Wat is het?
Episodische symptomen zijn klachten die regelmatig, met kortere of langere tussenpauzes, terugkomen.
Meestal zijn ze goedaardig. Voorbeeld zijn flauwvallen en aanvallen van hoofdpijn.
Ernstige kwaadaardige aandoeningen hebben de neiging om met de tijd erger te worden. Ze zijn zelden jarenlang aanwezig, en zijn meestal ook niet episodisch.
Dat wil niet zeggen dat episodische symptomen altijd onschuldig zijn. Stuipen bij een epilepsiepatiënt kunnen bijvoorbeeld ernstige gevolgen hebben.
Daarom zal een arts altijd proberen om de oorzaak te achterhalen, en zo nodig een aangepaste behandeling op te starten.
Indeling van episodische symptomen
- flauwvallen: meestal een reactie van de bloedsomloop en het centraal zenuwstelsel op bepaalde factoren, bijv. flauwvallen bij het zien van bloed;
- symptomen veroorzaakt door een te lage bloedsuikerwaarde (hypoglycemie);
- symptomen in verband met een hart- of longaandoening, bijv. pijn op de borst;
- symptomen in verband met de bloedsomloop, bijv. tijdelijke verstoring van de bloedsomloop in de hersenen (TIA) of bloeddrukdaling bij rechtstaan (orthostatisme);
- symptomen in verband met het centraal zenuwstelsel, bijv. epileptische aanvallen, draaiduizeligheid (vertigo) of aanvallen van hoofdpijn of migraine;
- tijdelijk geheugenverlies: episodes waarbij een persoon zich zaken uit het onmiddellijke verleden niet meer herinnert;
- psychologische oorzaken.
Hoe herken je typische episodische symptomen?
- Flauwvallen
- Flauwvallen wordt meestal uitgelokt door een stressvolle situatie, zoals een bloedafname of een gebeurtenis die met grote emoties gepaard gaat.
- De persoon voelt zich niet goed, wordt bleek, begint te zweten, en verliest uiteindelijk het bewustzijn. Dit is bijna altijd van zeer korte duur, en binnen de minuut komt de persoon weer bij.
- Uitdroging of bloedarmoede kan een uitlokkende factor zijn.
- Drop attack
- Een drop attack ontstaat door een kleine verstoring van de bloedvoorziening in de hersenen, waardoor de spieren plots hun spankracht verliezen.
- De patiënt zakt letterlijk door de benen en valt. Hij blijft echter wel volledig bewust.
- Te lage bloedsuikerwaarde (hypoglycemie)
- Een aanval van te lage bloedsuiker (hypoglycemie) gaat gepaard met een snelle hartslag, zweten, een hongergevoel, misselijkheid, stoornissen van het zicht, beven, hoofdpijn, verwardheid, …
- Het gaat onmiddellijk over als je iets suikerrijk eet of drinkt, en de bloedsuikerwaarde weer stijgt.
- Symptomen van hartaandoeningen
- Bij hartaandoeningen kan een kort bewustzijnsverlies optreden, al dan niet gepaard met pijn op de borst en/of hartkloppingen, die zowel snel als onregelmatig kunnen zijn.
- Meestal zijn er geen voorafgaande symptomen zoals zweten of bleek worden, en het normale bewustzijn keert ook snel terug.
- De ledematen kunnen samentrekken.
- Aangezien het hartprobleem een blijvende aandoening is, kunnen de klachten snel terugkeren.
- Bloeddrukdaling bij rechtstaan (orthostatisme)
- Bloeddrukdaling bij het rechtstaan wordt gekenmerkt door plotse duizeligheid en een zwaktegevoel als de persoon rechtstaat uit liggende of zittende houding.
- Het komt vooral voor bij oudere mensen die verschillende soorten medicatie innemen.
- Symptomen van aandoeningen van de bloedvaten van de hersenen (TIA’s)
- Deze worden dikwijls gekenmerkt door zenuwuitval. Bepaalde functies kunnen dan tijdelijk wegvallen, afhankelijk van de getroffen hersenregio.
- Voorbeelden zijn een plots zwaktegevoel in de spieren, door de benen zakken, veranderingen van het zicht, stoornissen van de spraak en duizeligheid.
- Vaak duurt dit 1 tot 10 minuten en zijn de klachten al verdwenen zodra een arts wordt geraadpleegd.
- Epileptische aanval
- Een epileptische aanval begint altijd plots met bewustzijnsverlies en stuipbewegingen van armen en benen. De patiënt kan zichzelf pijn doen. Er kan ook urineverlies optreden.
- Na de aanval is de persoon verward, en weet hij niet wat er gebeurd is.
- Een typische aanval duurt ongeveer een minuut.
- Hoofdpijn
- Hoofdpijn is een zeer frequente terugkerende klacht.
- Bij primaire hoofdpijn wordt er geen oorzaak gevonden. De hoofdpijn heeft steeds dezelfde kenmerken.
- Bij secundaire hoofdpijn worden wel afwijkingen gevonden, bijv. aan de bloedvaten van de hals of het hoofd.
- Migraine treedt aanvalsgewijs op, en kan vrij lang duren. Soms wordt een aanval voorafgegaan door andere verschijnselen zoals lichtflikkeringen, stoornissen in het gezichtsveld, tijdelijke blindheid, een verlammingsgevoel, veranderingen van het gehoor e.d. Dit noemen we een migraine-aura. De hoofdpijnaanval komt meestal binnen het uur na de aura. Typisch aan migraine is dat zowel de aura als de hoofdpijn steeds gelijkaardig zijn bij verschillende aanvallen.
- Tijdelijk geheugenverlies
- Bij tijdelijk geheugenverlies ervaart de persoon een episode van enkele uren tot een dag waarvan hij zich niets meer kan herinneren. Hij blijft dan steeds dezelfde vragen herhalen, maar gedraagt zich verder normaal.
- Draaiduizeligheid (vertigo)
- Hevige draaiduizeligheid ontstaat bij verandering van de positie van het hoofd, als gevolg van een probleem aan het evenwichtsorgaan.
- Soms zijn er ook braakneigingen.
- De aanval duurt meestal slechts een of een paar minuten.
- Psychologische oorzaken
- Psychologische oorzaken worden meestal voorafgegaan door gevoelens van angst, paniek of door een aanval van hyperventilatie.
- Bij het lichamelijk onderzoek worden geen afwijkingen gevonden.
Hoe stelt je arts de diagnose?
Meestal kan de arts al een diagnose stellen na een grondige ondervraging over de aard van de klachten.
- Hoe vaak treedt het op?
- Hoe begint het?
- Voel je het aankomen?
- Hoe lang duurt het?
- Zijn er begeleidende symptomen?
- Neem je medicatie?
- Lijd je aan gekende ziekten?
- Zijn er nog gevallen in de familie die dezelfde terugkerende klachten ervaren?
Is het antwoord niet duidelijk, dan is vaak toch een redelijk uitgebreid onderzoek nodig. Soms zijn er immers veel mogelijke diagnoses.
Na een algemeen lichamelijk onderzoek kan de arts beslissen om nog een bloedonderzoek te doen, een hartfilmpje (ECG) te maken, bijkomende cardiologische en neurologische testen te plannen, een Rx en CT-scan uit te voeren…
Afhankelijk van de resultaten verwijst je arts je dan zo nodig door naar de juiste specialist.