Wat zijn NSAID’s?
Niet-steroïdale anti-inflammatoire middelen (NSAID’s) zijn ontstekingsremmende geneesmiddelen die helpen bij ontstekingen, pijn en koorts. Voorbeelden zijn ibuprofen, naproxen en diclofenac.
Wist je dat? Aspirine is eigenlijk ook een NSAID. Het wordt vooral in een lage dosis gebruikt, als antistollingsmiddel (bloedverdunner) bij hart- en vaatziektes. In een hogere dosis werkt aspirine tegen pijn, koorts en ontstekingen. Maar in een hogere dosis zijn de risico’s op bijwerkingen groter dan de voordelen. Daarom gebruik je best geen aspirine tegen pijn of koorts. |
Soorten NSAID’s
NSAID’s bestaan in verschillende vormen:
- pillen en siropen om in te nemen;
- gels, crèmes en pleisters om op de huid aan te brengen;
- ampullen om te injecteren;
- oogdruppels;
- suppo’s (zetpillen).
Sommigen kan je alleen op voorschrift krijgen in je apotheek.
Bijwerkingen
NSAID’s in de vorm van pillen, siropen, ampullen en suppo’s hebben vaak bijwerkingen. Die zijn soms ernstig. Het is dus heel belangrijk om ze op een veilige manier te gebruiken.
Lees hier meer over de bijwerkingen van NSAID’s.
Lees hier hoe je NSAID’s veilig gebruikt.
Waarvoor worden NSAID’s gebruikt?
NSAID’s helpen bij:
- reumatische aandoeningen, bijvoorbeeld artritis;
- spier- en gewrichtspijn, bijvoorbeeld verstuikingen of acute rugpijn;
- menstruatiepijn;
- migraine;
- pijn en ontsteking na een operatie of na een tandheelkundige ingreep;
- aanvallen van jicht;
- klachten door nierstenen of galstenen.
Wist je dat? NSAID’s werken anders dan cortisone, ook een ontstekingsremmer. NSAID’s zorgen ervoor dat je lichaam bij een ontsteking minder stoffen aanmaakt die pijn, zwelling en koorts veroorzaken. Daardoor verminderen je klachten. |
Wanneer moet je opletten met NSAID’s?
Je mag geen NSAID’s in de vorm van pillen, siropen, ampullen of suppo’s gebruiken als je:
- een actieve maag- of darmzweer hebt;
- een inflammatoire darmziekte hebt, zoals de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa;
- in het tweede of derde trimester van je zwangerschap zit.
Wees voorzichtig en overleg met je arts of apotheker als je:
- een hart- of vaatziekte hebt, zoals hoge bloeddruk of hartfalen;
- problemen hebt met je lever of nieren;
- astma hebt of eerder allergisch reageerde op NSAID’s;
- huidproblemen hebt (bijvoorbeeld een gevoelige of beschadigde huid) en een gel of pleister met een NSAID wil gebruiken.
Hoe gebruik je een NSAID?
- Gebruik NSAID’s alleen als dat echt nodig is.
- Start met de laagst werkzame dosis. Volg daarvoor de bijsluiter of het advies van je arts of apotheker.
- Neem niet meer pillen of een hogere dosis dan aangeraden.
- Gebruik het geneesmiddel zo kort mogelijk: 3 tot 5 dagen, tenzij je zorgverlener iets anders aanraadt.
- Neem pillen tijdens of vlak na de maaltijd. Zo blijven je maag en darmen beter beschermd.
- Bij gebruik van gels, crèmes of pleisters:
- Reinig en droog de huid goed vooraleer je het aanbrengt.
- Breng een dunne laag aan, meestal 2 tot 3 keer per dag.
- Gebruik ze niet langer dan 2 weken.
- Vermijd de zon en bescherm de behandelde plek tegen de zon.
Wat zijn de bijwerkingen van NSAID’s?
NSAID’s worden over het algemeen goed verdragen als je ze kort gebruikt in lage dosissen. Toch komen vaak bijwerkingen voor, vooral bij:
- ouderen;
- mensen die een maagzweer hebben gehad;
- mensen met hart- of nierproblemen.
Die bijwerkingen kunnen ernstig zijn.
Volg altijd het advies van je arts of apotheker om bijwerkingen zo goed mogelijk te voorkomen.
