WHO en Belgische experts pleiten voor meer gejodeerd zout

Brecht Moerenhout Verschenen op 05/06/2025

In het nieuws

Naar aanleiding van de Wereldschildklierdag op 25 mei, waarschuwt Dr. Rodrigo Moreno-Reyes, diensthoofd Nucleaire Geneeskunde aan het Academisch Ziekenhuis van Brussel, in een persbericht voor de gevolgen van jodiumtekort. Jodium is onmisbaar voor de productie van schildklierhormonen. Meer dan de helft van de volwassenen in Europa zou onvoldoende jodium binnenkrijgen. Maar vooral vrouwen die zwanger zijn of borstvoeding geven, kinderen en ouderen lopen gezondheidsrisico’s door jodiumtekorten.

Conclusie

Een (licht) jodiumtekort blijft een onderschat probleem, ook in België. Vooral zwangere vrouwen, kinderen en mensen met een eenzijdig dieet lopen risico. Gejodeerd zout en een gevarieerd voedingspatroon zijn eenvoudige en doeltreffende manieren om een tekort te voorkomen. Experts pleiten voor meer bewustwording én het verplicht gebruik van gejodeerd zout in de voedingsindustrie.

Lees verder »

Waar komt dit nieuws vandaan?

Dr. Moreno-Reyes’ waarschuwing in het persbericht van 25 mei 2025 weerspiegelt een bredere internationale bezorgdheid over jodiumtekorten (1). De WHO, Unicef en tal van wetenschappers zien universele zoutjodering als de meest doeltreffende en duurzame maatregel om jodiumtekort tegen te gaan. Ondanks jarenlange campagnes blijft jodiumtekort een wereldwijd probleem. Ook in welvarende landen zoals België, waar milde tekorten vaker voorkomen.

Bron

(1) Jodiumtekort: een zwaar onderschat probleem voor de volksgezondheid. Hôpital Universitaire de Bruxelles. 22 mei 2025.

Hoe moet je dit nieuws interpreteren?

Hoe vaak komt jodiumtekort voor?

De bezorgheid van dr. Moreno-Reyes is terecht en wetenschappelijk onderbouwd. Internationale studies bevestigen dat ongeveer 50% van de Europese bevolking een licht jodiumtekort heeft (2, 3).

In België bleek uit de voedselconsumptiepeiling van 2014-2015 dat de jodiuminname bij mensen van 3 tot 64 jaar gemiddeld 144 µg per dag bedroeg (4). Bij vrouwen lag dat nog lager, gemiddeld 125 µg per dag. Beide waarden liggen onder de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid van 150 µg. Deze cijfers zijn echter 10 jaar oud en geven geen inzicht in individuele verschillen. Factoren zoals dieetkeuzes, leeftijd, geslacht en zoutgebruik beïnvloeden jodiuminname sterk.

Om de individuele jodiumstatus betrouwbaar in kaart te brengen, werkt het Academisch Ziekenhuis van Brussel aan een nieuwe methode om jodiumstatus op individueel niveau te meten via de bloedmerker thyroglobuline. Dat kan met een eenvoudige test. Ze wordt momenteel getest bij risicogroepen voor jodiumtekort, zoals zwangere vrouwen en zuigelingen.

Wat zijn de tekenen van jodiumtekort?

Jodium is onmisbaar voor de aanmaak van schildklierhormonen. Een tekort kan leiden tot:

vermoeidheid, een gevoel van koude en een trage stofwisseling;
een vergrote schildklier (struma);
een te traag werkende schildklier (hypothyroïdie);
tijdens de zwangerschap: een verhoogde kans op een miskraam of doodgeboorte, aangeboren afwijkingen of verminderde hersenontwikkeling van de foetus;
bij kinderen: groeiachterstand en leerproblemen.

Hoeveel jodium heb je nodig?

Volgens de WHO en de Hoge Gezondheidsraad bedraagt de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid jodium (3,7):

90 µg voor jonge kinderen (0-5 jaar, met moedermelk als enige bron voor zuigelingen tot 6 maanden);
120 µg voor kinderen van 6 tot 12 jaar;
150 µg voor kinderen vanaf 12 jaar en volwassenen;
200 tot 250 µg voor vrouwen die zwanger zijn of borstvoeding geven.

