Geen bewijs dat pijnstillers antibiotica-resistentie veroorzaken

Waar komt dit nieuws vandaan?

Het bericht gaat over een Australische laboratoriumstudie, gepubliceerd in het bekende tijdschrift Nature (1,2):

• De onderzoekers lieten de bacterie Escherichia coli (E. coli) twee dagen groeien in het labo. Die bacterie veroorzaakt vaak darm- en urineweginfecties.
• Ze voegden een antibioticum toe, ciprofloxacine, samen met andere vaak gebruikte medicijnen, zoals de pijnstillers paracetamol, ibuprofen en diclofenac.

Het onderzoek toonde aan dat vooral paracetamol en ibuprofen de kans op mutaties bij de bacterie verhoogden, waardoor die sneller en sterker resistent werd tegen het antibioticum. Bij sommige combinaties nam ook de resistentie voor andere antibiotica dan ciprofloxacine toe.

Volgens de onderzoekers lopen vooral oudere mensen meer risico, zeker in woonzorgcentra. Oudere mensen nemen vaak meerdere medicijnen en krijgen relatief vaak antibiotica. Daardoor is de kans groter dat ze tegelijkertijd pijnstillers en antibiotica innemen.

Bron

• (1) Kraaijvanger C. Deze pijnstillers hebben we allemaal in huis – maar worden nu in verband gebracht met een grote bedreiging voor de volksgezondheid. Scientas. 31 augustus 2025.
• (2) Chen H, Sapula SA, Turnidge J et al. The effect of commonly used non-antibiotic medications on antimicrobial resistance development in Escherichia coli. npj Antimicrobials & Resistance 2025;3:73.

Hoe moet je dit nieuws interpreteren?

Wat deze studie wel en niet aantoont

• Het is een laboratoriumstudie (‘in vitro’), geen onderzoek op mensen. Er is geen bewijs dat wat er in het labo gebeurde, ook bij mensen gebeurt.

• Er werd slechts één bacterie en één antibioticum getest, E. coli en ciprofloxacine. We kunnen dus geen conclusies trekken over andere bacteriën of antibiotica.

• Er was alleen een effect wanneer de medicijnen samen gebruikt werden. Alleen wanneer paracetamol of ibuprofen werden samengevoegd met het antibioticum, verhoogde de kans op mutaties bij de bacterie. Wanneer alleen de pijnstillers aan de bacterie werden toegevoegd, maar geen antibioticum, gebeurde dat niet.

• Niet alle pijnstillers veroorzaakten antibiotica-resistentie. Alleen ibuprofen en paracetamol lieten dat effect zien. We kunnen de conclusies dus niet veralgemenen voor alle pijnstillers.

• Er is geen reden om pijnstillers te vermijden. Er is geen klinisch bewijs dat je meer resistentie opbouwt tegen antibiotica wanneer je paracetamol of ibuprofen neemt tijdens een antibioticakuur. Paracetamol en ibuprofen blijven veilige pijnstillers wanneer je ze volgens de aanbevelingen gebruikt. De grootste oorzaak van antibiotica-resistentie blijft verkeerd en overmatig gebruik van antibiotica zelf (3).

Wat betekent dit voor jou?

• Neem antibiotica alleen als je ze echt nodig hebt.
• Neem antibiotica alleen zoals je arts voorschrijft en maak de kuur volledig af.
• Gebruik pijnstillers zoals paracetamol en ibuprofen zoals aanbevolen in de bijsluiter of op advies van je zorgverlener.
• Ben je ouder en/of neem je meerdere medicijnen tegelijk? Bespreek dit met je arts of apotheker.

Conclusie

Een recente laboratoriumstudie toont aan dat paracetamol en ibuprofen het ontstaan van resistentie tegen het antibioticum ciprofloxacine bij de bacterie E. coli kunnen versnellen. Maar uit één laboratoriumstudie kan je geen conclusies trekken voor mensen. Er is voorlopig geen bewijs dat pijnstillers bij mensen antibiotica-resistentie veroorzaken. Dit vraagt verder onderzoek.

Referenties

• (3) Murray JL, Ikuta KS, Sharara F, et al. Global burden of bacterial antimicrobial resistance in 2019: a systematic analysis. Lancet, 2022;399:629-655.