Eerste hulp bij depressie

Verschenen op 04/10/2023

Wat is het?

We spreken over depressie wanneer iemand zich ongewoon neerslachtig of lusteloos voelt.

De persoon voelt zich erg somber, ongelukkig en/of heeft veel minder zin in dingen die hij of zij anders graag doet.
Vaak heeft iemand die een depressie doormaakt ook andere negatieve gevoelens.
Iemand kan uiteindelijk zelfs geen uitweg meer zien en aan zelfmoord denken.

Als iemand een depressie doormaakt, zijn die gevoelens zeer regelmatig aanwezig voor weken tot maanden. Dagelijkse activiteiten en relaties met anderen verlopen moeilijker, waardoor iemand zich nog slechter gaat voelen. Op die manier kan de negatieve stemming zijn of haar leven gaan overheersen. Maar een depressie kan ook betekenen dat je niets meer voelt. Niets negatief, maar ook niets positief. Niets doet er dan nog toe.

Wat stel je vast?

Depressie kan zich uiten op vele vlakken en de manier waarop kan sterk verschillen van persoon tot persoon. Symptomen kunnen ook veranderen door de tijd heen.

In de meeste gevallen overheerst de droevige, neerslachtige stemming.
Iemand kan eenmalig een depressie doormaken, anderen beleven meermaals een depressie tijdens hun leven.
Sommigen blijven jaren in een matige, maar voortdurende depressieve stemming. Anderen wisselen depressieve periodes dan weer af met overdreven opgewekte, ‘manische’ periodes.

Depressie is meer dan een dip en verwijst naar een langdurige, ernstige verstoring van iemands stemming die altijd gevolgen heeft voor het werk, gezin en privéleven.

Belangrijke signalen:

Een van de volgende twee signalen moet zeker aanwezig zijn, samen met een aantal van de onderstaande signalen:

‘depressieve’ stemming: zich bijna voortdurend neerslachtig, somber, leeg, verdrietig, ongelukkig voelen;
minder zin hebben in en minder plezier beleven aan activiteiten die normaal als leuk ervaren worden.

Andere veranderingen in gevoelens

De persoon met een depressie heeft:

uitgesproken negatieve gevoelens:
- snel boos of geïrriteerd zijn;
- zich overdreven schuldig of waardeloos voelen;
gebrek aan energie;
vlakke of afwezige gevoelens.

Veranderingen in denken

De persoon met een depressie:

piekert veel;
heeft zelfmoordgedachten;
heeft aandacht- en concentratieproblemen;
kan geen beslissingen nemen.

Veranderingen in voorkomen en gedrag

De persoon met een depressie vertoont:

verandering in bewegen:
- trager bewegen;
- rusteloos overkomen, niet kunnen stilzitten;
slaapproblemen:
- niet goed kunnen slapen;
- heel veel slapen;
eetproblemen:
- opmerkelijk meer of minder eten;
- als gevolg daarvan opvallend toenemen of afnemen in gewicht;
lichamelijke klachten zonder aanwijsbare lichamelijke oorzaak:
- vermoeidheid;
- buikpijn, rugpijn, hoofdpijn, spierpijn …
meer risicogedrag:
- meer roekeloos gedrag;
- toename in gebruik van alcohol of andere drugs;
minder aandacht voor uiterlijk en hygiëne;
slechtere prestaties op school, werk of hobby’s;
zich terugtrekken van familie, vrienden en sociale activiteiten.

Aanbeveling

Bijstaan en ondersteunen

Ga het gesprek aan.
Zeg dat je bezorgd bent.
Wees alert voor zelfmoordgedachten.
Luister zonder te oordelen. Vermijd kritiek of beschuldigingen.
Bied steun en toon medeleven.
Respecteer privacy, maar beloof geen geheimhouding.
Beperk advies, maar zoek samen naar oplossingen
Vraag wat je kan doen om te helpen: spullen opruimen, naar de winkel gaan, de kat eten geven ... Neem niet alles over. Blijf de persoon aanmoedigen om zelf activiteiten te doen, zonder hem of haar te dwingen.
Wil de persoon niet praten? Respecteer dat dan, maar blijf contact houden. Blijf aanwezig en moedig het slachtoffer aan om over zijn of haar gedachten en gevoelens te vertellen tegen mensen die dicht bij hem of haar staan.

Begeleiden naar professionele en andere hulp

Moedig de stap naar professionele hulpverlening aan als zijn of haar dagelijkse activiteiten ernstig verstoord blijven.
Als de persoon niet geholpen wil worden, respecteer dat dan.