Wat is het?
Nadat je onveilig hebt gevrijd, kun je noodanticonceptie (postcoïtale anticonceptie) gebruiken om een mogelijke zwangerschap te voorkomen.
Je hebt kans op een ongewilde zwangerschap wanneer:
- je de pil vergeet in te nemen;
- twee of meer keer na elkaar;
- de 1ste pil na de stopweek;
- regelmatig 1 of meer pillen in dezelfde pilstrip.
- het condoom scheurde;
- je geen voorbehoedsmiddelen gebruikt hebt of ze niet correct gebruikt hebt.
Soorten noodanticonceptie
De opties om een ongewilde zwangerschap te voorkomen na onveilig vrijen (postcoïtaal) zijn:
- hormonale anticonceptie (noodpil of morning-afterpil);
- een koperspiraal.
Hormonale anticonceptie (noodpil)
Als hormonale anticonceptie schrijft je arts tegenwoordig de ‘noodpil’ (morning-afterpil) voor. Deze bevat levonorgestrel (Levodonna®, Norlevo® of Postinor®) of ulipristalacetaat (EllaOne®).
Hoe werkt de noodpil?
De noodpil zorgt ervoor dat je eisprong uitgesteld wordt. Heb je net je eisprong gehad, dan werkt de noodpil niet meer. Een koperspiraal werkt dan nog wel. Neem de noodpil dus zo snel mogelijk in, het liefst binnen 12 uur na de onveilige seks. Eén tablet is voldoende.
Hoe gebruik je de noodpil?
- De noodpil met levonorgestrel moet je ten laatste 3 dagen (72 uur) na het onbeschermd vrijen innemen.
- Lichte misselijkheid is een frequente bijwerking van deze noodpil.
- De noodpil met ulipristalacetaat is een alternatief dat je de 5 dagen (120 uur) na onbeschermde geslachtsgemeenschap kan gebruiken.
- Ook bij deze pil kan je maagdarmklachten krijgen als bijwerking.
Deze noodpillen mag je uiteraard niet innemen als je zwanger bent.
Noodpil bij borstvoeding
- Als je de noodpil met levonorgestrel gebruikt, dan volstaat het om na de inname 8 uur te wachten voor je weer borstvoeding geeft.
- De volgende voedingen kan je afkolven en weggooien.
- In tussentijd kan je melk geven die je afkolfde voor je de morning-afterpil innam.
- Als je de noodpil met ulipristalacetaat gebruikt, dan wacht je het best een week voor je weer borstvoeding geeft.
Koperspiraaltje
Je arts kan een koperspiraaltje in je baarmoeder brengen tot maximaal 5 dagen na de onbeschermde geslachtsgemeenschap. Het kan nadien ook ter plaatse blijven als voorbehoedsmiddel.
De arts brengt het spiraal in via je vagina, doorheen de baarmoederhalsopening. Dat kan wat vervelend zijn. Na de plaatsing ervaren sommige vrouwen een lastig gevoel in de onderbuik. Meestal hebben ze wat bloedverlies.
Wanneer je arts vermoedt dat je baarmoederhals ontstoken is, kan hij het spiraaltje wel plaatsen, maar schrijft hij onmiddellijk antibiotica voor en neemt hij staaltjes. Dit doet hij om onder andere seksueel overdraagbare aandoeningen op te sporen.
Hoe groot is de kans op een ongewilde zwangerschap?
Wanneer je binnen de 3 dagen (72 uur) na het onbeschermd seksueel contact de noodpil neemt, beperk je de kans op een ongewenste zwangerschap tot 1 à 2,5 %. Hoe eerder je de noodpil neemt, hoe kleiner de kans wordt.
Wat kun je zelf doen?
- Gebruik voorbehoedsmiddelen op de juiste manier.
- Hou er rekening mee dat je zwanger kan zijn wanneer je onveilige seks hebt gehad.
- Moet je braken of heb je diarree binnen de 4 uur nadat je de noodpil hebt ingenomen? Neem dan opnieuw contact op je arts. De werking van de pil is dan niet meer betrouwbaar.
Zwangerschapstest
Nadat je een noodpil hebt ingenomen, begint je menstruatie mogelijk op een andere dag dan gewoonlijk. Vraag je arts om een zwangerschapstest wanneer:
- je meer dan 7 dagen overtijd bent;
- de bloeding veel minder is dan normaal;
- je vermoedt dat je toch zwanger bent.
Soa’s
Denk eraan dat onveilig vrijen naast zwangerschap ook een risico inhoudt op seksueel overdraagbare aandoeningen (soa’s).
Heb je hier twijfels over? Raadpleeg dan je arts.
Wat kan je arts doen?
Noodpil
Je hebt geen voorschrift nodig voor de morning-afterpil. Die kan je vrij verkrijgen bij je apotheker. Met een voorschrift van de dokter is er in veel gevallen wel een terugbetaling voorzien, waardoor de pil goedkoper wordt. Zo kost een pil met levonorgestrel normaal rond de 10 euro, met voorschrift 1 euro. EllaOne kost 25 euro, met voorschrift 16 euro.
Koperspiraaltje
Voor een koperspiraal heb je altijd een voorschrift van je huisarts nodig. Sommige huisartsen plaatsen zelf een spiraal, anderen verwijzen je door naar een gynaecoloog.
Advies
Neem contact op met je arts als je nood hebt aan een vertrouwelijk gesprek, advies of ondersteuning. Bespreek ook de mogelijkheden van anticonceptie nadien.
Meer weten?
- https://www.thuisarts.nl/anticonceptie/ik-heb-onbeschermd-seks-gehad
- https://www.thuisarts.nl/anticonceptiepil/ik-ben-pil-vergeten
- www.allesoverseks.be/noodpil-of-morning-after-pil