Wat is het?
Hartfalen treedt meestal op wanneer de hartspier verzwakt is. Daardoor kan het hart het bloed onvoldoende rondpompen doorheen het lichaam. De organen en spieren krijgen dan te weinig zuurstof en voedingsstoffen en het lichaam kan zijn functies niet goed meer vervullen.
Hartfalen komt ook voor wanneer de hartspier wel correct samentrekt (en dus niet verzwakt is), maar moeilijk ontspant (diastolisch falen).
Oorzaken
Een verzwakking van de hartspier kan onder meer het gevolg zijn van:
- een langdurige hoge bloeddruk;
- hartklepproblemen;
- een hartaanval (hartinfarct);
- ...
Gevolgen
Een slachtoffer met hartfalen:
- kan minder goed fysieke inspanningen leveren;
- kan vermoeid worden door het eten van een zware maaltijd omdat dat veel energie kan vragen.
Situeert het probleem zich in de linkerkamer van het hart? Dan kan er water opstapelen in de longen.
Wat stel je vast?
Het slachtoffer:
- kan snel kortademig zijn (bijvoorbeeld bij een inspanning of bij het neerliggen);
- kan hoesten en/of begint te hoesten als hij of zij platligt;
- voelt zich flauw en is snel vermoeid;
- kan in ernstige situaties een reutelende ademhaling hebben;
- Dit is te wijten aan vochtophoping in de longen (longoedeem).
- Kan een snelle gewichtstoename vertonen (in de loop van een paar dagen);
- kan gezwollen benen en voeten hebben.
Aanbeveling
- Zorg voor je veiligheid en die van het slachtoffer.
- Beoordeel de toestand van het slachtoffer en ga na wat er mis is:
- Controleer het bewustzijn van het slachtoffer.
- Open de luchtweg en controleer de ademhaling als dat nodig is.
- Raadpleeg gespecialiseerde hulp als het slachtoffer:
- sneller buiten adem is;
- minder goed een fysieke inspanning kan leveren;
- gezwollen benen heeft.
- Ook als de symptomen binnen de 5 minuten voorbijgaan, raadpleeg je best gespecialiseerde hulp.
- De huisarts kan de situatie vaak goed inschatten, aangezien hij of zij het slachtoffer en zijn of haar medische voorgeschiedenis goed kent.
- Bel 112 als:
- het slachtoffer erg kortademig is, zeker als de symptomen ook in rust optreden;
- je twijfelt over de ernst van de symptomen.
- Verleen verdere eerste hulp:
- Laat het slachtoffer rusten en geen inspanningen meer doen.
- Zorg dat hij of zij zo rustig mogelijk blijft.
- Help het slachtoffer om een comfortabele houding aan te nemen (bijvoorbeeld zittend of halfzittend).
- Slachtoffers met kortademigheid voelen zich vaak het best als ze voorovergebogen zitten met de ellebogen op tafel.
- Zorg ervoor dat het slachtoffer vrij kan ademen: maak knellende kledij wat losser.
Meer informatie
- Lees ook Help! Eerste hulp voor iedereen met gedetailleerde eerstehulptips van Rode Kruis-Vlaanderen.
- Bekijk ook de instructiefilmpjes van het Rode Kruis hieronder.
De vier stappen in eerste hulp
Bewustzijn en ademhaling controleren