Pompelmoes en medicijnen: een gevaarlijke mix?

Waar komt dit nieuws vandaan?

Een kritische lezer contacteerde Gezondheid en Wetenschap met de vraag of het nog veilig is om pompelmoes te eten nu ze sinds kort meerdere medicijnen moet innemen, waaronder een bloedverdunner, cholesterol- en bloeddrukverlager (1). Dezelfde vraag is de afgelopen jaren vaker in het nieuws geweest om mensen te waarschuwen dat zelfs iets dat onschuldig lijkt, gevaarlijk kan zijn (2,3).

Bron

• (1) Lezersvraag, Gezondheid en Wetenschap. 21 februari 2024.
• (2) Huys, K. Pompelmoes, kaas of melk? Niet altijd zo onschuldig in combinatie met bepaalde geneesmiddelen. VRT NWS. 26 september 2018.
• (3) Sahadat, I. Waarom u beter geen pompelmoes bij medicijnen kunt eten. De Morgen. 20 maart 2016.

Hoe moet je dit nieuws interpreteren?

Wat gebeurt er met pompelmoes in je lichaam?

Veel medicijnen worden in het lichaam afgebroken met behulp van een essentieel eiwit dat in de darm en lever zit. Dat eiwit noemen we ‘enzym CYP3A4’.

Pompelmoes, en dus ook pompelmoessap, kunnen de werking van dat eiwit in de darm blokkeren, waardoor het medicijn niet kan worden afgebroken.

• Het medicijn blijft zo langer in het lichaam. Daardoor komt er te veel medicijn in je lichaam.
• Wanneer dat gebeurt, kunnen er bijwerkingen optreden, zoals hartritmestoornissen of nierproblemen (4,5).

Daarnaast kan pompelmoes(sap) er soms ook voor zorgen dat er niet genoeg medicijn in je lichaam is.

• Dat komt doordat pompelmoes(sap) kleine kanalen, ook wel 'transporters' genoemd, in je lichaamscellen kan blokkeren.
• De transporters duwen het medicijn de cellen in. Als het medicijn niet goed in de cellen terechtkomt, werkt het minder goed (4,5).

Bij elke persoon anders

De hoeveelheid CYP3A4 in de darm varieert van persoon tot persoon.

• Sommige mensen hebben veel van dit eiwit, anderen maar weinig.
• Daarom zal pompelmoes(sap) niet bij iedereen bijwerkingen veroorzaken, zélfs wanneer ze hetzelfde medicijn gebruiken (4,5).
• Bij oudere patiënten is pompelmoes eten of drinken riskanter dan bij jonge mensen (5).

Hoe meer pompelmoes(sap), hoe erger?

Eén pompelmoes of één glas pompelmoessap kan al een invloed hebben op hoe je medicijn werkt. Maar als je meer en vooral vaker pompelmoessap drinkt, wordt die invloed groter.

• Of je het sap nu samen met je medicijn drinkt of pas later, maakt niet zo’n groot verschil.
• Het hangt vooral af van het soort medicijn hoe erg de bijwerkingen kunnen zijn, zoals bij sommige chemotherapieën en medicijnen die het immuunsysteem onderdrukken het geval is (5).

Bij deze medicijnen vermijd je best pompelmoes(sap)

Er bestaan meer dan 85 medicijnen waarop pompelmoes een invloed heeft, maar bij slechts de helft kunnen er bijwerkingen ontstaan (5). Eet of drink liever geen pompelmoes(sap) als je deze medicijnen moet nemen:

• sommige cholesterolverlagers: simvastatine (Zocor®), atorvastatine (Lipitor®, Totalip®) (in mindere mate);
• sommige bloeddrukverlagers: felodipine, nifedipine;
• sommige bloedverdunners: clopidogrel (Plavix®), apixaban (Eliquis®);
• sommige braakremmers: domperidone (Motilium®);
• sommige anti-epileptica: carbamazepine (Tegretol®).
  
  

Pompelmoes(sap) heeft geen invloed op àlle medicijnen in de bovenstaande categorieën (4-7). Vraag aan je apotheker of arts of pompelmoes(sap) een invloed heeft op jouw medicatie.

Conclusie

Pompelmoes(sap) kan de werking van sommige medicijnen in je lichaam beïnvloeden. Het blokkeert namelijk een belangrijk eiwit in de darm dat nodig is om medicijnen in het lichaam af te breken. Er blijft zo meer medicijn dan nodig in je lichaam, wat bijwerkingen kan veroorzaken. Overleg met je apotheker of arts of pompelmoes(sap) een invloed heeft op jouw medicatie.

Referenties

• (4) FDA. Grapefruit Juice and Some Drugs Don't Mix.
• (5) Bailey et al. Grapefruit-medication interactions: forbidden fruit or avoidable consequences? CMAJ. 2013 Mar 5;185(4):309-16.doi: 10.1503/cmaj.120951.
• (6) Bcfi. Interacties van geneesmiddelen
• (7) NHS. Does grapefruit affect my medicine?