Bestaand geneesmiddel kan reumatoïde artritis uitstellen

Waar komt dit nieuws vandaan?

Het gaat om een bestaand geneesmiddel, abatacept (merknaam Orencia), dat alleen in spuitjes bestaat en gebruikt wordt bij ziekten die te maken hebben met storingen in het immuunsysteem. Reumatoïde artritis (vaak kortweg reuma genoemd, al is dat niet helemaal correct) is een auto-immuunziekte: het lichaam maakt dan antistoffen aan tegen eigen weefsel. Abatacept grijpt daarop in.

Artsen gebruiken abatacept al langer voor de behandeling van reumatoïde artritis. Het zou volgens nieuw onderzoek ook preventief kunnen werken. Daarover gaat het artikel in Het Laatste Nieuws, waarvoor Martijn Peters de studie onder de loep nam (1).

Aan deze nieuwe wetenschappelijke studie namen 213 patiënten met een verhoogd risico om reumatoïde artritis te ontwikkelen deel (2).

• Ze werden willekeurig en gelijk verdeeld over twee groepen, waarvan de ene groep de behandeling kreeg en de andere een placebo. Beide groepen werden vervolgens één jaar opgevolgd.
• Zowel de deelnemers als de onderzoekers wisten niet wie de behandeling kreeg en wie het placebo.
• Na één jaar was er een duidelijk verschil te zien tussen de twee groepen. De abatacept-groep ontwikkelde minder reumatoïde artritis. 
• Maar wanneer de behandeling werd stopgezet, verdween dat verschil (2).

Bron

(1) Doorbraak in behandeling reumatoïde artritis? Wetenschappers ontdekken dat geneesmiddel deze ziekte mogelijk kan voorkomen. Het Laatste Nieuws, 20 februari 2024.

Hoe moet je dit nieuws interpreteren?

Tot nu toe is het niet mogelijk om reumatoïde artritis te genezen, maar gelukkig is er wel een goede behandeling. Als je de diagnose en behandeling vroeg krijgt, helpt dat om de klachten te verminderen en te voorkomen dat je gewrichten schade oplopen. Abatacept, het geneesmiddel dat deze studie onderzoekt, onderdrukt het afweersysteem en remt zo de ontstekingen.

Dit onderzoek toont dat de diagnose van reumatoïde artritis kan uitgesteld worden tijdens de periode dat personen met een verhoogd risico op deze ziekte (dit kan men testen) behandeld worden met abatacept, maar ze moeten het medicijn wel blijven krijgen. De resultaten sluiten aan bij resultaten van vorige onderzoeken, waar vroege behandeling met abatacept de start van reumatoïde artritis ook vertraagde, maar niet volledig voorkwam. Of abatacept uiteindelijk de diagnose van reumatoïde artritis volledig zal kunnen voorkomen, moet nog worden bepaald (6).

We kunnen zo concluderen dat, tot op vandaag, er nog geen behandeling is die het begin van reumatoïde artritis kan voorkomen. Daarnaast zullen we ook via kosten en baten moeten afwegen of het zinvol is om personen met een verhoogd risico op reumatoïde artritis te identificeren om deze medicatie vroegtijdig te kunnen starten. Daarvoor is verder onderzoek nodig (2, 6).

Conclusie

Een nieuwe studie onderzocht of abatacept, een geneesmiddel gebruikt bij reumatoïde artritis, de ziekte ook kan voorkomen bij mensen met een verhoogd risico. Dat blijkt het geval, zo toont het onderzoek, waarin een groep mensen met een verhoogd risico op reumatoïde artritis een jaar lang inspuitingen kreeg met het middel. Zodra de behandeling werd stopgezet, ontwikkelden ze echter toch reuma. Of abatacept reumatoïde artritis zal kunnen voorkomen, is niet zeker.

Referenties

• (1) Cope et al. Abatacept in individuals at high risk of rheumatoid arthritis (APIPPRA): a randomised, double-blind, multicentre, parallel, placebo-controlled, phase 2b clinical trial. The Lancet. 2024 Feb 13:S0140-6736(23)02649-1. doi: 10.1016/S0140-6736(23)02649-1.
• (2) https://www.gezondheidenwetenschap.be/richtlijnen/reumatoide-artritis
• (3) https://reumanederland.nl/wp-content/uploads/2022/08/Medicatie_Abatacept.pdf
• (4) https://www.uza.be/research/klinische-studies/klinische-studies-vier-fases
• (5) Frazzei et al. Prevention of rheumatoid arthritis: A systematic literature review of preventive strategies in at-risk individuals. Autoimmun Rev. 2023 Jan;22(1):103217. doi: 10.1016/j.autrev.2022.103217.