Wat is het?
Beven of tremor zijn herhaalde, kort op elkaar schokkende bewegingen van één of meerdere lichaamsdelen. Ze worden veroorzaakt door onwillekeurige samentrekking van spiergroepen. De twee belangrijkste aandoeningen die met een tremor gepaard gaan zijn een essentiële tremor en de ziekte van Parkinson.
Er zijn twee soorten, de tremor in rust en de actietremor:
- Een tremor in rust treedt op zonder dat je een beweging maakt. De oorzaak is vaak een hersenziekte zoals de ziekte van Parkinson, maar ook sommige geneesmiddelen (bijv. antipsychotica, primperan®) hebben een tremor als bijwerking. Het beven verdwijnt dan meestal tijdens een activiteit.
- Een actietremor daarentegen komt juist tot uiting tijdens bewegingen, en kan veroorzaakt worden door sommige hersenziekten, diabetes, een te snel werkende schildklier, stofwisselingsziekten, vergiftiging of door psychologische oorzaken. Soms is een actietremor ook een ‘normale’ tremor die niet voortkomt uit een aandoening.
Hoe kan je het herkennen?
Tremor in rust
Een tremor in rust treedt op zonder dat je vrijwillig beweegt. Het beven verloopt traag, met vrij grove bewegingen. De onderkaak en lip kunnen meetrillen, maar het hoofd bijna nooit. Het beven verdwijnt tijdens bewegingen, maar wordt erger door stress of angst. Een bijzonder vorm is de Pill-rolling-tremor, die gekenmerkt wordt door een rollende beweging van de duim en de wijsvinger tegen elkaar, met gelijktijdig draaibewegingen van de onderarm.
Actietremor
Een actietremor gebeurt alleen tijdens een spieractiviteit (actieve beweging of opspannen van spieren). De tremor valt op aan de vingers, de armen en de benen, de mond en het hoofd. Ook de stem beeft. Het beven neemt toe bij stress en angst, maar ook bij activiteiten die een grote nauwkeurigheid vereisen. Er zijn verschillende soorten:
- De fysiologische tremor komt bij iedereen wel eens voor, zonder dat er sprake is van een ziekte. Mogelijke oorzaken zijn stress, een inspanning, vermoeidheid, onthouding (afkickverschijnselen bij bijv. stoppen met drinken), een overmatig gebruik van nicotine of koffie, een te lage bloedsuiker, een te lage lichaamstemperatuur, een te snelle werking van de schildklier, een tumor van de bijnier of een bijwerking van medicatie.
- De metabole tremor ontstaat door veranderingen in de stofwisseling. Voorbeelden zijn leverfalen, een te hoog cortisonegehalte in het bloed, te weinig kalium of magnesium, een tekort aan vitamine B12. Het beven is vooral merkbaar aan de handen en de voeten.
- Een tremor door aandoeningen van de kleine hersenen kan erfelijk bepaald zijn, maar komt ook voor bij alcoholisme, MS, hersentumoren en herseninfarcten. Typisch is de ‘intentietremor’. Dat betekent dat het beven optreedt wanneer je een welbepaalde beweging wilt uitvoeren (bijv. schrijven of een kop koffie vastpakken). Dit type actietremor gaat ook samen met andere neurologische symptomen en treedt op in de armen en de benen.
- De toxische tremor is het gevolg van een vergiftiging door zware metalen (kwik, lood, arseen…), koolstofverbindingen, methanol (giftige alcoholsoort) of cyanide. Naast het beven vertoon je dan ook spiersamentrekkingen en onvrijwillige bewegingen.
- Een tremor kan voorkomen bij een aantal zenuw- en hersenziekten. Naast het beven zelf, zijn dan ook symptomen van de zenuwziekte aanwezig.
- De orthostatische tremor verschijnt in de benen bij het langdurig aanhouden van dezelfde houding en vermindert met bewegen.
- De taakspecifieke tremor treedt uitsluitend op bij het uitvoeren van een aantal specifieke taken.
- De psychogene tremor ten slotte, treedt vaak op zowel in rust als bij bewegen. Als er geen aandacht aan wordt besteed, kan hij plots ophouden.
Hoe stelt je arts de aandoening vast?
Om het onderscheid te maken tussen de verschillende soorten tremor en hun oorzaken is meestal een uitgebreid neurologisch onderzoek nodig. Hiervoor word je soms verwezen naar een specialist-neuroloog.
Wat kan je arts doen?
De behandeling hangt uiteraard af van de onderliggende oorzaak. Vaak is er geen genezende behandeling, maar kan je de symptomen wel onder controle krijgen.