Wat is het?
Vergiftiging is het resultaat van het opnemen van een bepaalde hoeveelheid giftige stof in het lichaam. Het kan gaan om een vaste stof (medicatie, drugs,…), een vloeistof (alcohol, schoonmaakproduct,…) of een gas (CO,…). De opname in het lichaam kan gebeuren langs de mond, door inademing of inspuiting, langs de slijmvliezen en de huid. Door zijn chemische werking kan vergif schade veroorzaken aan bepaalde lichaamsstructuren en zo het normale functioneren hinderen. Vergiftiging kan opzettelijk zijn (bvb. (zelf)moordpoging) of onopzettelijk of accidenteel, zoals bij een CO-vergiftiging.
Hoe vaak komt het voor?
In 2014 kreeg het antigifcentrum 54 206 oproepen, dus gemiddeld 149 per dag. In datzelfde jaar waren er 7 472 ziekenhuisopnames omwille van een vergiftiging. De helft van de oproepen betrof intoxicatie bij volwassenen, de andere helft intoxicatie bij kinderen. Intoxicatie komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. In 50% van de gevallen ging het om vergiftiging door geneesmiddelen, in ongeveer 25% door huishoudproducten. Opname via de mond gebeurde in 86% van de intoxicaties bij kinderen en in 50% van de intoxicaties bij volwassenen. Bij 87% van de slachtoffers was de inname accidenteel. Zes sterfgevallen door vergiftiging werden er dat jaar gemeld bij het antigifcentrum.
Hoe kan je het herkennen?
De voornaamste symptomen zijn bewustzijnsvermindering en ademhalingsstoornissen. Iedere bewusteloze persoon kan dus een slachtoffer van vergiftiging zijn. De andere tekenen kunnen zeer wisselend zijn, afhankelijk van het product. De polsslag kan snel, traag of onregelmatig zijn. De huid voelt vaak klam en bezweet aan. De pupillen zijn wijd of juist sterk vernauwd, en reageren niet op licht. Soms krijgt het slachtoffer stuipen. Ook braakneigingen en braken komen regelmatig voor. De lichaamstemperatuur kan verhoogd of verlaagd zijn.
Hoe stelt je arts de aandoening vast?
Op basis van een analyse van de omstandigheden zal de arts vergiftiging vermoeden. Maar de belangrijkste zorg van de arts bij een bewusteloze persoon is onmiddellijk dringende hulp bieden: ademhalingswegen vrijmaken en een normale hartfunctie verzekeren.
Wat kan je zelf doen?
Het is zeer belangrijk om je omgeving goed te inspecteren. Maar zorg eerst voor je eigen veiligheid. Blijf niet op een plaats met gassen of toxische producten zoals sproeistoffen. Zorg zo nodig eerst voor frisse lucht door deuren of vensters te openen. Liggen er lege verpakkingen? Injectienaalden? Lege flessen? Was het slachtoffer aan het werk met pesticiden? Is er mogelijk CO aanwezig (garage, badkamer…)?
Noteer de merknamen van de producten die je vindt, en de hoeveelheid. Bel onmiddellijk naar het antigifcentrum (070 245 245). Zij kunnen je zeggen wat je wel of juist niet moet doen. Ze zullen ook oordelen of het nodig is om de spoeddiensten te bellen (112). Blijf bij het slachtoffer tot de hulpdiensten er zijn, maar geef geen water of melk. Dat is geen antigif en helpt niet.
Medicinale in water opgeloste houtskool mag enkel toegediend worden bij een goed bewuste persoon die normaal kan slikken: 50 gr voor een volwassene, 1 gr voor een kind per kilo lichaamsgewicht. Medicinale houtskool helpt echter niet altijd. Als je het in huis hebt, vraag dan aan het antigifcentrum of je het mag toedienen. Probeer niet om het slachtoffer te doen braken. Hij kan zich verslikken, en zo komt er gif in de longen terecht.
Lees ook onze eerstehulptips bij vergiftiging:
- https://www.gezondheidenwetenschap.be/eerste-hulp/eerste-hulp-bij-vergiftiging
- https://www.gezondheidenwetenschap.be/eerste-hulp/eerste-hulp-bij-co-vergiftiging
- https://www.gezondheidenwetenschap.be/eerste-hulp/eerste-hulp-bij-inademing-van-giftige-stoffen
- https://www.gezondheidenwetenschap.be/eerste-hulp/eerste-hulp-bij-drugsvergiftiging
- https://www.gezondheidenwetenschap.be/eerste-hulp/wat-doe-je-na-een-beet-in-een-giftige-paddenstoele...
- https://www.gezondheidenwetenschap.be/eerste-hulp/eerste-hulp-bij-alcoholvergiftiging
Wat kan je arts doen?
De meeste gevallen van vergiftiging zijn gelukkig niet heel ernstig. Dikwijls volstaat een symptomatische behandeling en een afwachtende houding.
De arts onderzoekt het slachtoffer altijd grondig: bewustzijn, ademhaling, hartfunctie. Is een van deze functies gestoord, dan verwittigt hij onmiddellijk de spoeddiensten. In afwachting van hun komst blijft hij bij het slachtoffer en bewaakt zijn vitale functies. Zo nodig start hij met reanimeren.
In het ziekenhuis probeert men de opname van het gif te verminderen door toediening van medicinale houtskool en/of door een maagspoeling. In zeldzame gevallen wordt ook nierdialyse toegepast.
Meer weten?
- http://www.cm.be/ziekte-en-behandeling/klachten-en-ziekten/vergiftiging/index.jsp
- www.antigifcentrum.be (tel.: 070 245 245)