Hooikoorts (allergische rinitis)

Aangepast op 19/02/2019

Wat is het?

Allergische rinitis is een ontsteking van het neusslijmvlies veroorzaakt door een overgevoeligheid voor bepaalde stoffen (allergenen), zoals pollen van bomen of grassen, huisstofmijt, dieren of schimmels. Deze overgevoeligheid of allergie is een abnormale reactie van het lichaam op doorgaans onschadelijke stoffen of prikkels. Het afweersysteem gaat een bepaalde soort antistoffen produceren die een kettingreactie op gang brengen waarbij allergische verschijnselen ontstaan.

Hoe vaak komt het voor?

Allergische rinitis treft ongeveer 25-30% van de volwassen bevolking in West-Europa. Bij ongeveer 10% wordt allergische rinitis veroorzaakt door een allergie voor pollen (stuifmeelkorrels van grassen, bomen en bijvoet). Deze veelvoorkomende vorm noemt men pollenallergie of hooikoorts. Dieren, granen en andere organische stoffen, vaak bij beroepsmatige blootstelling, kunnen eveneens aanleiding geven tot allergische rinitis.

Hoe kun je het herkennen?

Heb je vaak last van verstopte of lopende neus, niezen, rode en waterige ogen, dan kan dat wijzen op allergische rinitis. Bepaalde patiënten met pollenallergie hebben soms last van tintelingen in/rond de mond, lippen en keel door kruisreactie met stoffen in sommige fruit-, groente- en notensoorten (bvb. berk-appel). Afhankelijk van de stof waaraan je allergisch bent, kunnen de symptomen in bepaalde seizoenen optreden, of het hele jaar door. De symptomen duiken gewoonlijk op vanaf de kindertijd. Ongeveer 20% van de mensen met allergische rinitis hebben ook astma en 70% heeft gelijktijdig oogklachten.

Hoe stelt je arts de aandoening vast?

Als je hinder ondervindt, stap je best naar de huisarts. Hij zal je zorgvuldig ondervragen over de aard en het voorkomen van de klachten, over frequente blootstellingen aan bepaalde stoffen en over klachten die wijzen op andere aandoeningen (astma, sinusitis,…).

Je arts kan verder onderzoek doen naar allergie door middel van een bloedtest en/of huidpriktesten.

Je wordt doorverwezen naar een specialist, indien:

een beroepsmatige allergische rinitis vermoed wordt;
je klachten zeer ernstig zijn;
je klachten niet reageren op courante medicijnen;
een desensibilisatiekuur overwogen wordt.

Wat kun je zelf doen?

Verwijder in de mate van het mogelijke de allergenen die de klachten uitlokken (huisstof, huisdier,…). Roken wordt afgeraden. Je streeft best naar een rookvrije omgeving.
een goede handhygiëne
zoutspoelingen voor de neus
stomen

Wat kan je apotheker doen?

Je apotheker kan je, afhankelijk van de aard van de klachten, een geneesmiddel adviseren dat ofwel via de mond of via de neus toegediend moet worden.

Het meest doeltreffend zijn de klassieke allergiemedicijnen, genaamd antihistaminica. Deze remmen de typische allergieklachten en zijn verkrijgbaar in tabletten of neusspray. De tabletten zijn het meest werkzaam, maar worden enkel terugbetaald wanneer ze voorgeschreven worden door je arts. Anti-allergische neussprays of -druppels zijn werkzaam op de neusklachten (niezen, jeuk, loopneus, verstopte neus), maar hebben geen effect t.h.v. de ogen.
Cortisonen (bij voorkeur via de neus) hebben een breder effect, ze verlichten niet enkel de neusklachten, maar vaak ook de oogklachten. Deze zijn pas maximaal werkzaam na 3-10 dagen. Raadpleeg bij langduriger gebruik je arts. Weet dat deze middelen ook enkel op voorschrift terugbetaald worden.
Een ontzwellende neusspray (bijv. xylometazoline) kan ook helpen, maar gebruik dit niet langer dan 5 dagen.

Wat kan je arts doen?

Een allergische rinitis is niet gevaarlijk. Je wordt enkel behandeld wanneer je klachten hebt. De behandeling bestaat uit algemene maatregelen en medicatie. Medicijnen geven verlichting, maar nemen de oorzaak niet weg.

Naast antihistaminica en cortisonen kan je arts volgende middelen aanraden:

- cromoglicaat: tabletten en oogdruppels (werkt alleen preventief, dus starten vóór het pollenseizoen, dus vóór de symptomen optreden).
- leukotriënereceptorantagonisten: effect vergelijkbaar met antihistaminica.