Maag-darmklachten
Mogelijke bijwerkingen zijn:
- buikklachten zoals pijn, een branderig gevoel en oprispingen;
- maag- of darmzweren;
- darmbeschadiging, zoals oppervlakkige wonden in de darmwand;
Bij mensen die langdurig NSAID’s gebruiken, ontwikkelt maar liefst 1 op de 4 een maag- of darmzweer die moeilijk geneest.
In deze gevallen kunnen de bijwerkingen ernstiger zijn:
- als je ouder bent;
- als je al eerder een maagzweer hebt gehad;
- als je tegelijk antistollingsmiddelen (bijvoorbeeld aspirine), corticosteroïden of bepaalde antidepressiva neemt;
- Als je meerdere NSAID’s tegelijk neemt.
Nieren
NSAID’s verhogen het risico op een verminderde nierwerking met kans op nierfalen, vochtophoping en verhoogde bloeddruk.
Deze bijwerkingen komen vooral voor bij mensen met nierproblemen.
Deze bijwerkingen komen niet voor bij lokaal gebruik (gels, crèmes, pleisters of oogdruppels).
Luchtwegen en allergische reacties
Mensen met astma hebben kans op bronchospasmen (kortademigheid en piepende ademhaling). De spieren rond de luchtpijp trekken dan samen. Dat kan heel ernstig zijn. Daarom mag je absoluut geen NSAID’s nemen als je ooit een ernstige astma-aanval hebt gehad bij het gebruik van een NSAID.
Bij mensen met en zonder astma kunnen allergische reacties voorkomen:
- gezwollen gezicht, lippen of keel;
- acute ademhalingsproblemen door anafylaxie (een ernstige allergische aanval).
Hart en bloedvaten
- NSAID’s verhogen het risico op een hartaanval of beroerte.
- Bij mensen met hart- en vaatziektes kunnen NSAID’s bestaand hartfalen verergeren. Voor sommige NSAID’s (zoals diclofenac) is dat meer het geval dan voor andere.
Naproxen en ibuprofen in een lage dosis lijken iets minder risico op hartproblemen te geven dan andere NSAID’s.
Deze bijwerkingen komen niet voor bij lokaal gebruik (gels, crèmes, pleisters of oogdruppels).
Leverschade
Leverschade komt zelden voor: bij minder dan 1 op 1000 gebruikers.
Vruchtbaarheid
Bij vrouwen zou langdurig gebruik van NSAID’s tot verminderde vruchtbaarheid kunnen leiden.
Wat kan je zelf doen?
- Ga verantwoord om met NSAID’s. Vraag altijd eerst raad aan je arts of apotheker en volg hun advies op.
- Kies bij pijn of koorts eerst paracetamol:
- Paracetamol heeft een kleinere kans op bijwerkingen.
- Neem maximaal 4 keer per dag 500 mg tot 1 gram.
- Gebruik het niet langer dan aanbevolen.
- Let op alarmsignalen:
- Stop met de medicatie als je last krijgt van ernstige bijwerkingen, zoals hevige buikpijn, ademhalingsproblemen of allergische reacties.
- Neem contact op met je arts of apotheker als je twijfelt, als je oorspronkelijke klachten verergeren of als de bijwerkingen toenemen.
Wat kan je arts of apotheker doen?
- Je arts bekijkt altijd of een NSAID de beste keuze is voor jouw situatie. Je arts houdt daarbij rekening met je medische voorgeschiedenis en of je andere medicatie gebruikt. Hij of zij weegt de voordelen van NSAID’s af tegen de mogelijke risico’s.
- Je arts of apotheker kan je veilige alternatieven voorstellen, zoals paracetamol of een andere soort NSAID’s (met minder risico op maag- of darmproblemen). Ze kunnen ook voorstellen om de ontstekingsremmer samen met maagbeschermende medicatie in te nemen.
- Als je een NSAID gebruikt, controleert je arts je bloeddruk, volgt je nieren en lever op en bekijkt of je geen tekenen van bloedingen vertoont, zoals bloedsporen in je stoelgang of bloedarmoede.
- Je arts en apotheker informeren je hoe je NSAID’s goed en veilig gebruikt. Ze vertellen je hoelang en hoeveel je van het geneesmiddel moet nemen en wat je kan doen bij bijwerkingen.
Meer weten?
- Thuisarts.nl: Pijnstillers zoals ibuprofen, naproxen en diclofenac (NSAID)
- Gebruik je medicijnen? Zoek eenvoudig betrouwbare informatie op FarmaInfo.