Wat is het?
Sinussen of bijholtes zijn met lucht gevulde ruimtes in het bot van je schedel. Via kleine openingen zijn ze verbonden met je neus- en keelholte. Sinusitis is een ontsteking van het slijmvlies in de bijholtes.
Een sinusitis begint meestal met een gewone verkoudheid:
- Het slijmvlies in je neus zwelt op en produceert veel snot.
- Daardoor kan de opening tussen je sinussen (bijholtes) en je neus-keelholte ‘dichtslibben’.
- Je snot wordt dikker en kan er niet of nauwelijks meer uitlopen.
- Door de overvolle sinus kan je druk of pijn voelen.
Vaak is ook je kaaksinus ontstoken. Daardoor kan je pijn voelen in je bovenste hoek- of maaltanden.
Soorten sinussen
We hebben verschillende sinussen (zie afbeelding onder):
- voorhoofdsinussen (frontale sinussen);
- kaaksinussen (maxillaire sinussen);
- neussinussen (ethmoïdale sinussen);
- sinussen ter hoogte van je slapen (sfenoïdale sinussen).
(Lees verder onder de afbeelding)
- Bij een frontale sinusitis is je voorhoofdsinus ontstoken.
- Bij een maxillaire sinusitis is je kaaksinus ontstoken.
Oorzaken
De oorzaak is meestal een virale infectie van je bovenste luchtwegen (bijv. verkoudheid).
Acute sinusitis treft vaker personen met:
- een allergie;
- neuspoliepen;
- afwijkingen van het neustussenschot;
- infecties van de tandwortel (ontstoken kaaksinus);
- een vreemd voorwerp in de neus (zeldzaam, vooral bij kinderen);
- een verstopte sinus door een groot luchtdrukverschil, bijvoorbeeld bij duiken of vliegen.
Hoe vaak en bij wie komt het voor?
De huisarts stelt de diagnose van sinusitis regelmatig: jaarlijks bij zo’n 28 per 1.000 personen.
De aparte frontale sinussen vormen zich pas na de leeftijd van 8 tot 10 jaar. Daarom komt een frontale sinusitis alleen voor bij oudere kinderen, adolescenten en volwassenen.
Hoe kan je het herkennen?
- Het voornaamste symptoom is pijn boven je ogen en in je aangezicht.
- Wanneer je vooroverbuigt of ligt, neemt de pijn toe.
- Meestal beginnen je klachten met een verkoudheid.
- Naast aangezichtspijn kan je last hebben van:
- etterige neusloop;
- langdurig hoesten;
- langdurige neusloop;
- verstopte neus;
- verminderde reukzin;
- hoofdpijn.
Hoe stelt je arts de aandoening vast?
- Meestal stelt je arts de diagnose op basis van je klachten en een lichamelijk onderzoek.
- Soms kan je arts moeilijk het onderscheid maken tussen een verkoudheid met sinusitis (rinosinusitis) en een gewone verkoudheid.
- Bij beide aandoeningen zijn de sinussen vaak (gedeeltelijk) betrokken.
Wat kan je zelf doen?
Een sinusitis geneest vrijwel altijd vanzelf binnen de 10 dagen.
Gewone verkoudheid
Ben je verkouden?
- Zorg er dan voor dat je neus goed openblijft.
- Zo kan je een sinusitis voorkomen.
(Verkoudheid met) sinusitis
Heb je last van sinusitis?
- Snuit je neus voorzichtig.
- Als je hard snuit, neemt de druk in je sinus toe.
- Probeer bruuske overgangen van warm naar koud en omgekeerd te vermijden.
- Spoel je neus het best regelmatig met een fysiologische zoutoplossing.
- Dat kan je klachten verlichten.
- Gebruik eventueel pijnstillers (paracetamol) of een neusspray.
- Vraag daarvoor advies aan je apotheker (zie verder).
Wat kan je apotheker doen?
