Wat is het?
Wanneer een kind weigert om te praten in bepaalde sociale situaties, spreken we van selectief mutisme. Het is een vorm van extreme praatangst.
Het wordt selectief genoemd, omdat het kind in andere omstandigheden wel normaal spreekt. Een kind met selectief mutisme wil dus wel praten, maar durft of kan het niet in bepaalde situaties.
Mogelijke oorzaken
Waarschijnlijk ontstaat praatangst door een combinatie van verschillende factoren.
- Temperament en angst spelen zeker een belangrijke rol.
- Vele kinderen met praatangst zijn al van jongs af verlegen.
- Soms kan praatangst wijzen op:
- een psychologisch trauma;
- een nog niet vastgestelde ontwikkelingsstoornis (bijv. autisme).
Hoe vaak komt het voor?
Selectief mutisme komt voor bij 0,2 tot 0,8% van de bevolking.
- Het komt vooral voor bij 5- tot 7-jarigen.
- Meestal hebben kinderen praatangst wanneer ze voor het eerst naar school of naar een kinderdagverblijf gaan.
- Het komt vaker voor bij:
- meisjes;
- meertalige kinderen.
Vaak hebben familieleden van deze kinderen ook last van verlegenheid of angst.
Hoe kan je het herkennen?
- Een kind met selectief mutisme spreekt thuis, maar weigert dat in sommige andere situaties, bijvoorbeeld op school.
- Meestal begint de praatangst geleidelijk. Vaak is het gelinkt aan een nieuwe situatie, zoals voor het eerst naar school of naar de opvang gaan.
- Kinderen met praatangst zijn vaak erg perfectionistisch. Misschien zijn ze bang om iets verkeerd te zeggen.
- Bijna 3 op 4 van de zwijgende kinderen kampen ook met:
Hoe stelt je arts de aandoening vast?
De arts stelt de diagnose:
- op basis van het verhaal van de ouders en opvoeders;
- in samenspraak met een kinderpsychiater.
Doet het selectief mutisme zich enkel voor bij de start van de schoolloopbaan?
- Dan is het beter om een tijdje te wachten om de diagnose te stellen.
- De praatangst kan na verloop van tijd spontaan kan verdwijnen.
Wat kan je zelf doen?
- Bereid je kind goed voor op veranderingen in zijn leefpatroon, zoals:
- de eerste schooldagen;
- de onthaalmoeder;
- de crèche of kinderopvang.
- Informeer of alles normaal is verlopen. Zijn er problemen gemeld?
- Probeer er dan steeds over te praten, zowel met de begeleiders als met je kind.
- Het is belangrijk dat je kind zich veilig voelt en kan vertrouwen op de volwassenen in zijn omgeving.
- Gedraagt je kind zich angstig?
- Probeer begrip te tonen en neem het gevoel van je kind serieus.
- Moedig je kind aan en bevestig het in wat het probeert of wél kan.
- Lees enkele tips hoe je kan reageren.
- Laat de situatie niet te lang aanslepen. Zoek hulp:
- Contacteer tijdig de schooldiensten voor leerlingenbegeleiding. Zij kunnen samen met jou en je kind nagaan wat kan helpen.
- Hoe langer je wacht, hoe moeilijker het is om praatangst bij je kind te verhelpen.
Wat kan je arts doen?
- De arts vraagt een onderzoek aan bij een kinderpsychiater.
- Hij stemt de behandeling van praatangst af op maat van het kind. Indien nodig pakt hij ook andere problemen aan naast de praatangst.
- De arts maakt een plan samen met de ouders en de leerkrachten. Daarin kunnen verschillende behandelingen en vormen van ondersteuning aan bod komen, zoals:
- logopedie;
- speltherapie;
- gedragstherapie;
- gezinstherapie.
Het is zeer belangrijk dat het gezin, de leerkrachten, opvoeders en het opvangpersoneel van het kind samenwerken.
Meer weten?
- Tips voor ouders: https://spreektvoorzich.nl/dos-en-donts/
- http://www.selectiefmutisme.be