Tongpoetsen veilig en zinvol bij slechte adem, maar bewijs voor blijvend effect is beperkt

Waar komt dit nieuws vandaan?

De discussie over het poetsen van je tong komt voort uit een lezersvraag in de rubriek ‘Wetenschapswinkel’ in De Standaard van 29 mei (1). Marc Dieperinck kreeg tegenstrijdig advies: zijn tandarts raadde aan het witte beslag op zijn tong weg te poetsen, terwijl zijn huisarts hem daarvoor waarschuwde.

Het artikel in De Standaard baseert zich op inzichten van Vlaamse experten, namelijk professoren Wim Teughels en Marc Quirynen (KU Leuven). Zij leggen uit dat een schone tong goede bacteriën meer ruimte geeft. Die goede bacteriën zetten nitraat uit onze voeding om in stikstofoxide, dat onze bloeddruk regelt. Tegelijk zou tongreiniging helpen tegen een slechte adem, die veroorzaakt wordt door zwavelproducerende bacteriën.

Bron

(1) Vlooswijk E. Moet je je tong poetsen met een tandenborstel? De Standaard. 29 mei 2025.

Hoe moet je dit nieuws interpreteren?

Wat is een goede mondhygiëne?

Een goede mondhygiëne bestaat uit:

• tweemaal per dag je tanden poetsen met fluoride tandpasta;
• dagelijks tussen je tanden (= interdentaal) reinigen met ragers, floss of tandenstokers;
• een gezond voedingspatroon met weinig suiker;
• regelmatige tandartsbezoeken.

Ook voldoende speekselproductie en tonghygiëne kunnen bijdragen aan een gezonde mondhygiëne. Micro-organismen kunnen zich immers ophopen op de tong, wat leidt tot een wit beslag en mogelijk een slechte adem (2).

Halitosis

Halitosis is een moeilijk woord voor een slechte adem. De oorzaak ervan ligt meestal in de mondholte door tandvleesontstekingen of beslag op de tong als gevolg van een slechte mondhygiëne.

Tongbeslag herken je aan een witte laag op je tong.

• Die ontstaat door een mix van voedselresten, witte bloedcellen en micro-organismen zoals bacteriën en schimmels die zich ophopen tussen de kleine groefjes van je tong.
• Die bacteriën breken eiwitten af.
• Daarbij komen zwavelverbindingen vrij die een slechte adem veroorzaken (3).

Het tongbeslag kan je verwijderen met een speciale tongschraper of zachte tandenborstel. Een tongschraper is een hulpmiddel om de tong te reinigen. Ze bestaat in verschillende vormen en maten. Je gebruikt ze door van achter op de tong naar voren te schrapen.

Helpt tongpoetsen tegen een slechte adem?

Hoewel tongpoetsen de laatste jaren steeds populairder is geworden, is er weinig wetenschappelijk bewijs dat het een blijvend effect heeft op het verminderen van slechte adem.

In een overzichtsartikel van hoge kwaliteit uit 2019 bestudeerden onderzoekers wat de beste manier is om een slechte adem te behandelen bij volwassenen, wanneer die wordt veroorzaakt door problemen in de mond, zoals te veel bacteriën op de tong (4).

• De onderzoekers bekeken 44 studies met in totaal 1809 deelnemers (17 tot 77 jaar oud).
• Ze vergeleken verschillende behandelingen, zoals:
  • tongschrapers en tandenborstels,
  • kauwgom,
  • mondspoelmiddelen,
  • tandpasta’s,
  • combinaties van verschillende behandelingen.
• De auteurs vonden weinig bewijs dat een van de onderzochte technieken zou werken tegen een slechte adem.
• De gebundelde studies vertoonden echter tekortkomingen, waardoor er geen robuuste conclusies kunnen worden getrokken.

In een recentere Aziatische studie (2022) vonden de onderzoekers dat je tong poetsen met een tandenborstel, een schraper of beide zorgt voor een vermindering van slechte ademgeur, onmiddellijk na het poetsen. De onderzoekers merkten geen verschillen tussen de verschillende methodes en onderzochten niet of dit effect behouden bleef een aantal uur na het poetsen (5).

Kan tongpoetsen schadelijk zijn?

In de overzichtsstudie van 2019 werden geen schadelijke effecten van tongpoetsen gerapporteerd (4).

Wat zeggen de tandartsverenigingen?

Het Verbond der Vlaamse tandartsen beveelt het gebruik van een tongschraper aan voor mensen met last van een slechte adem.

Meer weten?

Lees ook mythes en waarheden rond mondgezondheid op de website van het Vlaams instituut mondgezondheid.

Conclusie

Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat tongpoetsen of -schrapen tijdelijk kan helpen om tongbeslag en de bijbehorende slechte adem te verminderen. Het effect lijkt vooral direct na het reinigen merkbaar. Er is weinig bewijs voor een langdurig effect. Voorzichtig tongpoetsen blijkt wel veilig en veroorzaakt geen schade aan de tong. Daarom kan het een nuttige aanvulling zijn op een goede mondhygiëne, zeker bij mensen die last hebben van een slechte adem. Zie het echter niet als een wondermiddel, maar als onderdeel van een bredere mondverzorging.

Referenties

• (2) Vlaams instituut mondgezondheid. Mondhygiëne.
• (3) Figueiredo LC, Rosetti EP, Marcantonio E. et al. The relationship of malodor in patients with or without periodontal disease. J. Periodontol 2002;73:1338–1342.
• (4) Kumbargere Nagraj S, Eachempati P, Uma E et al. Interventions for managing halitosis. Cochrane Database of Systematic Reviews 2019; 12(CD012213). DOI: 10.1002/14651858.CD012213.pub2
• (5) Choi HN, Cho Y S, Koo JW. The effect of mechanical tongue cleaning on oral malodor and tongue coating. Int. J. Environ. Res. Public Health 2021;19(1):108. https://doi.org/10.3390/ijerph19010108