De maximale inname voor volwassenen bedraagt 600 µg per dag.

Wat zijn de belangrijkste bronnen van jodium?

Jodium komt van nature voor in de oceaan en wordt via de voedselketen opgenomen in vissen, zeevruchten en sommige waterplanten zoals zeewier. De belangrijkste bronnen van jodium in onze voeding zijn (8):

vis, schaal- en schelpdieren: bevatten uit zichzelf veel jodium, vooral witvis zoals kabeljauw of schelvis;
melk, vlees en zuivelproducten: vaak verrijkt via veevoeder;
eieren: een gemiddeld ei levert ongeveer 25 µg jodium;
gejodeerd keukenzout: als dit verrijkt is met ongeveer 10-40 mg/kg;
brood: als het bereid is met gejodeerd bakkerszout.

Groenten en granen bevatten doorgaans weinig jodium, tenzij ze op jodiumrijke bodems geteeld worden (9). Mensen die weinig vis of zuivel eten, bijvoorbeeld door een veganistisch of te eenzijdig plantaardig dieet, lopen daarom een groter risico op een tekort. Ook mensen die weinig brood eten of enkel brood dat gemaakt is met niet-gejodeerd zout, nemen minder jodium op. Populaire vormen van onbewerkt zout, zoals Himalayazout, bevatten geen toegevoegd jodium. Ze bevatten slechts verwaarloosbare hoeveelheden mineralen en dragen dus niet bij aan je dagelijkse jodiumbehoefte.

Hoe vermijden we jodiumtekort?

De WHO beschouwt universele zoutjodering als de meest efficiënte en duurzame maatregel tegen jodiumtekort (10). Daarbij wordt aan keukenzout en industrieel zout jodium toegevoegd. In België bestaat sinds 2009 een vrijwillig akkoord tussen de overheid en de bakkerssector om gejodeerd zout aan 10-15 mg/kg te gebruiken in brood (8). Dat heeft sindsdien geleid tot een verbetering van de jodiuminname, van gemiddeld 53 µg/dag in 2004 tot 144 µg/dag in 2014. Toch bevatten niet alle broodproducten gejodeerd zout, waardoor de inname bij sommige mensen te laag blijft.

Zoutjodering én minder zout: kan dat samen?

Ja. Hoewel de WHO aanbeveelt om niet meer dan 5 gram zout per dag te gebruiken, is dat perfect combineerbaar met voldoende jodiuminname (11). Als dat zout gejodeerd is aan 30 mg/kg, levert het precies de aanbevolen 150 µg jodium per dag. Toch komt in Europa meer dan 90% van de dagelijkse zoutinname uit bewerkte voeding, en dat bevat vaak geen gejodeerd zout. Als enkel keukenzout gejodeerd is, volstaat dat niet. Daarom roept de WHO, net als dr. Moreno-Reyes, op om ook de voedingsindustrie verplicht gejodeerd zout te laten gebruiken. Daarbij is ook opvolging en bijsturing van het jodiumgehalte cruciaal.

Wat kan je zelf doen?

Kies voor gejodeerd keukenzout. Controleer of er ‘gejodeerd’ op de verpakking staat. Populaire alternatieven voor keukenzout, zoals Himalayazout, zijn niet-gejodeerd.
Eet gevarieerd. Vis, melk, vlees, eieren en brood (bereid met gejodeerd zout) zijn natuurlijke bronnen van jodium.
Eet je veganistisch? Dan is het extra belangrijk om erop te letten dat je gejodeerd zout gebruikt.

Conclusie

Referenties

Content overnemen van Gezondheid en Wetenschap

Gezondheid en Wetenschap heeft het alleenrecht op de meeste gepubliceerde content. Onze artikels mogen dus niet overgenomen worden zonder onze schriftelijke toestemming.

Interesse in onze content? Neem contact op via info@gezondheidenwetenschap.be.