Zoutspoeling en pijnstillers
- Een spoeling met een zoutoplossing kan je neusklachten verminderen.
- Pijnstillers kunnen hoofd-, spier- en gewrichtspijn verlichten.
- De voorkeur gaat uit naar paracetamol.
- Verschillende merken van paracetamol vind je hier.
Neussprays
Je apotheker geeft je raad over de juiste neusspray. Hij legt je uit hoe je de spray correct moet gebruiken.
Ontzwellende neusspray
Een neusspray zoals xylometazoline ontzwelt je neusslijmvlies.
- Het middel heeft geen invloed op de duur van je ziekte, noch op je genezingsproces.
- Eigenlijk vermindert zo’n spray alleen tijdelijk je klachten.
Gebruik een ontzwellende neusspray, bijvoorbeeld op basis van xylometazoline, het best zo kort mogelijk: maximaal gedurende 5 dagen en liefst enkel ’s nachts. Als je de spray langdurig gebruikt, geeft het vaak aanleiding tot een zogenaamd rebound-effect:
- Dat betekent dat, wanneer het middel uitgewerkt is, je slijmvlies meer opzwelt dan tevoren.
- Daardoor blijf je een neusspray gebruiken en raak je er nog moeilijk vanaf.
Cortisone-neusspray
- Een neusspray met cortisone, zoals mometason, kan de ontsteking helpen onderdrukken.
- Het verlicht een verstopte neus en een loopneus, en verbetert je reukzin.
- Zo’n spray mag je, in tegenstelling tot een ontzwellende neusspray zoals xylometazoline (zie boven), wel langdurig gebruiken.
- Vraag daarvoor eerst advies aan je arts.
- Met een doktersvoorschrift krijg je een cortisone-neusspray ook terugbetaald.
- Dit middel werkt pas maximaal na 3-10 dagen. Houd de behandeling dus even vol.
- Mogelijke bijwerkingen van een neusspray met cortisone zijn:
- irritatie van je neus;
- niesaanvallen na toediening;
- soms een bloedneus (enige tijd na de start van de behandeling).
- Als je last hebt van bovenstaande nevenwerkingen, stop je het best enkele dagen met de spray.
- Vaak krijg je bijwerkingen doordat je de neusspray niet correct gebruikt.
- Let erop dat je het middel weg van je neustussenschot spuit.
Wat kan je arts doen?
Medicatie
- Je arts kan je in de eerste plaats pijnstillers voorschrijven om je klachten te verlichten.
- Ook een neusspray met een ontzwellend middel of cortisone (zie boven) kan helpen.
- Als je blijft last hebben en hoge koorts blijft maken, kan je arts beslissen om een antibioticum voor te schrijven.
- Amoxicilline is dan de eerste keuze.
- Maar dat is zelden nodig:
- Antibiotica hebben geen invloed op je klachten of op je herstel van een gewone sinusitis.
- Ze geven wel vaak bijwerkingen, zoals maagdarmproblemen en vaginale klachten.
Doorverwijzing
Bij frontale sinusitis komen complicaties makkelijker voor dan bij andere soorten sinusitis. Als je arts een van volgende tekenen vaststelt, dan verwijst hij je onmiddellijk door naar een neus-keel-oorarts (NKO-arts):
- voelbare zwelling op je voorhoofd;
- gezwollen ooglid;
- dubbelzien;
- pijn bij oogbewegingen;
- tekenen van uitbreiding van de infectie naar je zenuwstelsel, zoals:
- verwardheid;
- verminderd bewustzijn;
- prikkeling van de zenuwen in je nek.
- ernstig ziek zijn met intense pijn.
Meer weten?
https://www.thuisarts.nl/bijholte-ontsteking/ik-heb-bijholte-ontsteking
Bronnen
- https://www.ebpnet.be
- Intego databank
- Zelfzorgadvies in de apotheek, Praktijkgids 2. S.Cornwell, V.Foulon. Uitgeverij Acco. Editie 2018.