In het nieuws
In de medische wereld klinkt steeds vaker dat ‘een vrouw geen kleine man is’. Nu bevestigt ook sportonderzoek dat idee. Nieuw Nederlands onderzoek laat zien dat het vrouwenhart anders reageert op topsport dan het mannenhart. Daarmee maken sportwetenschappers duidelijk dat vrouwen andere medische zorgen nodig hebben dan mannen.
Factcheck
Een vrouwenhart past zich anders aan topsport aan dan een mannenhart. Waar de hartkamers van een mannenhart groter én gespierder worden, krijgt een vrouwenhart alleen grotere hartkamers. Dat zie je vooral bij duursporters. Met deze kennis kunnen artsen meer rekening houden met normale verschillen tussen mannen- en vrouwenharten en verkeerde diagnoses bij vrouwelijke topsporters vermijden. Er is nog verder onderzoek nodig, vooral naar de rol van hormonen en de vraag of dit ook geldt voor amateursporters of sporters met een andere etniciteit.
Lees verder »Waar komt dit nieuws vandaan?
Het hart van een vrouwelijke topsporter ziet er anders uit dan dat van een man. Dat blijkt uit onderzoek van Amsterdam UMC en sportkoepel NOC*NSF, schreef VRT op 3 juni 2025 (1). Waar de hartkamers van een mannenhart bij intensieve training groter én gespierder worden, krijgt een vrouwenhart alleen grotere hartkamers. Die aanpassingen zijn vooral zichtbaar bij duursporters.
Artsen hopen met deze kennis misverstanden te voorkomen: wat bij vrouwen normaal is, werd tot nu toe soms als afwijkend gezien, met onnodige ongerustheid tot gevolg. Waarom een vrouwenhart anders reageert, is nog niet zeker. Maar hormonen lijken een rol te spelen.
Bron
Hoe moet je dit nieuws interpreteren?
Wat gebeurt er met het hart van een topsporter?
Bij duursporten, zoals wielrennen of hardlopen, moet het hart lange tijd op hoge snelheid pompen om de spieren van genoeg zuurstof te voorzien. Dat zorgt voor aanpassingen in de hartspier.
- Bij mannen: de hartspier wordt dikker én de hartkamers worden groter.
- Bij vrouwen: alleen de hartkamers worden groter, de hartspier zelf blijft dunner (2).
Hormonen spelen mogelijk een rol
Wetenschappers vermoeden dat de verschillen deels te verklaren zijn door hormonen zoals testosteron en oestrogeen:
- Testosteron stimuleert spiergroei en ook de groei van de hartspier (3). Bij jongens stijgt testosteron vanaf de puberteit.
- Oestrogeen, het vrouwelijke hormoon, lijkt juist een beschermend effect te hebben op de hartspiergroei, al is dat vooral bij proefdieren aangetoond. Meer onderzoek is nodig bij mensen (3, 4).
Nieuwe studie brengt nieuwe inzichten
Het is al langer geweten dat een vrouwenhart anders reageert op topsport. Eerdere studies onderzochten dat vooral met echografie of hartfilmpjes (ECG) (5). Dit is de eerste studie die met een MRI-scan de structuur van het hart bij topsporters analyseerde (2). Een MRI-scan is een gedetailleerder onderzoek dan een echografie of een hartfilmpje. Door deze studie werd het dus nóg duidelijker dat een vrouwenhart zich anatomisch op een andere manier aanpast aan topsport dan een mannenhart.
Waarom is dit belangrijk?
Dit verschil is belangrijk omdat een vergrote hartkamer of dikkere hartspier ook kan wijzen op een hartziekte. Zonder kennis van deze verschillen kunnen artsen dus denken dat er iets mis is met het hart, terwijl het eigenlijk een gezond sporthart is (2, 5).
Tot nu toe zijn in het sportonderzoek de normaalwaarden (de referentiewaarden van wat wel of niet normaal is bij een hartecho of MRI) vooral gebaseerd op onderzoek bij mannelijke topsporters. Daardoor lopen vrouwelijke topsporters meer risico op verkeerde diagnoses. Vrouwelijke topsporters worden zo onterecht ongerust gemaakt of krijgen zelfs fout sportadvies. Dankzij deze MRI-studie kunnen artsen nu ook vrouwelijke normen hanteren en zo bij topsportsters wel een ziek van een gezond sporthart onderscheiden (2).
Let op: nog verder onderzoek nodig
- De resultaten gelden voor topsporters, niet automatisch voor amateursporters. Verder onderzoek moet uitwijzen of dezelfde hartveranderingen ook bij amateurs optreden.
- De studie onderzocht alleen Nederlandse topsportsters, wat betekent dat er mogelijke etnische verschillen over het hoofd zijn gezien (2).
Conclusie
Een vrouwenhart past zich anders aan topsport aan dan een mannenhart. Waar de hartkamers van een mannenhart groter én gespierder worden, krijgt een vrouwenhart alleen grotere hartkamers. Dat zie je vooral bij duursporters. Met deze kennis kunnen artsen meer rekening houden met normale verschillen tussen mannen- en vrouwenharten en verkeerde diagnoses bij vrouwelijke topsporters vermijden. Er is nog verder onderzoek nodig, vooral naar de rol van hormonen en de vraag of dit ook geldt voor amateursporters of sporters met een andere etniciteit.
Referenties
- (2) Van Hattum J, van Diepen M, Verwijs S, et al. Extreme phenotypes of the female athlete’s heart: a sports-specific cardiac magnetic resonance imaging study. Eur Heart J Cardiovasc Imaging 2025;26(7):1199-1207.
- (3) Hunter S, Angadi S, Bhargava A, et al. The Biological Basis of Sex Differences in Athletic Performance: Consensus Statement for the American College of Sports Medicine. Med Sci Sports Exerc 2023;55(12):2328-2360.
- (4) Pedram A, Razandi M, Aitkenhead M et al. Estrogen inhibits cardiomyocyte hypertrophy in vitro. Antagonism of calcineurin-related hypertrophy through induction of MCIP1. J Biol Chem 2005;280(28):26339-48.
- (5) Afaghi F, Rahimi S, Soltani P, et al. Sex-Specific Differences in Cardiovascular Adaptations and Risks in Elite Athletes: Bridging the Gap in Sports Cardiology. Clin Cardiol 2024;47(9):e70006.