Wat is het?
Een acute (midden)oorontsteking of acute otitis media is een plotse, kortdurende ontsteking van het middenoor. De meest zichtbare tekenen ervan zijn een bol trommelvlies door de aanwezigheid van vocht in het middenoor.
De oorzaak van een middenoorontsteking is meestal een verstopping van de buis van Eustachius. Deze buis verbindt de middenoorholte met de keel-neusholte.
Deze verstopping is meestal het gevolg van een infectie van de bovenste luchtwegen met een bacterie. De bacteriën die het vaakst een rol spelen zijn Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae en Moraxella catarrhalis.
In zeldzame gevallen zijn groep A-streptokokken de boosdoeners. Dan is de ontsteking meestal ernstiger en kan er gehoorverlies optreden.
Ook bestraling van het keelgebied kan de buis van Eustachius beschadigen en leiden tot infecties van het middenoor.
Hoe kun je het herkennen?
Volwassenen met een acute middenoorontsteking klagen van oorpijn en een verstopt gevoel in het oor. Ook pijn en koorts komen voor.
Hoe stelt je arts de aandoening vast?
De arts stelt de diagnose van acute middenoorontsteking met behulp van een otoscoop (een medisch instrument dat hij gebruikt om je binnenoor te onderzoeken). Met de otoscoop kan de arts zien of het trommelvlies bol staat, ondoorschijnend, troebel en rood is.
Wat kun je zelf doen?
Een acute middenoorontsteking gaat meestal vanzelf over binnen de 2 à 3 dagen.
Tenzij men tot een risicogroep behoort met verminderde weerstand, kan men afwachten en de pijn verlichten met pijnstillers zoals paracetamol of ibuprofen.
Wat kan je apotheker doen?
Je apotheker kan je een pijnstiller aanraden op basis van paracetamol. Indien dit onvoldoende effectief is, kan je overschakelen op ibuprofen, tenzij je lijdt aan astma, nierproblemen hebt of er een risico op uitdroging is.
Pijnstillers van het type ibuprofen kunnen maag-darmklachten geven: neem ze in tijdens of na het eten en stop onmiddellijk als je maagklachten ervaart. Respecteer de dosis, laat minstens 4 uur tussen 2 innamen en vermeld aan je apotheker of je andere medicatie zoals bloedverdunners neemt.
Indien de oorontsteking uitgelokt werd door een bovenste luchtweginfectie (bijv. verkoudheid), kan je kortstondig (maximaal 5 dagen) een ontzwellende neusspray of –druppels (bijv. xylometazoline) gebruiken.
Je kan je neus ook spoelen met een fysiologische zoutoplossing.
Oordruppels met pijnstillers (bv. lidocaïne) zijn niet aangewezen.
Als de pijn of koorts na 3 dagen niet verdwijnt met pijnstilling, moet je een arts raadplegen.
Wat kan je arts doen?
Een oorontsteking bij volwassenen gaat meestal vanzelf over. Antibiotica is dan ook zelden nodig.
Complicaties van acute middenoorontsteking zijn zeldzaam bij volwassenen. Bij langdurige of ernstige middenoorontsteking met een loopoor, kan een staal van de etter nodig zijn om te bepalen welke bacteriën de ontsteking veroorzaken.
Is er geen vermoeden van een infectie, en men denkt bijvoorbeeld aan een probleem met de buis van Eustachius, dan kan een ontzwellende neusspray (bijv. xylometazoline) worden gebruikt. Daarnaast wordt gezorgd voor verluchting of ventilatie van het middenoor. Dat kan bijvoorbeeld door herhaaldelijk het Valsalva-manoeuvre uit te voeren. Dit manoeuvre bestaat uit het dichtknijpen van de neus terwijl men met gesloten mond voorzichtig probeert lucht uit te blazen (alsof men de neus snuit). Ook eenvoudige oefeningen helpen, zoals slikken, geeuwen of kauwen (op kauwgom) om de buis van Eustachius te openen.
De arts verwijst je door naar een neus-keel-oorspecialist bij klachten van duizeligheid of intens oorsuizen, wanneer de algemene toestand verslechtert, de pijn zeer uitgesproken is, of bij vermoeden van een bacteriële infectie van het uitstekend bot achter het oor. Bij aanhoudende infectie van het middenoor zal je arts je voor de zekerheid ook doorverwijzen voor een uitgebreider onderzoek van de neus- en keelholte.
Tot meerdere weken na de infectie kan er vocht aanwezig zijn in het middenoor. De oorverstopping en het gehoorverlies kunnen zeer vervelend zijn. Het oor blijven ventileren met behulp van het Valsalva-manoeuvre is de boodschap (zie hoger). Na een maand ongeveer gaat men best weer op controle om na te gaan of het middenoor voldoende vrij is en het gehoor verbeterd is.
Meer weten?
https://www.thuisarts.nl/oorpijn
Bronnen
www.ebpnet.be
Zelfzorgadvies in de apotheek, Praktijkgids 2. S.Cornwell, V.Foulon. Uitgeverij Acco. Editie 2018.