: wees er voor de persoon en luister naar diens gevoelens en ervaringen, zonder te oordelen.
- Verzamel informatie: leer meer over depressie. Zo begrijp je beter wat de persoon doormaakt.
- Zorg voor jezelf: vergeet niet om ook voor jezelf te zorgen. Zoek steun bij je omgeving. Je kan er ook over praten met je zorgverlener.
Wat kan je arts of zorgverlener doen?
Je zorgverlener bespreekt samen met jou welke hulp mogelijk is.
- Soms verwijst je zorgverlener je door naar een andere, meer gespecialiseerde zorgverlener.
- Je kan ook meerdere zorgverleners hebben die je samen begeleiden, bijvoorbeeld je huisarts, psycholoog, psychiater, psychiatrisch verpleegkundige …
- Ook je familie kan bij de behandeling worden betrokken.
De behandeling van depressie steunt op 2 pijlers:
- psychologische ondersteuning;
- medicatie.
De keuze voor een van de twee pijlers of voor beide pijlers samen hangt af van:
- de ernst van de depressie;
- je eigen wensen.
Meer info over de behandeling kan je hier lezen.
Opvolging
Een goede en nauwgezette opvolging door je zorgverleners is heel belangrijk.
Behandelingen helpen veel mensen om te herstellen van een depressie, waardoor ze weer kunnen genieten van het leven.
Toch ontwikkelt ongeveer de helft van de mensen die een ernstige depressie hebben doorgemaakt, later nog eens een depressie. Dat klinkt misschien eng, maar het is juist goed om dit te weten. Zo kan je snel hulp zoeken als je merkt dat je je weer somber voelt.
Meer weten?
- Te Gek:
- Gezond Leven: info over bewegen bij depressie
- Thuisarts: info over depressie
- Luister naar onze podcast over antidepressiva.
Online hulp
- Depressiehulp: online hulp bij je depressie, kosteloos en anoniem
- Zelfmoord 1813: hier kan je terecht voor info en een gesprek. Elk gesprek is gratis en anoniem.
Patiëntenverenigingen en zelfhulpgroepen
- UilenSpiegel: een vereniging voor mensen met een psychische kwetsbaarheid
- Similes: een vereniging voor mensen naast mensen met psychische problemen
- Ups & downs: een vereniging voor chronisch depressieve en manisch-depressieve personen en hun omgeving